Η λέξη αφίσα προέρχεται από το λατινικό affixus που σημαίνει επικολλημένα- καρφωμένα. Η αφίσα εκτός από ένα επικοινωνιακό μέσο που χρησιμοποιείται εδώ και πάρα πολλά χρόνια αποτελεί και πηγή ιστορικών πληροφοριών, ιδιαίτερα στην εξέλιξη της πολιτικής ιστορίας του τόπου μας. Σύμμαχος της πολιτικής αφίσας είναι ο αφισοκολλητής, ο οποίος συνήθως ήταν από τους θερμόαιμους οπαδούς του κάθε κόμματος.
Ιστορικά τοποθετούνταν σε χώρους όπου σύχναζαν άνθρωποι όπως τα καφενεία, πολυσύχναστους δρόμους, ήταν αναρτημένες ακόμα και σε γαϊδούρια και μετέπειτα σε αυτοκίνητα.
Ιστορίες με λουλούδια, ενίοτε και λάσπη, με μικρά παιδιά και αρχαίες Θεές, τσολιάδες και σανδάλια, φαντασία και... photoshop. Το κεφάλαιο «προεκλογική αφίσα» είναι πολύπτυχο και ανεξάντλητο.
Στην πορεία των χρόνων εξελίχθηκε σε σταθερό εργαλείο των κομμάτων κατά την προεκλογική περίοδο, όσο κι αν στο πέρασμα του χρόνου, άλλαξε η μορφή, η αισθητική και η φυσιογνωμία της.
Άλλοτε κωμικές, άλλοτε ευφάνταστες κι άλλοτε απόλυτα γκρίζες, οι προεκλογικές αφίσες έχουν γράψει τη δική τους ιστορία. Ας θυμηθούμε ένα κομμάτι της ιστορίας τους και κάποια χαρακτηριστικά δείγματα από την εξέλιξή τους στο πέρασμα των εποχών και των εκλογικών αναμετρήσεων.
Η πρώτη πολιτική αφίσα εμφανίστηκε το 1850 από τους επτανήσιους Ριζοσπάστες
Στην περίοδο μέχρι τον εμφύλιο πόλεμο, στις αφίσες παρατηρείται η συμβολική εικόνα, τα έντονα χρώματα και τα συνθήματα ενώ η προπαγάνδα είναι εμφανής, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις των δημοψηφισμάτων.
Μετά τη δεκαετία του 80, εμφανίζεται η πολυφωνία και στις αφίσες καθώς γίνονται προσπάθειες να επηρεαστεί ο «μεσαίος χώρος».
Στην αφίσα του Συνασπισμού το 1990, κυριαρχεί η λέξη «Αριστερά» ως υπενθύμιση ιδεολογικής πολιτικής ταυτότητας, ενώ εισάγονται προβληματισμοί που συνοδεύονται με τις ανάγκες των καιρών για το περιβάλλον.
Η αφίσα στην ψηφιακή εποχή
Η αφίσα, όπως την ξέραμε μέχρι τότε, αρχίζει να σβήνει από τις εκλογές του 1996, μια περίοδο κατά την οποία η τηλεόραση κυριαρχεί στον προεκλογικό αγώνα, ενώ συνήθειες όπως οι μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις, δείχνουν να περνούν πια στο παρελθόν. Μια νέα εποχή για την προεκλογική αφίσα ξεκινά το 1999, όταν το photo shop έγινε ο νέος καλός της σύμμαχος, με ενίοτε εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Χαρακτηριστική έχει μείνει η αφίσα του Κώστα Σημίτη, με τη φωτογραφία του τότε προέδρου του ΠΑΣΟΚ, από την οποία όμως έλειπαν ως δια μαγείας όλες οι ελιές από το πρόσωπο του προέδρου, που έλαμπε πεντακάθαρο.
Το 2000, το τέλος της ανεξέλεγκτης παραδοσιακής αφίσας, συναντάται με την αρχή της εξελιγμένης εξωτερικής ψηφιακής αφίσας.
Μετά το πέρας των εκλογών, οι πολιτικές αφίσες χάνουν τον επικοινωνιακό τους ρόλου και γίνονται έρμαιο της ιστορίας και των… οδοκαθαριστών.
Το 2000 είναι το «έτος θανάτου» της πολιτικής αφίσας εν μέρη γιατί βάση νόμου απαγορεύεται η ανάρτησή τους.
…………
Παρά την απαγόρευση, η αφίσα έχει μπει για τα καλά σε επαγγελματικά επίπεδα διεθνών προδιαγραφών, κάτι που φαίνεται καθαρά κατά την προεκλογική περίοδο των δημοτικών εκλογών του 2002, αλλά και στις βουλευτικές του 2004. Σταθερή κι αγαπημένη συνήθεια των ηγετών παραμένει το να ποζάρουν με ύφος που εμπνέει εμπιστοσύνη και το βλέμμα να ατενίζει το μέλλον.
Αρκετά προφητικό μπορεί να θεωρηθεί το σύνθημα αφίσας που έβγαλε το ΚΚΕ στις βουλευτικές εκλογές του 2007, με μια παραδοσιακής αισθητικής αφίσα, που ως πρόβλεψη τη λες εύστοχη, ως διαφήμιση όμως δεν μπορείς να την πεις επιτυχημένη, έτσι όπως το όνομα του ΚΚΕ, ακολουθεί τη φράση «Έρχονται τα χειρότερα».
Μια νέα τάση των καιρών εμφανίστηκε στις εκλογές του 2012, όταν πάσης φύσεως ηλεκτρονικές «αφίσες» άρχισαν να κάνουν το γύρο του Ιντερνετ και των social media, σε μια προεκλογική εκστρατεία νέας μορφής με πολλαπλούς στόχους.
Πηγές: Εφημερίδα Έθνος, Ένθετο Επτά Ημέρες της Καθημερινής (Απρίλιος 2000), thetoc.gr, sansimera.gr , typografos.gr
