ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
MENOY
ΑΠΟΨΕΙΣ

Βιβλιοκριτική: Δημήτρης Ι. Απανωμεριτάκης: «Η πορεία μιας ζωής» του Γιώργου Φρυγανάκη

0

Του Γιώργου Φρυγανάκη

[email protected]

Ο στόχος της αυτοβιογραφίας, όπως είναι γνωστό, είναι διπλός: ενημερωτικός, ως άμεση μαρτυρία, και παιδαγωγικός, ως διδακτική πρόθεση ή διδακτικό αποτέλεσμα.

Και οι δύο αυτοί στόχοι υπηρετούνται στο 250 σελίδων αυτοβιογραφικό βιβλίο του Ρεθυμνιώτη Δημήτρη Ι. Απανωμεριτάκη «Η πορεία μιας ζωής», που εκδόθηκε από τις Γραφικές Τέχνες Καραγιαννάκη.

Ο μηνυματικός ρόλος του βιβλίου του γνωστού παλιού μας ταχυδρόμου από τη Λαμπινή Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου συμπυκνώνεται προεξαγγελτικά στους παρακάτω στίχους του Γιώργη Σηφάκη (Σημισακογιώργη) από το «Ο ταχυδρόμος της χαράς» που προτάσσεται στην εισαγωγή:

Πήρες αξίες τση ζωής κι αρχές απ’ τσι γονιούς σου

           Έχεις ψυχή μ’ αισθήματα και κόβγει πάντα ο νους σου.

           Πέρασες δύσκολους καιρούς δίχως να γονατίσεις,

           μ’ ηρωισμούς στην Κατοχή πήγες να πολεμήσεις.

Αλλά και από την παρακάτω επίσης προλογική μαντινάδα του Κωστή Καλλέργη (Κ.Ι.Γ.Κ):

Η λεβεντιά στον άνθωπο/μεγάλο χάρισμα ’ναι.

Ωσάν τον πολυέλαιο/με τα πολλά κεριά ’ναι.

Δύο άλλα βασικά προαπαιτούμενα θετικής αξιολόγησης μιας αυτοβιογραφίας είναι η ειλικρίνεια και η αντικειμένικότητα του συγγραφέα. Στοιχεία όχι δεδομένα, καθώς στην αυτοβιογραφία, λόγω της εσωτερικής οπτικής εστίασης του αυτοβιογραφούμενου, ενεδρεύει ανά πάσα στιγμή ο κίνδυνος της ακούσιας ή εκούσιας παραποίησης -ωραιοποίησης, μεγαλοποίησης ή αποσιώπησης- γεγονότων για ευνόητους λόγους. Τέτοια εντύπωση ανειλικρίνειας ο Δημήτρης Απανωμεριτάκης δεν αφήνει σε κανένα σημείο του βιβλίου του «Η πορεία μιας ζωής», που ταυτοποιείται με το πρόσωπό του χωρίς πλαστοπροσωπίες.

Μπορεί να έμεινε ανεκπλήρωτο το όνειρό του «να μάθει γράμματα», ο εσωτερικός του όμως κόσμος πληρώθηκε από τη μόρφωση που ενσταλάζει στις ψυχές η ίδια η ζωή, που είναι και ο καλύτερος δάσκαλος. Ο Δημήτρης Απανωμεριτάκης λειτούργησε ως «τροφοσυλλέκτης»: Αναζήτησε τη γνώση στην περιρρέουσα γνωσιόσφαιρα του στενότερου και ευρύτερου περιβάλλοντός του, την απορρόφησε σαν στυπόχαρτο και σχημάτισε το δικό του γνωσιοφυλάκιο, που θέλησε να κληροδοτήσει, κάνοντας πράξη τη σύσταση για πνευματική προσφορά του διαφωτιστή Ιωάννη Ντ’ Άλαμπεργκ: «Το δικό μας φως θα έσβηνε, αν το κατείχαμε μόνο εμείς». Και ας μην τον ήξερε.

1

Πατριδολάτρης «λόγω κα έργω», συμμετείχε στη Μάχη της Κρήτης και στην αντίσταση κατά των Γερμανών, αντιμετώπισε το εκτελεστικό απόσπασμα ως κλέπτης γερμανικών όπλων και σώθηκε ως εκ θαύματος. Τη σωτηρία του αυτή την ξεπλήρωσε με ευρύχωρη σκέψη και καρδιά απέναντι σε αυστριακό αιχμάλωτο-κατάδικο.

Λάτρης της ιστορίας, και ιδιαίτερα της τοπικής, στέλνει το μήνυμά του για τη σωστή διαχείριση του παρελθόντος και συγκεκριμένα τη μνήμη αλλά όχι μνησικακία, την αλήθεια και όχι τη λήθη, την πατριδολατρία αλλά όχι πατριδοκαπηλία, την κριτική αλλά σε συνδυασμό με την αυτοκριτική και τη θετική αντιπροσφορά. Στόχος του, η πρόληψη και αντιμετώπιση των τοπικών και εθνικών συμφορών. Ιδιαίτερα ως συμμέτοχος, αφηγητής και θρηνωδός της περιόδου του αδελφοκτόνου πολέμου 1945-1949 που ακολούθησε την επική «ενιαία εθνική αντίσταση», γίνεται κήρυκας εθνικής ομοψυχίας. Η τραυματική -κυριολεκτικά- εμπειρία από τον εμφύλιο αυτόν τον σημάδεψε σωματικά και ψυχικά και μετουσιώθηκε λεκτικά σε ένα ηχηρό «Ποτέ ξανά».

Ο ίδιος τονίζει στην εισαγωγή του: «Οι νέοι πρέπει να μαθαίνουν ιστορία. Γιατί λαός ανιστόρητος δεν έχει μέλλον». Και παρακάτω: «Το τραυματικό χθες να νουθετήσει το σήμερα και να οδηγήσει το αύριο σε δρόμους ανάπτυξης και προόδου. Γιατί οφείλουμε στις επόμενες γενιές ένα καλύτερο μέλλον».

Διδάσκει και μέσα από την ευσυνείδητη άσκηση του επαγγέλματος του ταχυδρόμου, στο οποίο διορίστηκε ως τραυματίας πολέμου και το οποίο του έδωσε τη δυνατότητα να βρίσκεται σε στενή σχέση με τις χαρές, τις λύπες και τις χαρμολύπες του συνανθρώπου. Τα επαγγελματικά του όμως βιώματα δεν μετατοπίζουν για πολύ την εστίαση του φακού του από τα ιστορικά γεγονότα που βίωσε.

Ο Δ. Απανωμεριτάκης δεν αυτοβιογραφείται μόνο, αλλά και βιογραφεί πρόσωπα που άφησαν το στίγμα τους στη ζωή του, πολιτικούς, λογοτέχνες, καλλιτέχνες, και ιδιαίτερα στο χώρο της κρητικής μουσικής και των κρητικών χορών. Η ποικιλία επιλογών έχει φυσικά τη σημειολογία της ως βάση δεδομένων για τη χαρτογράφηση της προσωπικότητας του αυτοβιογραφούμενου βιογράφου.

Η βιογράφηση προσωπικοτήτων του Ρεθύμνου εμπλουτίζεται μέσα από τις νεκρολογίες που κατά καιρούς έγραψε στη μνήμη αγαπημένων προσώπων. Και μέσα από αυτές μπορεί να διακρίνει τα κριτήρια ζωής του αυτοβιογραφούμενου, όσο κι αν π κοινός τόπος σε όλες τις νεκρολογίες είναι πάντα το «Ο θανών δεδικαίωται».

Το πληροφοριακό του υλικό εμπλουτίζεται με την παράθεση δημοσιευμάτων του τοπικού τύπου από το προσωπικό αρχείο του, με το αγαπημένο του χωριό στην πρωτοκαθεδρία των επιλογών του (όπως: «Το ολοκαύτωμα της Λαμπινής», «Ατέλειωη λειτουργία στη Λαμπινή», «Εορτή Κωνσταντίνου και Ελένης στη Λαμπινή» κ.ά.).

Την ίδια προτεραιότητα έχει στις επιλογές του το χωριό του και στην παράθεση δικών του ομιλιών (όπως: «Μνημόσυνο Λαμπινής» ή «Εκκλησάκι»).

Λάτρης της παράδοσης, όχι μόνο ενδυματολογικά αλλά «λόγω και έργω» γενικά, σημείωσε ιδιαίτερη επίδοση στον τομέα της κρητικής μαντινάδας και ως συλλέκτης μαντινάδων αλλά και ως στιχοπλόκος, δίνοντας ένα ιδιαίτερο τόνο στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του.

Το βιβλίο κλείνει με ένα πλούσιο φωτογραφικό παράρτημα, στο οποίο «πάγωσαν» και αιχμαλωτίστηκαν στο χρόνο «πρόσωπα και πράγματα» αγαπημένα του.

Η ευχάριστη αναγνωστική γεύση αφήνει ως επίγευση την αισιοδοξία. Και αυτό έχει τεράστια σημασία στις μέρες που περνούμε.

Ευχαριστώντας τον για το τιμητικό βιβλιοδώρο που μου έκανε, θα ήθελα να τον διαβεβαιώσω ότι το βιβλίο του αποτελεί πολύτιμη συμβολή στο φωτεινό φάρο και οδοδείκτη των προηγούμενων στις νέες γενιές και ιδιαίτερα στα τρίδυμα εγγόνια του -και «δυο φορές παιδιά του»-, την Αναστασία, τη Μαριάννα και το συνονόματό του Δημήτρη, τα οποία εικονίζονται στην αρχή του βιβλίου και στα οποία αφιερώνει το βιβλίο.

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ