ΕΝΑ ΚΤΗΡΙΟ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ…
Γράφει η Αθηνά Πετρακάκη
Βρίσκεται σ’ έναν από τους κεντρικούς δρόμους του ιστορικού κέντρου και αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο για το Ρέθυμνο που χάρη στις φροντίδες των σημερινών ιδιοκτητών του, το κτήριο «ξαναζεί» φέρνοντας μαζί του όλες τις μνήμες από το πλούσιο παρελθόν του.
Πρόκειται, για την επί της οδού Αρκαδίου, αλλά με είσοδο από την οδό Χατζηγρηγοράκη, αρχοντική ενετική κατοικία η οποία διαθέτει έντονα μεταγενέστερα τούρκικα στοιχεία.
Σύμφωνα με την ιστορία, το κτήριο ήταν ιδιοκτησία του Τούρκου μεγαλέμπορου Εδεχέμ Κλαψαράκη, ενώ λειτούργησε και ως Δημοτικό Νοσοκομείο.
Σημερινός ιδιοκτήτης είναι ο κ. Βαγγέλης Στεφανάκης, ο οποίος υπηρέτησε τον πολιτισμό του Ρεθύμνου για πολλά χρόνια κατά το παρελθόν, τόσο από τη θέση του υπεύθυνου για το πολιτισμό αντιδημάρχου, όσο και από άλλες θέσεις.
Ιδιοκτησία Εδεχέμ Κλαψαράκη
Το κτήριο αυτό ήταν στην ιδιοκτησία της οικογένεια του Εδεχέμ Κλαψαράκη Προέδρου της Μουσουλμανικής Δημογεροντίας και Εφκαφίου, βρίσκονταν στη συνοικία Γαζή Χουσεϊν Πασά, όπως ονομάζονταν τότε η περιοχή. Ο Εδεχέμ Κλαψαράκης ήταν μεγαλέμπορος και το όνομά του το συναντάμε σε δημόσιες κρήνες του Ρεθύμνου, που είχαν κατασκευαστεί με δικά του έξοδα.
Δημοτικό Νοσοκομείο
Στο συγκεκριμένο κτήριο στεγάζονταν το πρώτο Κρατικό Νοσοκομείο το οποίο μετονομάσθηκε αργότερα σε Δημοτικό Νοσοκομείο για Χριστιανούς και Μουσουλμάνους και ιδρύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας πιθανόν μεταξύ 1866 και 1870. Με την ίδρυση των δήμων, το Κρατικό Νοσοκομείο μετονομάσθηκε σε Δημοτικό προκειμένου να αποφύγει η τουρκική διοίκηση τα έξοδα συντήρησης.
Σε εφημερίδα της εποχής του 1892, την «ΚΡΗΤΗ», αναφέρεται ότι μέσα σε ένα χρόνο νοσήλευσε 102 ασθενείς και εξετάσθηκαν 1648 εξωτερικοί ασθενείς. Επίσης είναι πιθανόν το γεύμα των ασθενών να συμπεριελάμβανε μόνο ψωμί.
Το νοσοκομείο της τότε εποχής θεωρείτο καταφύγιο για φτωχούς και άπορους, ενώ χρησίμευε σε κάποιες περιπτώσεις για γηροκομείο και πτωχοκομείο.
Ιδιοκτησία Αμαλίας Σαββάκη
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τούρκος Εδεχέμ Κλαψαράκης πούλησε το κτήριο στον πατέρα της Αμαλίας Στυλιανού Σαββάκη το γένος Παπαδάκη, που τα αρχικά του ονόματος της με κεφαλαία γράμματα συμπεριλαμβάνονται στον τίτλο «ΆναΣΣΑ».
Η Αμαλία Σαββάκη που αποτελούσε μια αρχοντική μορφή μέχρι τα βαθειά της γεράματα, αρνήθηκε να φορέσει τα μοντέρνα ρούχα που επέβαλε η μόδα της εποχής και συνέχισε για πολλά χρόνια να κυκλοφορεί στα ρεθεμνιώτικα σοκάκια, φορώντας φορέματα με φουρό από την εποχή της νιότης της. Μάλιστα, κρατώντας τις παλιές της συνήθειες, είναι χαρακτηριστικό, ότι ζητούσε από τα αρωματοπωλεία, να «στάξουν άρωμα» πάνω στο πληθωρικό φουρό του φορέματος της, προκειμένου να το αφήνει στο πέρασμα της…
«Άνασσα»: Ιδιοκτησίας Στεφανάκη
Μετά την Αιμιλία Σαββάκη το κτήριο πουλήθηκε και πέρασε στην ιδιοκτησία της οικογένειας Λαγουδάκη που το πούλησε στους σημερινούς ιδιοκτήτες, την οικογένεια Στεφανάκη.
Το συγκεκριμένο σπίτι που σήμερα προσφέρεται για ενοικίαση, όταν αγοράστηκε από τους τελευταίους ιδιοκτήτες, ήταν ήδη καταπονημένο τόσο από το χρόνο, όσο και από την ανύπαρκτη συντήρηση. «Ήταν ένα σκέτο χάλασμα» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Στεφανάκης, ο οποίος ανέφερε ότι «το ισόγειο του κτηρίου απεικονίζεται στο διάσημο πίνακα Civitas Rethymnae που βρίσκεται στο γραφείο του δημάρχου, χωρίς όμως να φαίνεται ο τούρκικος οντάς, ο οποίος κατασκευάστηκε αργότερα».
Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του σπιτιού είναι ότι στον κεντρικό χώρο είχε δύο πόρτες διαφυγής προς τα διπλανά σπίτια.
Ο οντάς του Εδεχέμ
Ο οντάς του Εδεχέμ, όπως ονομάζεται σήμερα προς τιμήν του παλιού ιδιοκτήτη, είναι ο μεγαλύτερος τούρκικος οντάς στο Ρέθυμνο. Χαρακτηριστικό είναι ότι 100 τ.μ. περίπου, είναι μόνο το σαλόνι της κατοικίας.
Τα εσωτερικά ξύλινα περίτεχνα παράθυρα που βλέπουν στον οντά κι έχουν πλήρως αποκατασταθεί, καθώς και τα πέτρινα φουρούσια στα οποία στηρίζεται η οροφή του, αποτελούν μοναδικό δείγμα για την πόλη του Ρεθύμνου.
Τα παράθυρα που έβλεπαν στον εσωτερικό χώρο ήταν για τις χανούμισσες που δεν επιτρέπονταν να κατέβουν στο σαλόνι κι έβλεπαν μέσα από αυτά από το δεύτερο όροφο του ξύλινου κιοσκιού τους επισκέπτες ή ό,τι συνέβαινε στον κεντρικό χώρο του σπιτιού.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά από τις εποχές της αίγλης του συγκεκριμένου κτηρίου, στον κεντρικό του χώρο υπήρχαν δύο πιάνα με ουρά και περίτεχνα σκαλιστά σαλόνια εποχής.
Κατά την παραμονή των Ρώσων στο Ρέθυμνο, γινόταν διάφορες συγκεντρώσεις που είχαν σχέση με το Ρώσικο Προξενείο που στεγαζόταν απέναντι στη γωνιακή οικία ιδιοκτησίας τότε του ιατρού Χατζηγρηγοράκη. Μάλιστα για το λόγο αυτό, η Ρώσικη Πρεσβεία επικοινώνησε με τον κ. Στεφανάκη, αναζητώντας έγγραφα που πιθανά να υπήρχαν στο σπίτι. Δυστυχώς όμως δε βρέθηκε κάτι τέτοιο.
Τα τρία διαμερίσματα
Εκτός από τον οντά Εδεχέμ υπάρχουν και τρία ανακαινισμένα διαμερίσματα τα οποία είναι:
Το διαμέρισμα «ΑΜΑΛΙΑ», (το όνομα της πρώην οικοδέσποινας, παλιάς αρχόντισσας του Ρέθυμνου), βρίσκεται στον Α' όροφο του ξύλινου κιοσκιού κι έχει θέα στην οδό Αρκαδίου.
Το διαμέρισμα «ΝΙΚΟΛΟΖΑ» (το όνομα θυγατέρας Ενετού εμπόρου της εποχής της Ενετοκρατίας στο Ρέθυμνο), είναι πάνω σε ένα ονταδάκι που βλέπει εσωτερικά στη μεγάλη σάλα-οντά και εξωτερικά στην πίσω αυλή του κτηρίου με θέα την Φορτέτζα, τον τούρκικο μιναρέ και κήπους με λεμονιές.
Το διαμέρισμα «ΑΝΝΙΕΖΑ» (το όνομα θυγατέρας Ενετού Αριστοκράτη της εποχής της Ενετοκρατίας στο Ρέθυμνο), βρίσκεται στον Β' όροφο του ξύλινου κιοσκιού, είναι αρκετά μεγάλο με ξύλινο περίτεχνο και ψηλό τρίρυκτο ταβάνι, διαθέτει πατάρι και έχει πρόσβαση σε δύο ταράτσες με θέα προς θάλασσα, Φορτέτζα, λιμάνι, παλιά πόλη, ενώ εσωτερικά βλέπει στη μεγάλη σάλα.
Περισσότερες φωτογραφίες και πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.anassa-crete.gr
