Του ΓΙΑΝΝΗ Ζ. ΠΑΠΙΟΜΥΤΟΓΛΟΥ
Βρισκόμαστε στις αρχές του 1929, το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί “έτος των καλλιστείων”. Όλα ξεκινούν το 1928 από το Παρίσι, όπου γίνεται ένας άτυπος διαγωνισμός για την ανάδειξη της ομορφότερης Ευρωπαίας. Σ' αυτόν τον διαγωνισμό, που ήταν περιορισμένης εμβέλειας, δεν πήρε μέρος η Ελλάδα. Το 1929 ξεκινά επίσημα ο θεσμός του διαγωνισμού “Μις Ευρώπη” και λαμβάνει χώρα και πάλι στο Παρίσι στην μεγάλη αίθουσα της Όπερας των Παρισίων. Ο διαγωνισμός αυτός έγινε στις 7 Φεβρουαρίου και πήραν μέρος 20 υποψήφιες.
Για να πάρει μέρος και η Ελλάδα στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό έπρεπε να προηγηθεί η εκλογή της Μις Ελλάς, η οποία θα εκπροσωπούσε τη χώρα μας. Έτσι ο διαγωνισμός για την ανάδειξη της ωραιότερης γυναίκας στην Ελλάδα έγινε στην Αθήνα στις 20 Ιανουαρίου 1929, στο κέντρο “Delice” που βρισκόταν στη γωνία των οδών Πανεπιστημίου και Ιπποκράτους. Νικήτρια αναδείχθηκε η 24χρονη Ασπασία Καρατζά (Εικ. 1) από την Πάτρα, η οποία εκπροσώπησε την Ελλάδα στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό, όπου μάλιστα ήλθε δεύτερη με πρώτη την Ουγγαρέζα εβραϊκής καταγωγής Elizabeth Simon Böske (Εικ. 2).
Η Κρήτη δεν εκπροσωπήθηκε στον πανελλήνιο διαγωνισμό, γεγονός που οδηγεί τη Ρεθεμνιώτικη εφημερίδα Δημοκρατία του Νίκου Ανδρουλιδάκη να διαμαρτυρηθεί ισχυριζόμενη ότι ο διαγωνισμός αυτός έγινε “εν κρυπτώ και παραβύστω”. Ο πανελλήνιος διαγωνισμός της Αθήνας, αλλά ίσως και η μη συμμετοχή της Κρήτης σ' αυτόν, οδηγούν τον εκδότη της Δημοκρατίας στη σκέψη ότι θα μπορούσε και στο Ρέθυμνο να διενεργηθεί ανάλογος διαγωνισμός. Έτσι στο φύλλο της 3-2-1929 ανακοινώνει την ιδέα του και προσδιορίζει τη διενέργεια του διαγωνισμού για τη 15η Μαρτίου 1929. Το κείμενο της ανακοίνωσης είναι γραμμένο με πολύ χιούμορ. Εκφράζει τις αμφιβολίες του ότι θα υπάρξουν συμμετοχές σε έναν διαγωνισμό ομορφιάς στο Ρέθυμνο. Γράφει επί λέξει: ...Αλλ' εδώ εις την πόλιν αυτήν των μετριοφρόνων, των λάθρα βιούντων, των ακολουθούντων την παραίνεσιν του Ευαγγελίου “μη γνώτω η αριστερά σου τί ποιεί η δεξιά σου” το πράγμα είναι δύσκολον. Χρη τολμάν κ' εδώ είμεθα όλοι ψοφοδεείς. Καμιά δεν θα τολμήση εδώ να λανσάρη για ωραία, όταν καλά ξαίρει πόσης ειρωνίας θα προσκρούση η τολμηρά αυτή της χειρονομία... Παρόλα αυτά αποφασίζει να προχωρήσει στη διοργάνωση καλλιστείων διότι η ανάγκη να έχωμε και ημείς την “Μις Ρέθυμνον” είνε εξώφθαλμος.
Περιγράφει στη συνέχεια τον τρόπο διεξαγωγής των καλλιστείων. Συγκεκριμένα σε κάθε φύλλο της εφημερίδας, μέχρι τις 15 Μαρτίου, θα δημοσιεύεται ένα δελτίο, το οποίο θα επέχει θέση ψηφοδελτίου, και σ' αυτό θα αναγράφεται το όνομα της υποψήφιας και θα αποστέλλεται στην εφημερίδα (Εικ. 3). Νικήτρια θα αναδειχθεί όποια λάβει τις περισσότερες ψήφους. Παρά τους φόβους του Νίκου Ανδρουλιδάκη, φαίνεται πως η ιδέα είχε ανταπόκριση στο Ρεθεμνιώτικο κοινό, αφού είναι προφανές ότι τέτοια θέματα εξάπτουν το ενδιαφέρον και του ανδρικού και του γυναικείου κοινού. Έτσι στο φύλλο της 10ης Φεβρουαρίου της Δημοκρατίας διαβάζουμε: Ο διαγωνισμός μας προς ανάδειξιν της “Μις Ρέθυμνον” επροκάλεσεν πολύν ενθουσιασμόν. Ήρχισαν ήδη καταφθάνοντα τα πρωτα ψηφοδέλτια...
Στην πορεία φάνηκε το διαβλητό της διαδικασίας, ιδιαίτερα όταν έφτασε στην εφημερίδα φάκελος που περιείχε 50 ψηφοδέλτια με προτεινόμενο το ίδιο πρόσωπο . Έτσι αποφασίστηκε η εκλογή να γίνει από επιτροπή, να επισπευσθεί ο διαγωνισμός και να γίνει στις 9 Μαρτίου (Εικ. 4) στη Στρατιωτική Λέσχη Ρεθύμνης, κατά τη διάρκεια του χορού του Ερυθρού Σταυρού, του οποίου ο πρόεδρος γιατρός Θεμιστοκλής Μοάτσος θα διέθετε τα έσοδα για την ανέγερση απολυμαντηρίου στο Ρέθυμνο, για την καταπολέμηση των μεταδοτικών ασθενειών (Εικ. 5).
Ο χορός, σύμφωνα με την εφημερίδα, αποτέλεσε το κοσμικό γεγονός της χρονιάς. Άλλωστε ήταν αναμενόμενο να προκληθεί μεγάλο ενδιαφέρον και μεγάλη κοσμοσυρροή, λόγω της ταυτόχρονης με τον χορό διενέργειας των καλλιστείων. Μη φανταστεί ο αναγνώστης καλλιστεία με τη σημερινή μορφή με πασαρέλα και έκθεση των υποψηφίων ενώπιον του κοινού. Όλα αυτά δεν ήταν συμβατά με τα ήθη του τόπου και της εποχής. Οι υποψήφιες προτείνονταν από το κοινό, καμιά φορά και εν αγνοία τους και δεν ήταν απαραίτητο να είναι παρούσες κατά τη διαδικασία.
Γύρω στα μεσάνυχτα μοιράστηκαν στο κοινό ψηφοδέλτια προκειμένου να ψηφίσει. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα θορυβώδη και διασκεδαστική με ομάδες νέων να εκδηλώνονται υπέρ της υποψήφιας της αρεσκείας τους, διενεργήθηκε η ψηφοφορία του κοινού και η Επιτροπή αποσύρθηκε σε διάσκεψη για να βγάλει τα αποτελέσματα. Για την ιστορία αναφέρουμε ότι την Επιτροπή αποτέλεσαν: Ο νομάρχης Ανδρέας Μάρκελλος ως πρόεδρος, ο ζωγράφος Ντάβις (ίσως Davis), ο εκπρόσωπος των αισθητικών Εμμ. Καντεράκης, εκ μέρους του τύπου ο εκδότης της εφημερίδας Αστραπή Στέλιος Δρακάκης, ο Εισαγγελέας Ευστ. Ζαφειρόπουλος ως “εκπρόσωπος της ορθής κρίσεως”, και οι Ι. Ζαχαρίου, Γ. Αρκουλής και Ι. Αθανασιάδης.
Στις τρεις το πρωί η Επιτροπή ανακοινώνει τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τα οποία “Μις Ρέθυμνον” ανακηρύσσεται η Μαρία Βαλαρή (Εικ. 6). Όλοι θέλουν να δουν τη νικήτρια, αλλά αυτή δεν βρίσκεται μεταξύ των παρευρισκομένων. Ίσως αποχώρησε πριν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ή δεν προσήλθε καθόλου στην εκδήλωση. Η Μαρία Βαλαρή ήταν κόρη του Μιχαήλ Βαλαρή από το Ατσιπόπουλο και παντρεύτηκε τον μηχανικό Κωνσταντίνο Λαμπάκη.
Άλλα κορίτσια που διακρίθηκαν σ' αυτόν τον διαγωνισμό ομορφιάς ήταν η Ελευθερία Ζαμπετάκη, η Ιφιγένεια Κιουρτσιδάκη, η Κατίνα Φραγκιαδάκη, η Νίτσα Σπανδάγου και η Κορίνα Παπαμιχελάκη (Εικ. 7) .
Έτσι έληξε αυτή η πρωτοφανής για το Ρέθυμνο εκδήλωση, η οποία έμελλε να είναι η πρώτη αλλά και η τελευταία στα χρονικά του Ρεθύμνου, αφού μια προσπάθεια να επαναληφθεί, υπό την αιγίδα του Δήμου, το 1930 και το 1931 δεν ευδοκίμησε.
Πάντως για την ιστορία να πούμε ότι το 1931 η εκπρόσωπος της Ελλάδας Αλίκη Διπλαράκου κατέκτησε τον τίτλο της “Μις Ευρώπη” στον διαγωνισμό που έγινε στο Παρίσι (Εικ. 8).
