21 Απριλίου 1967: Τα τανκς στους δρόμους, το «ιδεολογικό υπόβαθρο» και οι λόγοι που έφεραν τη χούντα σύμφωνα με τους καταγόμενους από το δημοκρατικό νομό Ρεθύμνου Παττακό, Σπαντιδάκη

Γράφει ο Νίκος Πολιουδάκης

Σήμερα, συμπληρώνονται 45 χρόνια από το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1967 και την εγκαθίδρυση της επταετούς δικτατορίας ή αλλιώς από την «Επανάσταση της 21^ης Απριλίου», όπως αρέσκεται να χαρακτηρίζει, μέσα από τα βιβλία του και όχι μόνο, τη σημερινή επέτειο ένας εκ των πρωταίτιων της χούντας, ο Ρεθεμνιώτης, πρώην στρατιωτικός και δικτάτορας, Στυλιανός Γ. Παττακός. Από τους πρωτεργάτες της κατάλυσης του κράτους και την επιβολή στρατιωτικού καθεστώτος υπήρξε και άλλος ένας καταγόμενος από το Ρέθυμνο, ο Αντιστράτηγος και Αρχηγός του ΓΕΣ την εποχή εκείνη, Γρηγόριος Ε. Σπαντιδάκης. Και εδώ βρίσκεται το κατά κάποιον τρόπο οξύμωρο σημείο της υπόθεσης. Δύο βασικά πρόσωπα της απριλιανού πραξικοπήματος προέρχονταν από το νομό Ρεθύμνου, του νομού που μεταπολιτευτικά έχει χαρακτηριστεί ως «προπύργιο της δημοκρατίας» με το βροντερό 94,10% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας στο δημοψήφισμα του 1974…

Φυσικό επακόλουθο…

Η δεύτερη μελανότερη σελίδα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας, μετά τον εμφύλιο πόλεμο, άρχισε να γράφεται το ξημέρωμα της 21^ης Απριλίου του 1967. Η «χούντα των Συνταγματαρχών» και η κατάλυση της «ρευστής» ακόμα δημοκρατίας τη δεκαετία του ‘60 στη χώρα μας ήρθε ως φυσικό επακόλουθο των πολιτικοκοινωνικών εξελίξεων στο 2^ο μισό του 20αιώνα. Η πολιτική ρευστότητα, που χαρακτηριζόταν από την εμφυλιακή και μετεμφυλιακή διαιρετική τομή «αριστερά-δεξιά», σε συνδυασμό με το παγκόσμιο ψυχροπολεμικό σκηνικό και τη «διαμάχη» Δύσης-Σοβιετικών, αλλά και από την ενεργή εμπλοκή των δύο δυνάμεων στα ελληνικά δρώμενα ήδη από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν άργησε να φέρει τη χούντα. Μια χούντα που διήρκησε 7 χρόνια και είχε ως τραγικές καταλήξεις την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την εισβολή των Τούρκων στο νησί της Κύπρου το1974. Ακολουθούν παρακάτω το χρονικό της κατάληψης της πρωτεύουσας από τα τανκς, η αιτιολογία-«ιδεολογικό υπόβαθρο»- για την κίνηση των Συνταγματαρχών από τον ακόμα και τώρα φανατικό και αμετανόητο Παττακό, καθώς και η απολογία του πιο μετριοπαθή Σπαντιδάκη στη «δίκη της Χούντας» για την αιτία που οδήγησε στο πραξικόπημα από το στρατό.

Στυλιανός Παττακός

Γεννήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 1912 στην Αγία Παρασκευή της Επαρχίας Αμαρίου. Φοίτησε στις σχολές υπαξιωματικών και εισήλθε στην σχολή Ευελπίδων το 1934, απ' όπου αποφοίτησε το 1937. Συμμετείχε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο ως διοικητής ίλης της 11ης Ομάδος Αναγνωρίσεως τη 11ης Μεραρχίας Πεζικού, ενώ κατά τη διάρκεια της κατοχής ήταν μέλος της αντιστασιακής οργάνωσης "Όμηρος". Έλαβε μέρος στα Δεκεμβριανά, συμμετείχε στον εμφύλιο πόλεμο ως διοικητής Ίλης αρμάτων Κένταυρος σε αρκετά σημεία της Βόρειας Ελλάδας. Στη συνέχεια σπούδασε στη σχολή Πολέμου και κατάφερε να φτάσει μέχρι τον βαθμό του ταξιάρχου, αναλαμβάνοντας τη διοίκηση τεθωρακισμένων με έδρα στο Γουδί. Υπήρξε μέλος της τριμελούς ηγετικής ομάδας (με τον Γ. Παπαδόπουλο και τον Ν. Μακαρέζο) που πρωτοστάτησε στην εκδήλωση του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967, ενώ ο ίδιος την εποχή εκείνη ήταν διοικητής του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων στο Γουδί. Στην κυβέρνηση Κόλλια έλαβε μέρος ως υπουργός Εσωτερικών, αξίωμα που διατήρησε μέχρι τον Αύγουστο 1971, ενώ παράλληλα υπήρξε αντιπρόεδρος των κυβερνήσεων Γ. Παπαδόπουλου (Δεκέμβριος 1967-Οκτώβριος 1973). Μετά την καταστολή του βασιλικού αντικινήματος της 13ης Δεκεμβρίου 1967 αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του υποστρατήγου. Μετά την πτώση της χούντας Ιωαννίδη στις 23 Οκτωβρίου 1974 συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Κέα, ενώ στις 20 Ιανουαρίου 1975 προφυλακίστηκε. Στη δίκη που ακολούθησε (Αύγουστος 1975), το Πενταμελές Εφετείο τον έκρινε ένοχο στάσης και εσχάτης προδοσίας και τον καταδίκασε σε θάνατο, αλλά η ποινή μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη. Στις 28 Σεπτεμβρίου 1990 αποφυλακίστηκε «λόγω ανηκέστου βλάβης της υγείας του» με την υποχρέωση να δίνει το παρόν ανά 15 ημέρες στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής του και ανά 5 μήνες στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων.

Τα τανκς στους δρόμους…

Το 1991 εκδόθηκε το «Απόρρητο Ημερολόγιο» του Στυλιανού Παττακού -όπως υποστηρίζει ο Παττακός χωρίς την έγκρισή του- στο οποίο περιγράφεται βήμα προς βήμα το χρονικό της νύχτας 20 προς 21 Απριλίου 1967:

«*Παρασκευή 21 00:01.04.1967: Ο Ταξίαρχος (ΤΘ) Στ. Παττακός, Διοικητής του ΚΕΤ (Κέντρου Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων), καλεί εις το γραφείον του τον Υποδιοικητήν, Συνταγματάρχην (ΤΘ) Κωνσταντίνον Μαυροειδήν, και τον Επόπτην Ασφαλείας, Επίλαρχον (ΤΘ) Ηλίαν Θεοδωρόπουλον, και διατάσσει αυτούς όπως θέσουν το Κέντρον εις ενισχυμένον συναγερμόν, βάσει του σχεδίου "ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ".

*Παρασκευή 2101:19-01:35.04.1967: Ομιλών εις συγκέντρωσιν Αξιωματικών, Δοκίμων Αξιωματικών και Μονίμων Υπαξιωματικών, ανακοινοί εις αυτούς ότι «αι Ένοπλοι Δυνάμεις της Πατρίδος μας απεφάσισαν να θέσουν τέρμα εις το χάος εις το οποίον ωδηγείτο η Πατρίς υπό της φαύλου πολιτικής ηγεσίας της!

*Παρασκευή 21 01:35.04.1967: Επανελθών εις το γραφείον του, ενημερούται υπό του Συνταγματάρχού (ΠΒ) Οδυσσέως Τσιλιοπούλου, συνδέσμου μετά του Γ. Παπαδοπούλου. Ακολούθως προσκαλούνται οι αξιωματικοί του ΚΕΤ…λαμβάνουν έκαστος έγγραφον την διαταγήν αποστολής των, και αναχωρούν προπαρασκευαζόμενοι προς εκτέλεσίν της.

*Παρασκευή 21 01:45.04.1967: Προσέλευσις Συνταγματάρχου Γεωργίου Παπαδοπούλου, Συνταγματάρχου Νικολάου Μακαρέζου και Αντισυνταγματάρχου Μιχαήλ Ρουφογάλη, οι οποίοι και ενημερούνται επί της καταστάσεως της Μονάδος.

*Παρασκευή 21 02:00.04.1967: Τα άρματα μάχης εξέρχονται του Κέντρου.

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΞΕΚΙΝΑ!

*Παρασκευή 21 02:00.04.1967: Ο Συνταγματάρχης Νικόλαος Μακαρέζος επιβαίνων μετά του Ιλάρχου Διοικητού του Σχηματισμού, επί του πρώτου άρματος κινείται προς Πεντάγωνον. Ο Συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς, έχει ήδη διατάξει την κίνησιν κλιμακίων της ΕΣΑ ("Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας") προς σύλληψιν συγκεκριμένων πολιτικών και στρατιωτικών προσώπων. Βάσει του σχεδίου «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ» εξέρχονται των στρατοπέδων όλαι αι μονάδαι του Λεκανοπεδίου Αττικής.

*Παρασκευή 21 02:20.04.1967: Αναχωρούν εκ του ΚΕΤ οι Ταξίαρχος Στ. Παττακός, Συνταγματάρχης Γ. Παπαδόπουλος, Συνταγματάρχης Οδ. Τσιλιόπουλος και Αντισυνταγματάρχης Μ. Ρουφογάλης με κατεύθυνσιν το Γενικόν Επιτελείον Στρατού. Αφικνούμενοι μετ' ολίγον κατευθύνονται προς το Γραφείον Α/ΓΕΣ, όστις δηλοί ότι «αναλαμβάνει από της στιγμής αυτής την ηγεσίαν της Επαναστάσεως».

Καταλαμβάνονται τα Ανάκτορα, τα κυβερνητικά κτίρια, η Βουλή, ο ΟΤΕ και οι ραδιοφωνικοί θάλαμοι του ΕΙΡ ("Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας") εις το Ζάππειον. Διακόπτονται αι τηλεφωνικαί επικοινωνίαι.

*Παρασκευή 21 03:30.04.1967: Αι Επαναστατικαί Δυνάμεις έχουν θέσει υπό τον έλεγχόν των, το κέντρον της πόλεως των Αθηνών».

 «Ιδεολογικόν υπόβαθρον της επαναστάσεως»

Στο βιβλίο του  «21 Απριλίου 1967 - 8 Οκτωβρίου 1973 Ημέραι και Έργα», ο πραγματικά διόλου μετανιωμένος Παττακός αναφέρεται στο ιδεολογικό υπόβαθρο της «επαναστάσεως» της 21^ης Απριλίου: « Ήμεις οί έπαναστατήσαντες τήν "Ω" ώραν της 21ης Απριλίου 1967 -02.30- άπηυθύναμεν, τήν έπομένην της ορκωμοσίας μας, διά τού Πρωθυπουργού Κόλλια Κωνσταντίνου - τότε Εισαγγελέως τού Αρείου Πάγου - Διάγγελμα πρός τόν 'Ελληνικόν Λαόν, τό όποΐον έχει καταχωρηθη εις τάς σελίδας 161-163 τού 1^ου βιβλίου μου. 'Εκ τού περιεχομένου του προκύπτει τό ΐδεολογικόν ύπόβαθρον της έπαναστάσεώς μας, ήτοι:

1. Έστρατεύθημεν διά νά έκτελέσωμεν τό πρός τήν Πατρίδα καθήκον μας, δηλ. τήν σωτηρίαν της έκ βεβαίας καταστροφής, τήν οποίαν όλοι οί αρμόδιοι έβλεπον έπερχομένην, ήθελον τήν έπέμβασιν, αλλά δέν τήν άπετόλμων.

2. Έπεδιώξαμεν νά καταστήσωμεν τήν Πατρίδα μας ίσχυράν καί σεβαστήν εις φίλους καί εχθρούς καί έπράξαμεν πρός τούτο, ό,τι ήτο έφικτόν.

3. Έπεδιώξαμεν νά συμβάλωμεν εις τήν κατάργησιν της πενίας, βοηθοΰντες ιδιαιτέρως τόν αναξιοπαθούντα άδελφόν μας "Ελληνα νά απόκτηση τά αναγκαία δια τήν εύημερίαν του αγαθά, εν ειρήνη, ελευθερία, αξιοπρέπεια. Καί έπετύχομεν...

4. Έπεδιώξαμεν νά καταργήσωμεν τήν φαυλοκρατίαν. Καί επετεύχθη... τότε. Υπήρξε Κράτος νόμου, Κράτος τάξεως, Κράτος ευπρεπές. Καί ασφάλεια...

5. Έπεδιώξαμεν νά έξυγιάνωμεν τόν Δημόσιον βίον. Έλειτούργησεν ύπο-δειγματικώς, όλόκληρον τό Κράτος, μέ ρυθμόν ωρολογίου.

6. Έπεδιώξαμεν νά ένώσωμεν ψυχικοπνευματικοκοινωνικώς, όλόκληρον τόν Έλληνικόν Λαόν, τόν κατακερματισμένον υπό των δολίων κομματοπατέρων του είς κατηγορίας δεξιών, αριστερών, κεντρώων καί άλληλοσπαρασσομένων φατρι­ών. Επετεύχθη συναδέλφωσις, συνελληνισμός.

7. Έκηρύξαμεν τήν συναδέλφωσιν: «Άπό της στιγμής ταύτης δέν υπάρχουν Δεξιοί, Κεντρώοι, Αριστεροί... Υπάρχουν μόνον "Ελληνες, οί όποίοι πιστεύουν εις τήν Ελλάδα, είς ενα ευγενές, άνώτερον καί άνθρώπινον ιδεώδες της αλη­θούς Δημοκρατίας καί όχι της δημοκρατίας του πεζοδρομίου, τού όχλου καί της αναρχίας.»^[1]

8. Έκηρύξαμεν τήν ριζικήν άλλαγήν διά τήν πρόοδον, τήν δικαιοσύνην, τήν ίσοπολιτείαν, τήν εύημερίαν, τήν δικαίαν κατανομήν του εθνικού εισοδήματος, τήν ήθικήν καί ύλικήν έξύψωσιν του συνόλου τών πολιτών καί ιδιαιτέρως: α) τών Αγροτών, β) τών Εργατών καί γ) τών λοιπών πενεστέρων τάξεων. Τό έφηρμόσαμεν.

9. Έβεβαιώσαμεν τόν Έλληνικόν Λαόν ότι μετά τήν παγίωσιν ομαλού ρυθ­μού ζωής, τήν πρόοδον τών ανωτέρω επιδιώξεων καί τήν δημιουργίαν καταλλή­λων πρός τούτοις συνθηκών, τό ταχύτερον δυνατόν θά όδηγήσωμεν τήν Πατρί­δα μας εις τόν ΚοινοΒουλευτισμόν επί υγιούς Βάσεως, ως θά καθορίζηται υπό τού Νέου Συντάγματος, τό όποϊον θά έγκριθη διά Δημοψηφίσματος υπό τού Ελληνικού Λαού. Το επράξαμεν».

Γρηγόριος Σπαντιδάκης

Ο Γρηγόριος Σπαντιδάκης (1909-1996) ήταν αξιωματικός του στρατού, αρχηγός του ΓΕΣ (1965-1967) και επίσης ένας από τους πρωτεργάτες της Χούντας. Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο και σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, στη Σχολή πολέμου, στη Σχολή Εθνικής Άμυνας και στη σχολή πολέμου του ΝΑΤΟ. Στις 5 Αυγούστου 1931 αποφοίτησε από την ΣΣΕ, και ονομάστηκε ανθυπίλαρχος. Συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο 1940-41, καθώς και στον αγώνα εναντίον των Γερμανών τον Απρίλιο του 1941, όπου και τραυματίστηκε. Στην Κατοχή έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ως μέλος της Οργάνωσης «ΟΜΗΡΟΣ». Έλαβε μέρος και στον Εμφύλιο, ενώ διετέλεσε διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού. Κατά την εποχή της εκδήλωσης του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου κατείχε τη θέση του αρχηγού του ΓΕΣ. Ο Σπαντιδάκης, πιστός στον βασιλιά Κωνσταντίνο Β΄, σχεδίαζε ο ίδιος πραξικόπημα, το οποίο θα εισηγείτο στον βασιλιά, μη γνωρίζοντας όμως ότι κατώτεροι αξιωματικοί ετοίμαζαν άλλο. Ο ίδιος είχε δηλώσει, μετά την δικτατορία, ερωτηθείς σε συνέντευξη που παρεχώρησε σε δημοσιογράφο, ότι «Το σχέδιό μας προέβλεπε τον σχηματισμόν από τον βασιλέα μιας κυβερνήσεως Εθνικής ενότητος από μη πολιτικούς, με αυστηρά περιορισμένο χρονικό διάστημα, δύο μέχρι έξι μήνες το πολύ. Αυτή η κυβέρνηση θα είχε την πλήρη υποστήριξη του στρατού». Με την επιβολή της Χούντας το 1967 διορίστηκε Αντιπρόεδρος της πρώτης δικτατορικής κυβερνήσεως Κόλλια και Υπουργός Εθνικής Αμύνης, αλλά στις 13 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, ακολουθώντας τον Βασιλιά στη Ρώμη, αντικαταστάθηκε. Τον Αύγουστο του 1975 καταδικάστηκε από το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών σε ισόβια κάθειρξη για εσχάτη προδοσία και στάση, λόγω συμμετοχής του στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, με όλες τις σχετικές συνέπειες από την καταδίκη αυτή.

Η αιτία της «επανάστασης» σύμφωνα με την απολογία Σπαντιδάκη

Το «Γενικόν Δελτίον Πληροφοριών» της 8ης Μαρτίου ’67, με την υπογραφή του Πανουργιά Διευθυντή του 2^ου Ε.Γ, υπόμνημα το οποίο διάβασε ο Σπαντιδάκης ενώπιον του δικαστηρίου στη δίκη του 1975, αποκάλυπτε τον εμφανή «κομμουνιστικό κίνδυνο», όπως σχολιάζεται, για τη χώρα, για αυτό και οι Συνταγματάρχες θα έπρεπε να αντιδράσουν. Το μήνυμα του Πανουργιά μεταξύ άλλων ανέφερε: «Περιήλθον ημίν αι κάτωθι πληροφορίαι, αι οποίαι τίθενται υπ' όψιν. Μαχητικά στελέ­χη του κομμουνισμού αφικνούνται εκ των ε­παρχιών εις πρωτεύουσαν και διαμένουν εις οικίας κομμουνιστών. Η συγκεντρωθησομένη δύναμις προς κινητοποίησιν υπολογίζεται εν συνόλω εις 150.000 και δέον να περατωθή η συγκέντρωσις μέχρι της 6ης Μαρτίου '67,  διέρχονται γνωστοί κομμουνισταί, λαμβάνουν οδηγίας από τον κομμουνιστήν Μυριανθόπουλον, ίνα παρουσιαστούν εις τας συνοικιακάς κομματικάς οργανώσεις και λάβουν λεπτομερείς οδηγίας. ΔΣΚΝ σημαίνει Δημοκρατικόν Συνδικαλιστικόν Κίνημα Ναυτεργατών και κατευθύνε­ται υπό του Αμπατιέλλου. Κατ' αυτών, των πληροφοριών των δηλαδή, του 90%, αι οποίαι είναι ακριβείς, ελήφθη απόφασις εξουδετερώσεως της αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως συνδυαζόμενη με την ανωτέρω κινητοποίησιν. Συνεχώς παρα­κολουθούνται αι κινήσεις του δι' ανιχνευτών πέριξ των καταλυμάτων του. Ρώσος με ειδική εντολή αφίχθη εις Αθήνα -Σοβιετικήν Πρεσβείαν- ως, εις βάσιν της διαμορφούμενης καταστάσεως, να δώση οδηγίες εις ΕΔΑ, γραμμήν περί ακολουθητέας πολιτικής και δράσεως. Η ΕΔΑ από τοΰδε ουδέν γνωρίζει τι πρέπει να πράξη, απλώς είναι επιφυλακτι­κή. Προετοιμάζουν ανατινάξεις στρατιωτι­κών εγκαταστάσεων. Εις την περιοχήν Πα­τρών θα αποβιβάσουν όπλα από Ρωσικά πλοία ομού και κομμουνιστοσυμμορίτας ως Ρώσους ναΰτας. Ρωσικός στόλος εξερχόμε­νος εκ Δαρδανελλίων θα αποβίβαση μαχητι­κά στελέχη κομμουνιστοσυμμοριτών εις την περιοχήν Πατρών. Ο εν αποστρατεία Συ­νταγματάρχης Λαδάς Ευθύμιος κινείται προς οργάνωσιν ενόπλου ομάδος. Έχει επαφάς με τον εν αποστρατεία Αντιπτέραρχον Μαργαρίτην και κάποιον Νικολαΐδην ανάπηρον. Αγνωστος ο σκοπός της οργανώσεως». Στη συνέχεια της απολογίας του θέλησε να αποστασιοποιηθεί κάπως από τον πρωτεργάτη Παπαδόπουλο, μιλώντας για μια «αρχομανία» που τον διακατέχει και για ψυχρές σχέσεις μεταξύ τους, αγνοώντας τα πραγματικά σχέδια του δικτάτορα: «Αι προθέσεις του Συνταγματάρχου Παπα­δοπούλου δεν μου είχαν γίνει αντιληπτοί ευ­θύς εξ αρχής. Δηλαδή, ήρχισα και εγώ να πι­στεύω εις την αρχή, ότι τα κίνητρα ήσαν κα­θαρώς Εθνικά. Βεβαίως, επαναλαμβάνω ότι η ενέργεια των ήτο Πραξικόπημα. Πάντως δεν μου εδίδοντο ενδείξεις κατά τας πρώτας ημέρας ότι τα κίνητρα των, ήσαν κίνητρα αρχομανίας, καταλήψεως της εξουσίας. Συν τω χρόνω, όμως, ήρχισα να το αντιλαμβάνομαι αυτό, από διάφορα περιστατικά: Τον Συνταγματάρχην Παπαδόπουλον όντα τότε Υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως τον επισκέπτοντο εις το Γράφείον του Αξιωματικοί. Μίαν ημέραν μάλιστα, τον εφώναξα και του είπα: “Κύριε Παπαδόπουλε, τι δουλειά έ­χουν οι αξιωματικοί εις το Γραφείον σας, α­φού είσθε Υπουργός Προεδρίας της Κυβερ­νήσεως;”. Μου απήντησε, ότι πηγαίνουν ως συνάδελφοι και κατά συνέπειαν δεν ημπο­ρούσε να τους διώξη. Πέραν αυτού από τον κ. Τοτόμην με τον οποίον είχα γνωρισθή όταν ήμουν Διοικητής του Α' Σώματος Στρατού και αυτός Διευθυντής του εργοστασίου Αζώ­του, εις την Πτολεμαΐδα, ότε μου εζήτησε να καθαρίσω το εργοστάσιο από τους Κομμουνιστάς, μου εδόθη η πληροφορία ότι εις ένα σπίτι, εις την Εκάλη, πλησίον εις το «Ντιάνα», δεν μου καθώρισε επακριβώς, γίνονται συγκεντρώσεις αξιωματικών υπό την Προεδρίαν του Παπαδοπούλου. Ταυτοχρόνως, έ­φθαναν μέχρις εμού ακαθόριστοι ψίθυροι, μη σαφείς ότι ο Παπαδόπουλος έχει κλιμα­κώσει την προσπάθειάν του διά την κατάληψιν της εξουσίας».

Πρώτο το Ρέθυμνο πανελλαδικά στο μεταπολιτευτικό δημοψήφισμα

Από τη μία δύο Ρεθεμνιώτες στρατιωτικοί πρωτοστάτησαν στο πραξικόπημα του Απρίλη του 1967, από την άλλη το Ρέθυμνο απάντησε με εκκωφαντικό τρόπο στο αίτημα για δημοκρατία στο δημοψήφισμα του 1974. «Σήμερα απολαμβάνουμε το αποτέλεσμα της κάλπης της 8^ης Δεκεμβρίου 1974 που έδειξε κατά συντριπτική πλειοψηφία και ποσοστό 69,18% την προτίμηση του εκλογικού σώματος στην Αβασίλευτη Δημοκρατία, ενώ το 30,82% επέλεξε ως καταλληλότερη μορφή πολιτεύματος, την Βασιλευόμενη Δημοκρατία», αναφέρει μεταξύ άλλων ο συνεργάτης και φίλος, Γιώργης Παπαδόσηφος σε άρθρο του στην εφημερίδα μας. «Στο δημοψήφισμα του 1974 το 69,18% (3.245.111 ψήφοι) ψήφισε υπέρ του Αβασίλευτου, ενώ σε ποσοστό 30,82% (1.445.875 ψήφοι) υπέρ της Βασιλευομένης. Συγκεκριμένα σε ποσοστά ανά Νομό και Περιφέρεια, η Κρήτη «έδωσε» στην Αβασίλευτη το 90% των ψήφων της (Χανιά 92,70%, Ηράκλειο 89,43%, Λασίθι 88,42%), ενώ σε 30 εκλογικές περιφέρειες το αντίστοιχο ήταν στης τάξεως του 60-70%. Από την άλλη πλευρά η Βασιλευόμενη «έφτασε» στην Πελοπόννησο και την Θράκη το 45%. Οι Νομοί που η Βασιλευόμενη Δημοκρατία έλαβε τα ανώτατα ποσοστά ήταν: Λακωνία (59,52%), η Ροδόπη (50,54%), η Μεσσηνία (49,24%), η Ηλεία (49,88%) και η Αργολίδα (46,67%). Το άγνωστο στο ευρύ κοινό αποτελεί η πρωτιά που κατέλαβε ο Νομός Ρεθύμνης αφού επέλεξε σε ποσοστό 94,10% το Αβασίλευτο Δημοκρατικό Πολίτευμα, κατατάσσοντάς το ΠΡΩΤΟ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ! Το ποσοστό του «αντίπαλου δέοντος» άγγιζε μόλις το 5,90%.» επισημαίνει στο διαφωτιστικό του άρθρο ο κ. Παπαδόσηφος.