ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
MENOY
ΑΠΟΨΕΙΣ

ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΜΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: Λαμπηνή του Κωστή Παπαδάκη

0

(Α΄ συνέχεια)

ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

www.ret-anadromes.blogspot.com

Γενικά Στοιχεία για το χωριό

Χωριό τού δήμου Αγίου Βασιλείου, επαρχίας Αγίου Βασιλείου, κατ. 171 (2001), υψόμ. 460 μ., 27 χιλιόμ. από το Ρέθυμνο, διακλάδωση αριστερά, στο 26 χιλμ. του δρόμου προς το Σπήλι.

 

  • Ίδρυση τού χωριού- Πληθυσμιακά στοιχεία- Ονομασίες Κτηματολογικά Στοιχεία

Το χωριό αναφέρεται το 1577 από τον Fr. Barozzi (fο 26v) ως Lambini, από τον Καστροφύλακα (Κ 175), το 1583, Lambini, με 74 κατοίκους, από τον Βασιλικάτα[1], το 1630, Lambini. Στην τούρκικη απογραφή τού 1659 γράφεται Labini, με 15 σπίτια[2]. Στην αιγυπτιακή απογραφή τού 1834 Lambine[3], με 50 χριστιανικές και 188 τούρκικες οικογένειες μαζί με άλλα 10 χωριά τής περιοχής. Στην απογραφή τού 1881 αναφέρεται στον δήμο Λάμπης με 136 χριστιανούς και 51 Τούρκους κατοίκους. Το 1890 είναι η μοναδική φορά που το όνομα τού χωριού γράφεται σωστά ως Λαμπηνή με [η] και αναφέρεται στον δήμο Λάμπης, με 187 κατοίκους[4]. Το 1900 είναι και πάλι στον δήμο Λάμπης με 154 κατοίκους[5]. Το 1920 αναφέρεται ως Λαμπρινή και ανήκει στον αγροτικό δήμο Δαριβιανών, με 186 κατ. Το 1928 γράφεται και πάλι Λαμπρινή και τη βρίσκουμε στην κοινότητα Μιξορρούματος, με 213 κατοίκους και συνεχίζεται η πληθυσμιακή εξέλιξη του χωριού ως Λαμπινή και στην επαρχία, πλέον, Αγίου Βασιλείου ως εξής: 1940 κατ. 241, 1951: 246, 1961: 226, 1971: 171, 1981: 187, 1991: 154, 2001: 171.

 

  • Η Λαμπηνή έδρα τής επισκοπής Λάμπης

Ο Εμμ. Λαμπρινάκης[6], χαρακτηρίζει το χωριό ως «κώμη παραποτάμιο και κεντρική, έδρα τού επισκόπου Λάμπης, αγορασθείσης τής επισκοπής υπό του Θεοφ. Ευμενίου Ξερουδάκη τω 1888 (13 Μαρτίου)». Να σημειωθεί ότι η οικοδομή τής επισκοπής είχε δημευθεί από τους Γιαννίτσαρους το 1770, αφού προηγουμένως έσφαξαν τον τότε επίσκοπο Λάμπης, πιθανόν, Νεκτάριο[7].

Τα ίδια, περίπου, επαναλαμβάνει και ο Εμμ. Γενεράλις στη Γεωγραφία του[8], ενώ και οι δύο παραπάνω συγγραφείς τοποθετούν την κώμη στον δήμο Λάμπης Κοξαρές- Λαμπρινάκης) και παρατηρούν ότι η παλιά Λάμπη (Λάμπα κατά τον Εμμ. Γενεράλι), πόλη επισκοπική- που αλώθηκε από τον Μέτελλο και ανακτήθηκε από τον Αύγουστο[9]- βρισκόταν εκεί πλησίον, πάνω από τη σημερινή Λαμπηνή, το όνομα τής οποίας διασώζουν μέχρι σήμερα η κωμόπολη, ο δήμος και ολόκληρη η επαρχία[10].

Η Λαμπηνή, λοιπόν, σύμφωνα με τα παραπάνω, υπήρξε, παλιότερα, έδρα μιας από τις αρχαιότερες επισκοπές τής Κρήτης, της επισκοπής Λάμπης (σημερινής Λάμπης και Σφακίων), αναφέρεται δε στην περιοχή και σε πράξεις Οικουμενικών Συνόδων από το 431. Στο χωριό σώζεται ο επισκοπικός ναός, ωραία βυζαντινή εκκλησία τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου, του 11ου ή 12ου αι. - κατά τον Κων. Καλοκύρη τού 14ου αιώνα- σταυροειδής με κεντρικό τρούλο και ψηλό τύμπανο, άλλοτε κατάγραφη, που σώζονται σήμερα ίχνη μόνον των παλαιών εκείνων τοιχογραφιών. Ιδιαίτερα εντυπωσιάζει η θαυμάσια αγιογραφία τής Πλατυτέρας, στο ιερό, αφιερωμένης- όπως χαρακτηριστικά αναγράφεται εκατέρωθεν τής κεφαλής της Θεοτόκου- στην Υπεραγία Θεοτόκο τη Λαμπηνή.

 

[1] Στεργίου Σπανάκη, Μνημεία Κρητικής Ιστορίας V, 130.

[2] Νικολάου Σταυρινίδη, «Απογραφικοί Πίνακες», Κρητικά Χρονικά, ΚΒ΄, 127.

[3] Robert Pashley, Travels in Crete, II, London 1837, 313.

[4] Νικολάου Σταυράκη, Στατιστική του πληθυσμού της Κρήτης, 28.

[5] Μιχ. Χουλιαράκη, Γεωγραφική, Διοκητική και Πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος, 1821-1971, Αθήναι 1974, 252.

[6] Ε. Σ. Λαμπρινάκη, Γεωγραφία της Κρήτης, Ρέθυμνα 1890, 65.

[7]Περί Νεκταρίου, βλ. Στεργίου Μ. Μανουρά, “Οι «Κρήτες συνδρομηταί” ενός βιβλίου του 1806», Κρητολογικά Γράμματα 15/16 (1999-2000), 129, υποσ. 21.

[8]Εμμανουήλ Γενεράλι, Επίτομος Γεωγραφία τής Νήσου Κρήτης, Εν Αθήναις 1891, σ.57-58 και 1910, σ. 34.

[9] Εδώ, φυσικά, παρατηρείται σύγχυση, αφού η καταστροφή αυτή από τον Μέτελλο και η ανάκτηση από τον Αύγουστο αφορούν στην αρχαία Λάππα (παρά τη σημερινή Αργυρούπολη).

[10] Ε. Σ. Λαμπρινάκη, ό.π. και Εμμ. Γενεράλι, ό.π., 58.

 

 

 

* Η δημοσίευση των Χωριών τής Επαρχίας Αγίου Βασιλείου είχε σταματήσει στο Νο 24 [χωριό Κρύα Βρύση (5η συνέχεια), κατ’ αλφαβητική σειρά].

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ