Γράφει ο Γιάννης Τσακπίνης,
Απόστρατος Αξιωματικός
Πολλά χρόνια περασμένα, αλλά όχι ξεχασμένα. Όσοι είχανε την τύχη να τα ζήσουν και είναι σήμερα στη ζωή, είναι αδύνατον να ξεχάσουν αυτά που βιώσανε παρά που σήμερα η ζωή τους είναι πολύ καλύτερη σε όλα.
Η σκέψη τους ταξιδεύει προς όλες τις καταστάσεις που περάσανε τα κατοχικά χρόνια πριν και μετά. Παρά όμως τις δυσάρεστες καταστάσεις που συναντήσανε δεν μείνανε ποτέ με τα χέρια τους δεμένα για να παραδοθούν στην εξαφάνισή τους.
Ξεχωριστά για κάθε περίπτωση, δίνανε σκληρό αγώνα για να τύχουν καλής διαβίωσης με ότι αυτοσχέδιο μέσον είχαν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν, χωρίς βέβαια να απουσιάζουν πολλές φορές και οι δυσκολίες.
Αυτά κυρίως που είχαν περισσότερη ανάγκη, ήτανε η ενδυμασία και η διατροφή τους. Η φύση διέθετε τα πάντα, αρκεί ο άνθρωπος να είχε τη δυνατότητα και τη θέληση να εργαστεί για να τα αποκτήσει. Παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε όσα είχε ανάγκη η οικογένειά του.
Τα πλέον απαραίτητα ήταν οι γεωργικές και κτηνοτροφικές τροφές. Περισσότερο έδειχνε ενδιαφέρον στη γεωργία γιατί είχε ανάγκη πολλά από αυτήν. Το βασικότερο ήταν το ψωμί που το εξασφάλιζε από την καλλιέργεια των σιτηρών. Αυτή απαιτούσε να έχει και διάφορα μέσα. Αυτά ήτανε ορισμένα αυτοσχέδια και σιγά σιγά τα κατασκεύαζαν με τα ίδια τους τα χέρια. Ένα από αυτά ήταν και το αλέτρι.
Το αλέτρι που είχε κατασκευάσει στην αρχή, ήτανε ξύλινο και αργότερα έγινε σιδερένιο. Τα ξύλα που προτιμούσαν για την κατασκευή του ήτανε από αγριελιά ή πρινάρι ή δάφνη κ.ά.
Αυτό αποτελείτο από διάφορα τεμάχια: το σταβάρι, το πόδι, το υνί, από μια κάθετη δοκό, τα πτερά και την χειρολαβή. Αυτά συναρμολογούμενα κατάλληλα αποτελούσαν το αλέτρι. Σκοπό είχε να οργώνει το χωράφι σε διάφορες καλλιέργειες.
Το φθινόπωρο μετά τις πρώτες βροχές που μαλάκωνε το χώμα, άρχιζε τη σπορά των σιτηρών. Από το καλοκαίρι τα είχε ετοιμάσει όλα, είχε κάνει και την αλλαγή στο υνί που είχε φθορά από τις πέτρες της σποράς του περασμένου χρόνου.
Ο ζευγάς το πρωί φόρτωνε τα ζυγόλετρα, το σπόρο, την σκαλίδα στο γάιδαρο και κρεμούσε το βουργιάλι στο σκαρβέλι που είχε μέσα φαγητό και νερό.
Έπαιρνε κοντά του ένα χωριανό που δεν είχε χωράφια να τον βοηθά σε όλες τις δουλειές της σποράς και του έδινε αντί χρήματα καρπό για να κάνει και αυτός το ψωμί για το σπίτι του.
Ξεκινούσανε πολύ πρωί, όλοι μαζί με τα βόδια μπροστά για να φθάσουν στο χωράφι. Στην άκρη του χωραφιού ξεφορτώνανε όλα και άρχιζε η διαδικασία της σποράς. Πρώτα κάνανε το ζέψιμο των ζώων. Βάζανε τις μουστρουχίνες στο πρόσωπό τους, το ζυγό στο λαιμό τους και συνδέανε αυτόν με το σταβάρι και με το αλέτρι. Βάζανε τα ζυγόσχοινα από τη λαιμουδαριά αυτών να έχουν κατάληξη στα χέρια του ζευγά.
Έκανε τον σταυρό του προς την Ανατολή για να έχει καλή σοδειά και ξεκινούσε πρώτα να χωρίσει το χωράφι σε σποριές και σταματούσε το ζευγάρι στην αρχή της πρώτης. Έπαιρνε την ποδιά του, τη γέμιζε σπόρο και έσπερνε όλες τις σπορές που είχε κάνει.
Ξεκινούσαν το όργωμα κρατώντας τη χειρολαβή του αλετριού, τα ζυγιά και την βουκέντρα. Αυτή ήτανε ένα μακρύ ξύλο που είχε στο ένα άκρο το ξυστρί για να καθαρίζει το υνί από τα κολλημένα χώματα και η άλλη είχε το κεντρί για να κεντρώνει τα ζώα όταν σταματούσαν στο όργωμα.
Προσπαθούσε το αλέτρι να πηγαίνει βαθιά και να μην αφήνουν κενά οι αυλακές μεταξύ τους. Πίσω ακολουθούσε ο εργάτης με τη σκαλίδα για να σκάπτει τα τυχόν κενά και τις άκρες του χωραφιού που δεν χωρούσε το αλέτρι και υπήρχε σπόρος. Το μεσημέρι σταματούσε λίγο για ξεκούραση των ζώων όπως ήτανε ζεμένα και να φάνε, ο ζευγάς και ο εργάτης το φαγητό τους.
Συνεχίζανε μέχρι να τελειώσουν οι σποριές και εάν είχε ώρα κάνανε και άλλη μια.
Μετά πάλι τα ζυγόλετρα στον γάιδαρο και φεύγανε για το χωριό. Το βράδυ βάζανε πολλά άχυρα και λίγο ρόβι στα βόδια, να τρώνε όλη την νύχτα για να έχουν δύναμη την άλλη ημέρα στο όργωμα. Με την ίδια διαδικασία συνεχίζανε την σπορά όλων των σιτηρών και στα όσπρια (κουκιά, φακές).
Πολλές φορές είχαν μειωμένη σοδειά από τις καιρικές συνθήκες ή από την αμέλεια των κτηνοτρόφων που με τα πρόβατά τους καταστρέφανε τελείως την σοδειά τους ή μέρος αυτής.
Μετά την πάροδο των χρόνων έκανε την εμφάνισή του και επικράτησε το σιδερένιο αλέτρι, πάλι με βόδια ή μουλάρια ή άλογα και τη σπορά και το όργωμα την εκτελούσαν με τον ίδιο τρόπο.
Ενδιάμεσα της σποράς, ένας ζευγάς του χωριού είχε ένα δυσάρεστο γεγονός. Μετά το όργωμα άφησε τα ζυγάλετρά του στην άκρη του χωραφιού μέσα σε πολλούς θάμνους για να φορτώσει στον γάιδαρο ξύλα που δεν είχανε στο σπίτι να μαγειρέψουν. Το πρωί όταν πήγε να συνεχίσει τη σπορά δεν βρήκε εκεί το αλέτρι, το είχαν κλέψει.
Ανάστατος γύρισε στο σπίτι και έφυγε αμέσως για την πόλη να αγοράσει άλλο. Πήρε ένα παλιό γιατί δεν είχε χρήματα για καινούριο. Συνέχισε τη σπορά του, μέχρι να τελειώσει τα σιτηρά και τα όσπρια.
Αμέσως μετά πήγε στο διπλανό χωριό να καταγγείλει στον Σταθμάρχη την κλοπή.
Όταν έφθασε στο χωριό πέρασε από κοντά του ένας χωριανός με φορτωμένα ζυγόλετρα που πήγαινε για σπορά. Αυτός γνώρισε το αλέτρι του και του είπε ότι είναι δικό του.
Αρπαχτήκανε και με τις φωνές έφθασε ο Ενωματάρχης του Σταθμού και πήρε το λόγο και για τους δυο. Ο πρώτος πήρε το αλέτρι του και έφυγε, ο δε δεύτερος πήγε στο Σταθμό για την κλοπή που είχε κάνει.
Όλα τα γύρω χωριά το μάθανε και από τότε όλοι οι ζευγάδες παίρνανε τα ζυγάλετρα στο σπίτι τους για δε τον κλέφτη Σήφη από τότε τον φωνάζανε ο Σήφης ο Αλετράς.
Ο άνθρωπος με τις γνώσεις που διαθέτει και πάλι έκανε την εμφάνισή του να προχωρήσει ακόμα σε καλύτερη κατασκευή για το όργωμα και την σπορά.
Στη νέα σύγχρονη τεχνολογία έχουν τοποθετηθεί όλα όσα είχε η παλιά σε τροχοφόρο τρακτέρ και απάλλαξε τα ζώα που τις εκτελούσαν.
Σε αυτό έχουν τοποθετηθεί, το αλέτρι και τα υπόλοιπα εξαρτήματα με διαφορετική διάταξη και με τον χειρισμό του οδηγού πραγματοποιούνται όλες οι επιθυμητές καλλιέργειες.
Συγχρόνως και ο αγρότης έφυγε από την πολύωρη και σκληρή ταλαιπωρία και έχει χρόνο να δημιουργηθεί εις το μέλλον.
Οι σημερινοί ηλικιωμένοι που τύχανε να ζήσουν και τις δυο εποχές περιγράφουν τις δυσάρεστες καταστάσεις που συναντήσανε για να κρατηθούν στη ζωή.
Επίσης αναφέρουν ότι είναι ικανοποιημένοι με τη σημερινή εξέλιξη και δεν επιθυμούν ποτέ οι νέοι να γνωρίσουν τα βιώματα της παλιάς εποχής.
Τέλος, υπάρχει όμως υποχρέωση να ενημερωθούν όλοι από τους αρμόδιους για να γνωρίζουν πως και μετά από πόσα χρόνια φθάσαμε στο σήμερα, με την ευχή στη χώρα μας να μην επανέλθει εις το μέλλον η εποχή των προγόνων μας.
