Του γιατρού Γιάννη Γ. Τσουδερού
Πρώτα-πρώτα να πω ότι ο χρόνος που αναφέρεται στον τίτλο του γραφτού ως χρόνος αναμονής για την πραγμάτωση του αιτήματος είναι αληθινός. Παραθέτω ένα από τα στοιχεία που το υποστηρίζουν. Είναι από άρθρο του Λ. Καφάτου στην εφημερίδα του το Βήμα. Μου το έστειλε το 2012 ο συνταξιούχος δάσκαλος Ι. Μοσχονάς. Γράφει ο Καφάτος στις 6 Οκτωβρίου 1953: «Ας τελειώσει το Μουσείο. Ο ρεθεμνιώτικος λαός περιμένει με ανυπομονησία να γνωρίσει τον πολιτισμό των προγόνων του». Και παρακάτω γράφει: «Δυστυχώς το μυαλό μας έχει στραφεί στους φωτισμούς και τις υδρεύσεις. Στη βελτίωση όμως της κακομοιριάς και της αγραμματοσύνης δεν δίνομε σημασία. Λυπούμαι, αλλά είναι εξευτελιστικό να καυχώμεθα ότι είμεθα άνθρωποι των γραμμάτων».
Από τότε άνθισαν πολλά μουσεία στην Ελλάδα. Πέρασαν τα χρόνια και ο αιώνας. Άλλαξαν οι ιδέες και οι πολιτικές του κόσμου ολόκληρου. Τίποτα ακόμα. Περνούν προγράμματα οικονομικής ανάπτυξης. Το σχέδιο Μάρσαλ. Τίποτα. Σχέδια ανοικοδόμησης, σχέδια πολιτισμού. Τίποτα. Περνούν τα ΣΠΑ, τα ΕΣΠΑ και τα ΠΕΠ. Τίποτα. Και να μας πάλι οι ρεθεμνιώτες, να ζητάμε και να παρακαλάμε για το ίδιο αίτημα του 1953. Το κεντρικό Αρχαιολογικό Μουσείο του νομού μας. Εν τω μεταξύ συντελούνται κοσμογονικές αλλαγές. Οι εθνικές και παγκόσμιες οικονομίες αλλάζουν. Μετασχηματίζονται, αλληλοσυμπλέκονται. Τα πολιτικά συστήματα αλλάζουν, ή καταστρέφονται. Κοιτάξτε γύρω μας. Επαναστάσεις, κομμουνισμός, νέα πολιτικά συστήματα και αποικιοκρατία, φασισμός. Αλλαγές στο γεωπολιτικό χάρτη. Ο χάρτης του Λόρενς της Αραβίας στη Μέση Ανατολή βουλιάζει. Η οικονομία αλλάζει από εθνική σε παγκόσμια …
Και τώρα πού βρισκόμαστε; Τι γίνεται; Όλα τα κράτη συσπειρώνονται σε υπερδυνάμεις συμμαχιών. Σε μια τέτοια κίνηση ανήκουμε κι εμείς. Η δική μας συσπείρωση ξεκίνησε ως Οργανισμός Άνθρακα και Χάλυβα και τώρα λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλα τα κράτη προσπαθούν να φυλάξουν τη μνήμη τους και με τα μουσεία τους. Εμείς, στο Ρέθυμνο, αγναντεύουμε τα κύματα που χτυπούν τον τόπο μας και Ολύμπιοι βλέπουμε τον χαμό του και την απώλεια της ιστορικής γραφής του, πού αλλού; Στο ανύπαρκτο Αρχαιολογικό Μουσείου του.
Το αν υπάρχει πρόοδος στο θέμα της υλοποίησης του Αρχαιολογικού Μουσείου δεν το ξέρω. Γνωρίζω, όμως, ένα άρθρο του τοπικού μας βουλευτή κ. Ι. Κεφαλογιάννη. Αναφέρεται στις ζυμώσεις για το μετασχηματισμό των διοικητικών κλιμάκων του νομού μας. Δημοσιεύτηκε στο Ρέθεμνος, στις 18/05/13. Ο τίτλος του είναι: «Προγραμματική περίοδος 2014-2020» και έχει υπότιτλο «μια ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη για την Κρήτη». Αναφέρει, ο βουλευτής, ότι η ουσιαστική διακύβευση της νέας προγραμματικής περιόδου 2914-2020 είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των ευκαιριών και των προοπτικών του τόπου μας. Σύμφωνοι όλοι και ζήτω. Στο ίδιο άρθρο αναφέρει και τους διοικητικούς μετασχηματισμούς του νησιού μας και λέει: «Με βάση αυτό το πλαίσιο, η ανάγκη αναθεώρησης της δυνατότητας της λειτουργίας των αστικών κέντρων Ηρακλείου και Χανίων ως αναπτυξιακού δίπολου της Κρήτης κρίνεται επιβεβλημένη σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο». Αν μέσα σ’ αυτούς τους διπολισμούς ωφελείται η κατασκευή του Μουσείου Ρεθύμνης το αφήνω στην κρίση σας και στους εφησυχασμούς σας.
Θα μου πείτε, βέβαια, ότι η υλοποίηση της κατασκευής του Μουσείου μας προϋποθέτει και την έγκριση της σχετικής δαπάνης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Κ.Α.Σ.) του υπουργείου πολιτισμού. Αυτό το υπουργείο έχει ως διαχρονική και διακυβερνιτικο-υπουργική Γενική Γραμματέα του την κα Μενδώνη. Εμείς εδώ, κάθε λίγο ακούμε ότι η υπόθεση του Μουσείου μας έληξε και μπαίνουμε στη φάση της υλοποίησής του. ύστερα, βέβαια, και κάθε φορά από το 1953, ακούμε πάλι ότι το θέμα χάλασε σε κάποια λεπτομέρεια και ξαναρχίζει η προφορική ωρίμανση του έργου. Δηλαδή, η ωρίμανση που περιγράφει ότι κατάφερε η Μενδώνη (και μπράβο της), για το Μουσείο Ηρακλείου. Το 2012 η ίδια είπε στον τύπο ότι η επίτευξη του έργου ήταν «ένας στόχος τιτάνιος». Είπε, ακόμα, ότι το 2010 το Μουσείο Ηρακλείου δεν είχε καν αρχιτεκτονική μελέτη! Άρα δεν είχε εγκριθεί ούτε η χρηματοδότησή του, όταν περίπου το 2010 ξεκίνησε η κατασκευή του και παραδόθηκε σε χρήση το 2012. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται για το Μουσείο των Χανίων, άλλου κομβικού σημείου του σχεδίου λειτουργικής αποκέντρωσης της Κρήτης (Χανιά - Ηράκλειο). (βλέπε Κρητική Επιθεώρηση, 3/6/12). Στην ίδια ανταπόκριση της εφημερίδας ο κ. Αρναουτάκης λέει: «Με τη συνεργασία που είχαμε όλο αυτό το διάστημα με την κα Μενδώνη έχουμε ενταγμένα σε όλη την Κρήτη 100 έργα πολιτισμού και τουρισμού σε τομεακά προγράμματα και ΠΕΠ». Παρακάτω λέει «αυτό έγινε χάρις της συνεργασίας μας με την κα Μενδώνη». Δια τα καθ’ ημάς εδώ, τίποτα δεν έγινε. ΤΙΠΟΤΑ. Ούτε καν η έκθεση αρχαιολογικών και βυζαντινών εκθεμάτων στην αίθουσα του Αγίου Φραγκίσκου δεν άνοιξε. Ούτε αυτή. Αντίθετα, έγινε με κρατική δαπάνη έκθεση χάπενινγκ του Τσόκλη, στη Σπιναλόγκα που την ξανάφερε στην επικαιρότητα μια αγγλίδα μυθιστοριογράφος.
Λοιπόν, έγινε και λειτουργεί το Μουσείο Ηρακλείου, και μπράβο, καθώς και το Πολιτιστικό Κέντρο του Ηρακλείου. Γίνονται τα ήδη χρηματοδοτημένα έργα για το Μουσείο Μεσσαράς και κτίζεται το Μουσείο Χανίων, του οποίου η κατασκευή άρχισε πριν από την έγκριση του αρχιτεκτονικού του σχεδίου, όπως λέγεται. Γίνεται το τοπικό Μουσείο στην Ελεύθερνα, για την αρχαιολογική συλλογή αυτής της περιοχής, και μπράβο. Όσον αφορά το νομαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνης ακόμα τίποτα, αν και το αίτημά μας έχει υποβληθεί από το 1953. Είδες τι θα πει Μενδώνιος συνεργασία; Άλλαι μεν βουλαί Αρναουτάκη, άλλα δε Θεά κελεύει.
Αυτά, λοιπόν. Κι εμείς χάσκουμε.
