Της Βλασίας Μιχαηλίδου – Τριπολιτάκη
Φιλολόγου, Ιστορικού M.Sc.
Μέσα στη δίνη των οικονομικών ισοπεδωτικών αλλαγών στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, οι προσπάθειες του κράτους πρόνοιας τείνουν να προσανατολίζονται στην επιβίωση των χιλιάδων ανέργων, των ολοένα κι αυξανόμενων αστέγων και των ανασφάλιστων. Στο πλαίσιο αυτό, η βελτίωση συνθηκών διαβίωσης των ΑΜΕΑ τίθεται σε δεύτερη μοίρα κι η διεκδίκηση ισότιμης συμμετοχής σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής δυσχεραίνει ολοένα και περισσότερο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πολύμηνη ταλαιπωρία ενός αριστούχου μαθητή, του Αργύρη Κουμτζή, με πρόβλημα όρασης, προκειμένου να φοιτήσει στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ. Ένας αναχρονιστικός Εσωτερικός Κανονισμός του τμήματος έθεσε φραγμούς στα όνειρα του μαθητή, που έχει διακριθεί επανειλημμένα σε διαγωνισμούς της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας και της Ένωσης Ελλήνων φυσικών, στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Τυφλών Ανδρών στο σκάκι, στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Φυσικής 2014.
Παρά τις αλλεπάλληλες προσπάθειες που έκανε ο πατέρας του μαθητή, επικοινωνώντας με τον πρώην υπουργό Παιδείας και τις δεσμεύσεις του τελευταίου, το θέμα παρέμεινε άλυτο, προκαλώντας την αγανάκτηση όλης της τοπικής κοινωνίας της Νεάπολης-Συκεών όπου ζει η οικογένεια. Ο ίδιος ο δήμαρχος ζήτησε την παρέμβαση του νέου υπουργού Παιδείας επισημαίνοντας «την αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας απέναντι στους νέους με ειδικά προβλήματα, με βάση τις αρχές της ισονομίας, ισοτιμίας και ισοπολιτείας, που αποτρέπουν κι αποκλείουν κάθε έννοια άνισης μεταχείρισης και αποκλεισμού».
Αναμένοντας την ανάληψη πρωτοβουλιών από τον κ. Λοβέρδο, πιστεύω πως αξίζει να επισημάνουμε την ανάγκη αναβάθμισης της στρατηγικής και δράσης για την εκπαίδευση κι ένταξη των ΑΜΕΑ. Δεν είναι θέμα μόνο κοινωνικής δικαιοσύνης για την χώρα που αποτελεί κοιτίδα πολιτισμού με υψηλές ανθρωπιστικές αξίες, αλλά δημιουργεί και πολλά πρακτικά οφέλη, που κι η ίδια η οικονομική ύφεση επιβάλλει. Η ενίσχυση της Ειδικής Αγωγής δεν συνιστά αύξηση των Κοινωνικών Δαπανών, αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο μίας Αναπτυξιακής Πολιτικής Επενδύσεων.
Πιο συγκεκριμένα, προβάλλοντας και σχεδιάζοντας το «μοντέλο του ακηδεμόνευτου αναπήρου» ελαχιστοποιείται το κόστος διαβίωσης των ΑΜΕΑ. Η αποκατάσταση, η ανεξαρτησία και η ανάπτυξη των ατόμων με αναπηρίες τα βοηθά να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους και να μην ζουν παρασιτικά σε βάρος των οικογενειών τους. Η οικονομική και κοινωνική ενσωμάτωση των ΑΜΕΑ μειώνει το κρατικό κόστος των παρεχόμενων επιδομάτων. Βέβαια, το ζητούμενο δεν είναι, μόνο, να συμμορφωθεί η χώρα μας στις επιταγές που επιβάλλει ο ΟΗΕ με τους Κανονισμούς για την Εξίσωση των Ευκαιριών και το Διεθνές Πρόγραμμα Δράσης για τους Ανθρώπους με Αναπηρίες, γεγονός που συνιστά στα Κράτη την Εξίσωση των Οικονομικών και των Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ως υποχρεωτική. Το «μοντέλο του ακηδεμόνευτου αναπήρου» αντιμετωπίζει το κάθε ανάπηρο άτομο με σεβασμό, αναγνωρίζει τις δυνατότητες που έχει κι αποκαθιστά τις αδυναμίες του, προκειμένου να ζει με τον καλύτεροι δυνατό τρόπο και πρωτίστως με αξιοπρέπεια.
Για να γίνει καλύτερα κατανοητή αυτή η προσέγγιση, θα ήθελα να σημειώσω ένα περιστατικό που αναφέρθηκε από μέλος του τοπικού μας σωματείου σε ημερίδα για την αναπηρία που διεξήχθη τον περασμένο μήνα. Η κ. Πόπη Κατσιπουλάκη, που σταδιακά έχασε την όρασή της, αλλά είναι από τα πιο δραστήρια μέλη, ως γραμματέας του Σωματείου ΑΜΕΑ Ρεθύμνου και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών, ανέφερε την εμπειρία της από ένα ταξίδι στο εξωτερικό, όπου είχε κάνει πρόσφατα, συνοδευόμενη από δύο μέλη της οικογένειάς της. Στο αεροπλάνο γνώρισε μία άλλη γυναίκα, επίσης τυφλή, που όμως ταξίδευε μόνη της. Η κ. Κατσιπουλάκη, λοιπόν, αναγκάστηκε να κάνει τα τριπλάσια έξοδα για το ίδιο ταξίδι που έκανε μία ομοιοπαθής, που όμως είχε εκπαιδευτεί να είναι πιο λειτουργική κι ως εκ τούτου πιο ανεξάρτητη. Η κ. Κατσιπουλάκη στο πλαίσιο της συζήτησης για την αντιμετώπιση της αναπηρίας στην Ελλάδα, για άλλη μια φορά, τόνισε πως «το μόνο που ζητάμε είναι να έχουμε ίσα δικαιώματα με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Δεν θέλουμε διαφορετική μεταχείριση, δεν θέλουμε επιδόματα. Ζητάμε από το κράτος να άρει τα εμπόδια των ατόμων με αναπηρία. Να μπορώ να διαβάζω μόνη μου, να περπατώ μόνη μου, ζητάω να με εκπαιδεύσει το κράτος».
Για φανταστείτε, λοιπόν, όλα τα ΑΜΕΑ, να μπορούσαν να είχαν εγκαίρως την κατάλληλη εκπαίδευση από την πρώτη στιγμή της διάγνωσής τους. Να μπορούσαν κάποτε να υλοποιηθούν, με έμπειρο προσωπικό, τα προγράμματα πρώιμης εκπαιδευτικής παρέμβασης για όλες τις περιπτώσεις αναπηρίας, ενισχύοντας πρωτίστως τις δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης.
Με αυτή την πρακτική θα αποφευχθούν στο μέλλον και περιπτώσεις κοινωνικής αδικίας, όπως αυτής του τυφλού μαθητή, που είχε διακαή πόθο να γίνει ακαδημαϊκός πολίτης και προσέκρουε σε Οιδίποδες, τυφλούς τά τ᾽ ὦτα τόν τε νοῦν.
