Της Κατερίνας Βοτζάκη
Αγαπημένοι μου φίλοι, γεια σας!!!
Στο εσωτερικό της επαρχίας Σφακίων, κοντά στο φαράγγι της Σαμαριάς, βρισκόταν η πόλη Αχαίνη. Στην περιοχή της ζούσαν
από τότε τα περίφημα αγρίμια των Λευκών Ορέων που το αρχαίο τους όνομα ήταν Αχαίνη και είχαν πάρει το όνομα τους από την
πόλη η και αντίστροφα που είναι και το πιο σίγουρο, να πήρε η πόλη το όνομα της απο τα αγρίμια (Αχάινες) που προΫπήρχαν.
Για να στηριχτεί ο συλλογισμός αυτός, θα πρέπει να θυμηθούμε, ότι στη διάρκεια του τουρκικού ζυγού και πριν από την επανάσταση του 1821, δρούσαν στα βουνά της υπόλοιπης Ελλάδας, οι αρμαρτωλοί και οι κλέφτες, ενώ στα κρητικά βουνά είχαν ορμητήριο και έδρα οι αντίστοιχοι αντάρτες, οι περίφημοι Χαίνηδες. Φόβος και τρόμος ήταν για τους Τούρκους των κάμπων, ο κάθε χαίνης που κατέβαινε από τα Κρητικά βουνά για να εκδικηθεί το θάνατο η τον εξευτελισμό των Χριστιανών. Η ονομασία Χαίνης μάλλον αποδίδεται στην ονομασία των αγριμιών που ζούσαν άγρια και ελεύθερα στα βουνά, έτσι όπως και οι Χαίνηδες που ήταν επαναστάτες και ελεύθεροι Κρητικοί των βουνών. Η σύνδεση των ονομάτων είναι ευνόητη και λογική. Απόδειξη και το πασίγνωστο << Αγρίμια κι αγριμάκια μου>> που η
σημασία του είναι αλληγορική, εννοόντας τους επαναστάτες, που ζούσαν σαν τα αγρίμια και πάλευαν να ζουν ελεύθεροι. Αυτό γινόταν για να μπορούν να τραγουδιούνται ακόμη και με την παρουσία των κατακτητών, χωρίς εκείνοι να καταλαβαίνουν την πραγματική τους σημασία.
Κάποια από τα στοιχεία απο την μυθολογία της Κρήτης, μας λένε ότι το αγρίμι ήταν το ιερό ζώο της Σφακιανής θεάς Βριτόμαρτης της Δίκτυννας, κι αυτό φαίνεται από την στήλη του Δικτυνναίου ναού η οποία βρίσκεται στο μουσείο Χανίων, όπως επίσης σε αρχαία νομίσματα της Δυτικής Κρήτης. Η Βριτομάρτη, είχε γεννηθεί στην πόλη Καϊνώ που ήταν χτισμένη λίγοβορειότερα απο το χωριό Σαμαριά, εκεί που είναι σήμερα το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.
Ιερό ζώο ήταν και για άλλο ένα λόγο. Έθρεψε με το γάλα του τον θεό Δία, άλλωστε είναι πολύ γνωστή η ιστορία του θυληκού αγριμιού (σανάδα), που το όνομα της ήταν Αμάλθεια, πλησίαζε πρωί και βράδυ τον Δία και του πρόσφερε το γέματο με γάλα μαστάρι της.
Άλλοτε πάλι οι δύο Νύμφες που είχαν αναλάβει την ανατροφή του θεϊκού βρέφους, η Ίδη και η Αδράστεια, έβαζαν το γάλα της Αμάλθειας μέσα στο ένα κέρατο που της είχαν κόψει και το χρησιμοποιούσαν σαν μπιμπερό. Αργότερα ο Δίας, ευλόγησε το κέρατο του ζώου, που μένει μέχρι σήμερα ως σύμβολο τύχης, πλουτισμού και πολλαπλασιασμού των αγαθών ( το κέρας της Αμάλθειας).
Τέλος ιερό ζώο λογαριαζόταν και από τότε που ο θεός Απόλλων έπαιρνε μαζί του το αγριμάκι που του είχε χαρίσει ο ιερέας Καρμάνωφ και γι' αυτό παριστάνεται από μερικούς αγαλματοποιούς να ακολουθείται από αυτό.
Για τον τρόπο ζωής των αγριμιών και το κυνήγι τους είχε ασχολειθεί και ο Όμηρος. Αλλοι πάλι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρονται στην εξυπνάδα τους, που τα οδηγεί να φάνε το φυτό δίχταμο για να θεραπευτούν από τα βέλη των τότε κυνηγών και όπως ισχυρίζονται είχε θεραπευτικές ιδιότητες και τους έριχνε τα βέλη από το σώμα τους. Ακόμα λένε μεγαλύτεροι άνθρωποι, ότι άμα γεράσουν τα αγρίμια , τα γεροντοκομούν τα νεότερα κουβαλώντας τους τροφή, και ότι αν κάποιος κυνηγός αιχμαλωτίσει μικρό αγριμάκι μπροστά στη μητέρα του, εκείνη το ακολουθεί στην αιχμαλωσία.
Από το βιβλίο του Πάρι Κελαϊδή <<Η ιστορία των Σφακιών και η μυθολογία τους>>.
