Επιμέλεια Θοδωρής Ρηγινιώτης
Σήμερα ολοκληρώνεται το αφιέρωμά μας στις διφορούμενες «πνευματικές εμπειρίες», που κράτησε τρία τεύχη. Διευκρινίζω πως όσα γράφονται εδώ γράφονται μόνο από αγάπη για τους συνανθρώπους μου και επιθυμία για τη σωτηρία τους. Και δεν είναι δικά μου, αλλά σοβαρών πνευματικών διδασκάλων του χριστιανισμού. Δεν κρίνω κανένα, δεν είναι δουλειά μου να κρίνω ή να καταδικάζω, μόνο επισημαίνω μερικά στοιχεία, προς όφελος των αδελφών μου, που του σέβομαι απεριόριστα.
Πεντηκοστιανοί ή «Εκκλησία της Πεντηκοστής» ονομάζεται ένα σύνολο χριστιανικών ομάδων, που ζουν διάφορες πνευματικές εμπειρίες (συνήθως πέφτοντας σε έκσταση, δηλ. χάνοντας την επαφή με το περιβάλλον τους εκείνη τη στιγμή) και πιστεύουν ότι πρόκειται για «χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος».
Οι ομάδες αυτές ονομάζουν τον εαυτό τους «Εκκλησία της Πεντηκοστής» (αν και κάποιες έχουν άλλα, παρόμοια ή διαφορετικά ονόματα), επειδή νομίζουν ότι ξαναζούν το γεγονός που συνέβη στους αποστόλους, τους μαθητές του Χριστού, την ημέρα της Πεντηκοστής, δηλ. 50 μέρες μετά την Ανάσταση του Χριστού. Την ημέρα εκείνη, ως γνωστόν, οι απόστολοι δέχτηκαν την επίσκεψη και το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, έλαβαν θάρρος και σοφία, αλλά και το χάρισμα να κάνουν θαύματα. Τότε βγήκαν στους δρόμους των Ιεροσολύμων και κήρυξαν για πρώτη φορά χωρίς φόβο την Ανάσταση του Χριστού. Εκείνη την ημέρα πίστεψαν και βαφτίστηκαν χριστιανοί 3.000 άνθρωποι και έτσι άρχισε η ιστορία του χριστιανισμού.
Όταν οι απόστολοι κήρυτταν, εκείνη την ημέρα, συνέβη ένα θαυμαστό γεγονός. Οι άνθρωποι που τους άκουγαν προέρχονταν από πολλά έθνη (Έλληνες, Άραβες, Πέρσες κ.τ.λ.) και είχαν συγκεντρωθεί στα Ιεροσόλυμα για μια μεγάλη εβραϊκή γιορτή. Ενώ οι απόστολοι μιλούσαν στη μητρική τους γλώσσα (τα αραμαϊκά, που μιλιούνταν εκείνη την εποχή στο Ισραήλ), καθένας από τους ακροατές τους άκουγε το κήρυγμα στη δική του γλώσσα – οι Έλληνες ελληνικά, οι Άραβες αραβικά κ.ο.κ.
Οι πεντηκοστιανοί πιστεύουν ότι στις λατρευτικές συγκεντρώσεις τους επαναλαμβάνεται αυτό το φαινόμενο, όταν πολλοί από αυτούς, σε κατάσταση έκστασης, αρχίζουν να λένε ακατανόητες λέξεις ή και απλούς ήχους, που νομίζουν ότι είναι «ξένες γλώσσες» ή ακόμη και «γλώσσες αγγέλων» (παρερμηνεύοντας μια αναφορά του αποστόλου Παύλου, που λέει ότι κι αν ακόμη ο άνθρωπος «μιλά τις γλώσσες των ανθρώπων και των αγγέλων», αλλά δεν έχει αγάπη, το χάρισμά του δεν έχει καμιά ουσία – το γράφει στην επιστολή Α΄ προς Κορινθίους, κεφ. 13). Επίσης, στις συγκεντρώσεις τους, όπως πιστεύουν, συχνά γίνονται θαύματα, θεραπείες ασθενών, προφητείες κ.τ.λ.
Ο πεντηκοστιανισμός ξεκίνησε στην Αμερική γύρω στο 1900 και σήμερα είναι εξαπλωμένος σε όλο τον κόσμο. Από τηλεοπτικά κανάλια πεντηκοστιανών ομάδων και από το Διαδίκτυο κάνουν το γύρο του κόσμου βίντεο, όπου πάστορες (ιεροκήρυκες και διδάσκαλοι) «κάνουν θαύματα μπροστά στις κάμερες» διατάζοντας παράλυτους να σηκωθούν ή ακόμη και σε έξαλλη κατάσταση «φέρνουν το Άγιο Πνεύμα» μέσα στους ανθρώπους.
Στην Ελλάδα – και στο Ρέθυμνο – έχουμε αρκετούς πεντηκοστιανούς, που ανήκουν σε διάφορες ομάδες, ανεξάρτητες μεταξύ τους. Στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική υπάρχουν εκατομμύρια πεντηκοστιανοί, που ζουν σε μια παραζάλη «πνευματικών εμπειριών», που έχει αντικαταστήσει τη μαγεία και τη λατρεία ειδωλολατρικών θεοτήτων, που κυριαρχούσαν εκεί μέχρι το πρόσφατο παρελθόν (αλλά υπάρχει και σήμερα). Οι πρώην πιστοί των ειδωλολατρικών θεών και οι πελάτες των μάγων ζουν τώρα μια παρόμοια πνευματική κατάσταση, που τη νομίζουν «χριστιανική».
O πεντηκοστιανισμός γεννήθηκε από Αμερικανούς προτεστάντες, που – κουρασμένοι και απογοητευμένοι από την απουσία πνευματικών εμπειριών και ζωντανών αγίων στις προτεσταντικές αιρέσεις – προσπάθησε να ξαναφέρει στη ζωή τη γνήσια σχέση με το Θεό που είχαν οι πρώτοι χριστιανοί την εποχή των αποστόλων. Έτσι, άρχισαν συγκεντρώσεις όπου ζητούσαν από το Άγιο Πνεύμα να έρθει μέσα τους, όπως γράφει η Καινή Διαθήκη ότι ερχόταν στους πρώτους χριστιανούς. Και πράγματι κάποιο πνεύμα ήρθε σ’ αυτούς και μάλιστα έντονα, ώστε άρχισαν τα υπερφυσικά φαινόμενα, με κυρίαρχο την «ομιλία ξένων γλωσσών» (αληθινών ή υποτιθέμενων). Σίγουροι λοιπόν για την επιτυχία του πειράματός τους συνέχισαν και ξαφνικά – καθώς η είδηση διαδόθηκε σε όλη την Αμερική – άρχισαν να συγκεντρώνονται στο Λος Άντζελες χιλιάδες άνθρωποι από κάθε γωνιά της χώρας και όλοι να «λαμβάνουν υπερφυσικά χαρίσματα».
Αυτή ήταν η λεγόμενη «Δεύτερη Πεντηκοστή», όπως την ονόμασαν οι πρωτεργάτες της: η «πνευματική αναζωπύρωση της οδού Αζούσα» στο Λος Άντζελες. «Πατέρες» αυτής της πνευματικής κατάστασης ήταν οι προτεστάντες θρησκευτικοί διδάσκαλοι Τσαρλς Πάρχαμ (Charles Parham, 1875-1929) και Ουίλλιαμ Σέυμουρ (William Seymour, 1870-1922).
Η βάση του πεντηκοστιανισμού – που είναι και το πρώτο και ίσως σοβαρότερο λάθος του – είναι η ιδέα ότι ο άνθρωπος, όταν ζήσει μια ξεχωριστή πνευματική εμπειρία, που του παρουσιάζεται ως «δώρο από το Θεό», τότε έχει λάβει πράγματι ένα δώρο από το Θεό. Δεν καταλαβαίνουν, δηλαδή, οι πεντηκοστιανοί ότι «υπερφυσικά χαρίσματα» και «ξεχωριστές πνευματικές καταστάσεις» μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο και ο διάβολος. Όταν μάλιστα ο διάβολος εμφανίζει αυτά τα «δώρα» ως θεϊκά, τότε κολακεύει τον εγωισμό του ανθρώπου, πείθοντάς τον ότι είναι κάτι ξεχωριστό μέσα στην ανθρώπινη Ιστορία, ένας άγιος «γεμάτος από το Άγιο Πνεύμα», ισάξιος με τους αποστόλους και τους πρώτους χριστιανούς, ή ακόμη και κάποιος που «ο Θεός του έχει αναθέσει μια ιδιαίτερη αποστολή»!
Στις ειδωλολατρικές θρησκείες, ο διάβολος εμφανίζεται και λατρεύεται ως σκοτεινός και επικίνδυνος «θεός», που απαιτεί από τους ανθρώπους υποταγή και θυσίες, φτάνοντας μάλιστα να απαιτεί ακόμη και ανθρωποθυσίες! Στο χριστιανισμό, ο διάβολος δεν εμφανίζεται έτσι, γιατί οι χριστιανοί θα τον αποφύγουν, αλλά εμφανίζεται ως δήθεν «άγγελος» ή και «ο Χριστός» ή «το Άγιο Πνεύμα», για να τους ξεγελάσει και να τους κάνει δικούς του.
Η τεράστια εξάπλωση του πεντηκοστιανισμού οφείλεται στο ότι υπόσχεται άμεσες υπερφυσικές εμπειρίες «εδώ και τώρα», ακριβώς όπως η μαγεία και ο πνευματισμός, με τα οποία (και όχι με το χριστιανισμό) έχει την πραγματική συγγένεια. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει υπομονή, ούτε και του αρέσει η ιδέα ότι χρειάζεται μεγάλος πνευματικός και ηθικός αγώνας για να φτάσει κοντά στο Θεό. Θέλει να φτάσει στην τελειότητα χωρίς να περιμένει – αυτό του υπόσχεται ο πεντηκοστιανισμός. Αλλά αυτό είναι ψέμα και απάτη, στην οποία έχουν πέσει και οι ίδιοι οι πεντηκοστιανοί, που φυσικά είναι αδελφοί μας, όπως και κάθε άνθρωπος.
Τι λέει ένας πραγματικός ορθόδοξος αγωνιστής
Θα κλείσω με ελάχιστα λόγια από το κλασική πλέον μελέτη του π. Σεραφείμ Ρόουζ «Η Ορθοδοξία και η Θρησκεία του Μέλλοντος», που, αν και εκδόθηκε τα μέσα της 10ετίας του 1970, γίνεται όλο και πιο επίκαιρη και έχει αλλάξει συνειδήσεις και ζωές πολλών ανθρώπων. Γράφει ο π. Σεραφείμ:
Έχουν υπάρξει αληθινές Ορθόδοξες «αφυπνίσεις» στο παρελθόν: σκέφτεται κανείς αμέσως τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, που πήγαινε από χωριό σε χωριό στην Ελλάδα του 18ου αιώνα και παρακινούσε τους ανθρώπους να επιστρέψουν στον αληθινό Χριστιανισμό των προγόνων τους· ή τον άγιο Ιωάννη της Κρονστάνδης, στον αιώνα μας, που έφερε το αρχαίο μήνυμα της Ορθόδοξης πνευματικής ζωής στις αστικές μάζες της Πετρούπολης. Υπάρχουν οι Ορθόδοξοι δάσκαλοι του μοναχισμού που είναι πραγματικά «πλήρεις Πνεύματος» κι αφήνουν τη διδασκαλία τους σε μοναχούς και λαϊκούς των επόμενων εποχών: σκέφτεται κανείς τον Έλληνα άγιο Συμεών το Νέο Θεολόγο του 10ου αιώνα και τον άγιο Σεραφείμ του Σαρώφ στο 19ο αιώνα. Ο άγιος Συμεών συχνά χρησιμοποιείται κακώς από τους Ορθοδόξους «χαρισματικούς» (αυτός μιλούσε για ένα πνεύμα διαφορετικό από το δικό τους!)· και ο άγιος Σεραφείμ αναφέρεται σταθερά εκτός του γενικού πλαισίου, με σκοπό να ελαχιστοποιηθεί η έμφαση που δίνει στην αναγκαιότητα να ανήκει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, για να έχει γνήσια πνευματική ζωή. Στη «Συζήτηση» του αγίου Σεραφείμ με το λαϊκό Μοτοβίλωφ σχετικά με την «απόκτηση του Αγίου Πνεύματος» (την οποία οι Ορθόδοξοι «χαρισματικοί» παραθέτουν χωρίς τα αποσπάσματα που είναι τονισμένα εδώ), αυτός ο μεγάλος άγιος μας λέει: «Η χάρη του Αγίου Πνεύματος που έχει δοθεί σε όλους εμάς, τους πιστούς του Χριστού, στο Μυστήριο του Αγίου Βαπτίσματος, σφραγίζεται με το Μυστήριο του Χρίσματος στα κύρια σημεία του σώματος, όπως έχει οριστεί από την Αγία Εκκλησία, τον αιώνιο φύλακα αυτής της χάρης». Και πάλι: «Ο Κύριος εισακούει το ίδιο και τον μοναχό και τον λαϊκό χριστιανό, με την προϋπόθεση ότι είναι και οι δύο Ορθόδοξοι». …
Πράγμα άγνωστο στους εμπύρετους «αναζωπυρωστές», ο Κύριος ο Θεός έχει διατηρήσει στον κόσμο, όπως στους καιρούς του προφήτη Ηλία, επτά χιλιάδες άνδρες που δεν έχουν κλίνει γόνυ στον Βάαλ (Ρωμ. 11:4) – έναν άγνωστο αριθμό πραγματικών Ορθοδόξων Χριστιανών, που δεν είναι ούτε πνευματικά νεκροί, όπως οι Ορθόδοξοι «χαρισματικοί» παραπονιούνται ότι ήταν τα ποίμνιά τους, ούτε «πλήρεις πνεύματος» με πομπώδη τρόπο, όπως έγιναν αυτά τα ίδια ποίμνια κάτω από τη «χαρισματική» υποβολή. Δεν παρασύρονται από το κίνημα της αποστασίας ούτε από καμμιά ψεύτικη «αφύπνιση», αλλά συνεχίζουν ριζωμένοι στην ιερή και σωτήρια πίστη της Αγίας Ορθοδοξίας μέσα στην παράδοση που τους μεταβίβασαν οι Άγιοι Πατέρες, προσέχοντας τα σημεία των καιρών και προχωρώντας στη στενή οδό προς τη σωτηρία. …
Και έξω από την αυθεντική Ορθοδοξία υπάρχει μόνο σκοτάδι. Κρίνοντας από τα τελευταία «θρησκευτικά» νέα, η «χαρισματική αναζωπύρωση» μπορεί κάλλιστα να είναι μόνο το αμυδρό ξεκίνημα μιας ολόκληρης «εποχής θαυμάτων». …Πολλοί Προτεστάντες που έχουν διακρίνει την απάτη της «χαρισματικής αναζωπύρωσης» δέχονται τώρα ως «πραγματική» τη θεαματική «αναζωπύρωση» στην Ινδονησία, όπου, όπως μας είπαν, πραγματικά συμβαίνουν «πανομοιότυπα πράγματα μ’ αυτά που αναφέρονται στις Πράξεις των Αποστόλων». Σε διάστημα τριών ετών [σ.σ.: γύρω στο 1970] 200.000 παγανιστές μεταστράφηκαν στον Προτεσταντισμό κάτω από σταθερά θαυματουργικές συνθήκες: Κανείς δεν κάνει τίποτα, παρά σε απόλυτη υπακοή στις «φωνές» και τους «αγγέλους» που εμφανίζονται συνεχώς, αναφέροντας συνήθως τη Γραφή κατά αριθμό και εδάφιο· το νερό μετατρέπεται σε κρασί κάθε φορά που γίνεται η προτεσταντική λειτουργία· χέρια εμφανίζονται από το πουθενά, για να μοιράσουν ως εκ θαύματος φαγητό στους πεινασμένους· μια ολόκληρη ομάδα δαιμόνων εμφανίζεται να εγκαταλείπει ένα ειδωλολατρικό χωριό γιατί «κάποιος ισχυρότερος» (ο «Ιησούς») έχει έρθει να τους πάρει τη θέση· οι «Χριστιανοί» έχουν μια «αντίστροφη μέτρηση» για κάποιον αμετανόητο αμαρτωλό, και όταν φτάνουν στο «μηδέν» αυτός πεθαίνει· … ο «Χριστός» εμφανίζεται στον ουρανό και πέφτει πάνω σε ανθρώπους με σκοπό να τους γιατρέψει· άνθρωποι μεταφέρονται θαυματουργικά από τόπο σε τόπο και περπατούν στο νερό· φώτα συνοδεύουν τους ευαγγελιστές και τους οδηγούν τη νύχτα, και σύννεφα τους ακολουθούν και τους δίνουν καταφύγιο κατά τη διάρκεια της ημέρας· οι νεκροί ανασταίνονται. … Μπορεί θαυμάσια να συμβαίνει ότι αυτή η νέα «αναζωπύρωση», πιο ισχυρή από τον Πεντηκοστιανισμό, είναι ένα πιο ανεπτυγμένο στάδιο του ίδιου «πνευματικού» φαινομένου (όπως ακριβώς ο ίδιος ο Πεντηκοστιανισμός είναι πιο εξελιγμένος από τον πνευματισμό), και κηρύττει το επικείμενο της φρικτής ημέρας όπου, όπως οι «φωνές» και οι «άγγελοι» διακηρύσσουν επίσης στην Ινδονησία, «ο Κύριος» πρόκειται να έρθει – επειδή ξέρουμε ότι ο αντίχριστος θα αποδείξει στον κόσμο ότι είναι ο «Χριστός» ακριβώς με τέτοια «θαύματα». …
Η Ορθόδοξη απάντηση σε κάθε νέα «αναζωπύρωση», κι ακόμα στην τελική τρομερή «αναζωπύρωση» του αντιχρίστου, είναι αυτό το Ευαγγέλιο του Χριστού, το οποίο μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει διατηρήσει αναλλοίωτο σε μια αδιάσπαστη γραμμή από το Χριστό και τους Αποστόλους Του, και η χάρη του Αγίου Πνεύματος, την οποία μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία μεταδίδει, και μόνο στα πιστά παιδιά της, που έχουν λάβει το Χρίσμα κι έχουν διατηρήσει, την αληθινή σφραγίδα της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος. Αμήν. …
Η ζωή του εγωκεντρισμού και της αυτοϊκανοποίησης που ζουν οι περισσότεροι σημερινοί «Χριστιανοί» εμποτίζει τόσο πολύ τα πάντα, που τους κλείνει ερμητικά απέναντι σε οποιαδήποτε κατανόηση της πνευματικής ζωής· και όταν τέτοιοι άνθρωποι επιχειρούν «πνευματική ζωή», είναι μόνο σαν μια άλλη μορφή αυτοϊκανοποίησης. …
Είναι στην πραγματική φύση του αντιχρίστου να παρουσιάζει το βασίλειο του διαβόλου σαν να ήταν του Χριστού. Η σημερινή «χαρισματική» κίνηση και ο «χριστιανικός διαλογισμός», και η «νέα θρησκευτική συνειδητότητα» της οποίας είναι μέρη, είναι πρόδρομοι της θρησκείας του μέλλοντος, της θρησκείας της έσχατης ανθρωπότητας, της θρησκείας του αντιχρίστου, και η κύρια «πνευματική» λειτουργία τους είναι να κάνουν προσιτή στους Χριστιανούς τη δαιμονική μύηση τη μέχρι τώρα περιορισμένη στον ειδωλολατρικό κόσμο. …
Πόσοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γνωρίζουν καν την ύπαρξη των βασικών κειμένων της Ορθόδοξης πνευματικής ζωής, τα οποία διδάσκουν επακριβώς πως να διακρίνουμε μεταξύ γνήσιας και κίβδηλης πνευματικότητας, κειμένων που δίνουν τη ζωή και τη διδασκαλία αγίων ανδρών και γυναικών που έφθασαν σε μεγάλα μέτρα της χάρης του Θεού σ’ αυτή τη ζωή; Πόσοι έχουν κάνει δική τους τη διδασκαλία της «Λαυσαϊκής Ιστορίας», την «Κλίμακα» του αγίου Ιωάννη, τις «Ομιλίες» του αγίου Μακαρίου, τους βίους των θεοφόρων Πατέρων της ερήμου, τον «Άγνωστο Πόλεμο» του αγίου Νικοδήμου, την «Εν Χριστώ ζωή μου» του αγίου Ιωάννη της Κρονστάνδης; …
Οι ψευδοπροφήτες της σύγχρονης εποχής, περιλαμβανομένων πολλών που επίσημα είναι «Ορθόδοξοι», αναγγέλλουν ακόμα δυνατότερα την επικείμενη έλευση της «νέας εποχής του Αγίου Πνεύματος», τη «νέα Πεντηκοστή», το «σημείο Ωμέγα». Αυτό ακριβώς είναι που στη γνήσια Ορθόδοξη προφητεία καλείται η βασιλεία του αντιχρίστου. Είναι στην εποχή μας, σήμερα, που αυτή η σατανική προφητεία αρχίζει να εκπληρώνεται, με δαιμονική δύναμη. Η όλη σύγχρονη πνευματική ατμόσφαιρα φορτίζεται με τη δύναμη της εμπειρίας δαιμονικής μύησης, καθώς το «μυστήριο της ανομίας» εισέρχεται στο προτελευταίο στάδιο και αρχίζει να καταλαμβάνει τις ψυχές των ανθρώπων – μάλιστα, να καταλαμβάνει και την ίδια την Εκκλησία του Χριστού, αν αυτή ήταν δυνατόν.
Ενάντια σ’ αυτή την ισχυρή «θρησκευτική εμπειρία» οι πραγματικοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί πρέπει τώρα να εξοπλιστούν με σοβαρότητα, αποκτώντας πλήρη συνείδηση του τι είναι η Ορθοδοξία και πως ο σκοπός της είναι διαφορετικός από όλων των άλλων θρησκειών, «χριστιανικών» ή μη χριστιανικών.
