Ο Παντελής Παπαδάκης ή Ψύλλος από το χωριό Όρος του Ρεθύμνου ήταν πρώτος στον κατάλογο του Γερμανού βασανιστή και σφαγέα Φρίτς Σούμπερτ ως επικίνδυνος για την ασφάλεια του Γερμανικού στρατού κατοχής.
Ο Φρίτς Σούμπερτ έγινε γνωστός για τον τρόπο που βασάνιζε, προτού εκτελέσει, τα θύματά του. Ο ίδιος με την ξιφολόγχη έβγαζε μάτια, έκοβε αυτιά, τρυπούσε και τεμάχιζε ζωντανά ακόμη, τα θύματά του.
Για τα ειδεχθή εγκλήματά του οι ίδιοι οι Γερμανοί το 1943 τον έκλεισαν φυλακή στα Χανιά και το 1944 σε ψυχιατρείο στην Αθήνα.
Και στην φυλακή αλλά και στο ψυχιατρείο έμεινε ελάχιστες μέρες. Από την φυλακή μάλιστα πήρε μαζί του 100 βαρυποινίτες καταδίκους (Σουμπερίτες) και με αυτούς συνέχισε την δράση του σε όλη την Κρήτη με 200 περίπου θύματα.
Από το ψυχιατρείο της Αθήνας έφυγε για την Βόρεια Ελλάδα όπου συνέχισε και εκεί το έργο του με 146 θύματα στον Χορτιάτη και 100 τουλάχιστον στα Γιαννιτσά.
Ο Παντελής Παπαδάκης, κοινοτάρχης του χωριού Όρος, πατέρας οχτώ παιδιών με τον μεγαλύτερο γιο στρατιώτη τότε στο Αλβανικό μέτωπο, ήταν λεπτός, δυνατός, ευκίνητος και αεικίνητος. Το πρόσωπό του ήταν βαθιά χαρακωμένο σαν καλλουργημένο χωράφι και αετίσιο το βλέμμα του. Το μαύρο μαντίλι στο κεφάλι το έδενα πάντα με τον ίδιο τρόπο, με μια άκρη του να κρέμεται ελεύθερη στην αριστερή πλευρά του κεφαλιού του. Με την άκρη αυτή σκούπιζε τον ιδρώτα στο μέτωπό του όταν όργωνε το χωράφι με το αλέτρι ή όταν όργωνε τα βουνά με τα πόδια του για να φυγαδέψει τους Άγγλους και Νεοζηλανδούς από του Πρέβελη ή τη Γιαλιά με την βοήθεια των καλογήρων ή άλλων αντάρτικων ομάδων.
Λένε ότι στα βουνά γινόταν αόρατος. Δυνατός, ευκίνητος και γρήγορος όπως ήταν, εκεί που τον έβλεπες τον έχανες. Πηδούσε, έφευγε και εξαφανιζόταν σαν ψύλλος. Γι αυτό και οι αντάρτες του έδωσαν αυτό σαν παρατσούκλι. Έτσι τον ανέφεραν μεταξύ τους, έτσι τον γνώριζαν, έτσι τον φώναζαν. Ήταν ο Ψύλλος.
Ο <<Εφιάλτης>> είχε δώσει καλές πληροφορίες στον Σούμπερτ για τον Ψύλλο.
<<Στο βουνό δεν θα τον πιάσετε ποτέ. Θα τον πιάσετε στο χωράφι ή στο αλώνι, εκεί όπου δεν θα κρατεί όπλο αλλά την έχερη του αλετριού, τη σκαλίδα ή το βουκέντρι.>>
Έξω από το Χωριό, στο χωράφι, τον βρήκαν ο Σούμπερτ και οι άλλοι εφτά Γερμανοί. Τον έβαλαν ανάμεσά τους και ο Ψύλλος είδε οχτώ όπλα να τον σημαδεύουν. Μια αστεία σκέψη του σφηνώθηκε στο μυαλό και ένα αχνό χαμόγελο φάνηκε κάτω από το τεράστιο μουστάκι του.
<<Ούλοι μου λένε πως γλακώ σαν σφαίρα, ευκαιρία είναι εδά να μάθω αν είναι ετσά.>>
Το σκέφτηκε και το τόλμησε.
Τρία άλματα έκανε, τρείς πεζούλες πέρασε και εφτά σφαίρες δεν τον πρόλαβαν.
Στον αέρα ψηλά, στο τέταρτο άλμα, τον πρόφτασε η όγδοη σφαίρα.
<<Παραλίγο να το πετύχω>> σκέφτηκε.
Ο Ψύλλος έπεσε σαν σαϊτεμένος αητός στη μέση της τέταρτης πεζούλας στα Μεζάρια, λίγο έξω από το χωριό, ντάλα μεσημέρι στις 28 Αυγούστου 1941.
Εκεί τον βρήκαν λίγο αργότερα, με εκείνο το τελευταίο του χαμόγελο παγωμένο κάτω από το μουστάκι του. Η άκρη του μαύρου μαντιλιού του, που κρεμόταν πάντα από αριστερά, να έχει έρθει προς τα δεξιά και να σκεπάζει απαλά για να σκιάσει, σαν φτερούγα χελιδονιού, τα μάτια του από τον ήλιο που ήταν ακριβώς πάνω του.
Είμαι ο Χαρ. Νεονάκης, ο γλύπτης από τους Αποστόλους Αμαρίου και όλα αυτά μου τα διηγήθηκε ο εγγονός του, που έχει και το όνομα του, ο Παντελής Παπαδάκης, κρατώντας μια παλιά ξεθωριασμένη φωτογραφία του παππού του.
Η προτομή είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας και επικοινωνίας μας με φωτογραφίες που του έστελνα μέσω υπολογιστή σε όλα τα στάδια της δουλείας, στον πηλό ή στον γύψο. Στο στάδιο του πηλού ήρθε ο Παντελής στο εργαστήριο μου στην Αθήνα και κάναμε μαζί τις τελευταίες αλλαγές και διορθώσεις. Είναι αποτέλεσμα κοινής προσπάθειας και νομίζω ότι η αναγραφή μόνο του δικού μου ονόματος στη βάση της προτομής, τον αδικεί.
Τα αποκαλυπτήρια της προτομής θα γίνουν στις 28 Αυγούστου στο χωριό Όρος. (όχι ντάλα μεσημέρι).
Χ. ΝΕΟΝΑΚΗΣ (ΓΛΥΠΤΗΣ)
