Της Βλασίας Μιχαηλίδου – Τριπολιτάκη
Φιλολόγου, Ιστορικού M.Sc.
Πριν ξεσπάσει ο αιματηρός εμφύλιος πόλεμος το 2011, η Συρία ήταν μια χώρα με 22.000.000 κατοίκους περίπου. Μουσουλμάνοι κι Χριστιανοί ζούσαν αρμονικά, σε μία χώρα που δεν υστερούσε ούτε σε ρυθμούς ανάπτυξης, ούτε σε κοινωνικές δομές. Εντός των συριακών συνόρων υπήρχαν έξι μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς αναγνωρισμένα από την UNESCO. Η Αρχαία Πόλη της Δαμασκού, ο Αρχαιολογικός Χώρος της Παλμύρας, η Αρχαία Πόλη της Μπόσρα και του Χαλεπίου, το μεσαιωνικό Κάστρο του Σαλαντίν και τα Αρχαία Χωριά της Βόρειας Συρίας.
Οι αρχαίες πολιτείες ήταν τόσο καλοδιατηρημένες, που ο επισκέπτης έμενε έκθαμβος από την περιήγησή του. Ναοί, κιονοστοιχίες, ανάκτορα, ταφικά μνημεία, θέατρα, πύλες και κατοικίες, όλα μαρτυρούσαν το μεγαλείο μιας από τις πλουσιότερες περιοχές της αρχαιότητας. Το Υπουργείο Τουρισμού διοργάνωνε ετησίως το εντυπωσιακό Φεστιβάλ των Δρόμων του Μεταξιού στο Χαλέπι, θυμίζοντας τη σπουδαία γεωπολιτική σημασία της περιοχής. Συνδέοντας την Κίνα με τη Μεσόγειο, αναδείχθηκε σταδιακά σ’ έναν εξαιρετικής σημασίας κόμβο μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Το εμπόριο έφερε πλούτη, αλλά προσέλκυσε και τις επιθυμίες των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για εκμετάλλευση.
Η λαίλαπα του πολέμου στοίχισε τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων Σύριων, ενώ εκατομμύρια άλλοι διασκορπίστηκαν σε γειτονικές χώρες. Οι εχθροπραξίες κατέστρεψαν τα περισσότερα σπίτια, σχολεία, τις υποδομές ύδρευσης καθιστώντας δυσχερή την επιβίωση στους εναπομείναντες. Πολλοί έχουν εγκλωβιστεί σε εξαιρετικά δυσπρόσιτες περιοχές, όπου ακόμα κι η ανθρωπιστική βοήθεια είναι ουσιαστικά αδύνατο να φτάσει. Το μένος των τζιχαντιστών λεηλάτησε πολλούς από τους προαναφερθέντες αρχαιολογικούς χώρους, χρησιμοποιώντας τις καταστροφές για την προπαγάνδα τους, αλλά και για να αυξήσουν το κέρδος τους, πουλώντας φορητούς θησαυρούς σε αρχαιοκάπηλους.
Η Συρία βρέθηκε σε εμπόλεμη κατάσταση με το Ισραήλ, το 1967, στον πόλεμο των "Έξι Ημερών", όταν το δεύτερο κατέλαβε έκταση 1.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων στα Υψίπεδα του Γκολάν. Από τότε, τα ισχυρά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής καθιστούσαν εύθραυστες τις ισορροπίες και στη Συρία. Ωστόσο, το Μάρτιο του 2011 ξεκίνησε μία εμφύλια σύγκρουση, που σύντομα έλαβε επικίνδυνες διαστάσεις.
Το τραγικό είναι πως οι εξεγερμένοι της Συρίας, αρχικά, δεν ζητούσαν ούτε καν την ανατροπή του Άσαντ, αλλά ήλπιζαν σε μέτρα δημοκρατικής μεταρρύθμισης. Η διεθνής εμπλοκή, όμως, ενίσχυσε το λουτρό αίματος. Καθεστώτα του Κόλπου ανέλαβαν να διοχετεύσουν όπλα προς την αντιπολίτευση και να παράσχουν πολιτική στήριξη, τακτική που υιοθέτησε κι η Τουρκία, παρέχοντας εκπαίδευση στα μέλη των τρομοκρατικών οργανώσεων. Το Ισλαμικό Εμιράτο λειτούργησε σύμφωνα με την αμερικανική στρατηγική κι ενισχύθηκε, προκειμένου να φυλάει τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα στην περιοχή.
Το προσφυγικό δράμα, που διαδραματίζεται στα ευρωπαϊκά σύνορα, ήταν επακόλουθο των επιλογών της Ε.Ε. η οποία στήριξε με την εξωτερική της πολιτική το βρώμικο παιχνίδι που είχαν στήσει οι μεγάλες δυνάμεις της Δύσης και του Κόλπου στη Μέση Ανατολή.
Η Ε.Ε. υποδαύλισε τον εμφύλιο πόλεμο, αναγνωρίζοντας την Εθνική Συμμαχία των Συριακών Επαναστατικών Αντιπολιτευτικών Δυνάμεων κι επιβάλλοντας εμπάργκο. Απαγόρευσε εισαγωγές πετρελαίου από τη Συρία, προκειμένου να παραλύσει η οικονομία της χώρας, ενώ απαγόρευσε εξαγωγές στη Συρία προϊόντων που σχετίζονταν με τη διαβίωση του λαού. Επίσης, οι Ευρωπαίοι φρόντισαν να επωφεληθούν, ενισχύοντας το εμπόριο όπλων με τους τζιχαντιστές κι αυξάνοντας τα κέρδη τους. Κι όλα αυτά τα μέτρα, με το πρόσχημα του εκδημοκρατισμού της Συρίας! Αυτή, όμως, η παρεμβατική πολιτική, πέρα από την εξαθλίωση του συριακού λαού, συνετέλεσε και στη γιγάντωση του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο επωφελήθηκε από τα μέτρα στήριξης της συριακής αντιπολίτευσης και εξαπλώθηκε ραγδαία, απειλώντας πλέον ακόμη και την ίδια την Ευρώπη. Η ενίσχυση της «Αραβικής Άνοιξης» οδήγησε σε «Ισλαμική Άνοιξη»!
Η Ρωσία, από την άλλη, βρέθηκε στο πλευρό του Άσαντ, λόγω της μακρόχρονης εξάρτησης της Συρίας από την ΕΣΣΔ σε στρατιωτικό-οικονομικό επίπεδο (εξόρυξη πετρελαίου, παραγωγή ηλεκτρικής ενεργείας, η ναυτική βάση στην Ταρσό). Η πρόσφατη εμπλοκή της Ρωσίας ήρθε να διαφυλάξει την επιρροή της σ΄ αυτή την περιοχή, που είναι στο επίκεντρο του παγκοσμίου ενδιαφέροντος λόγω των φυσικών πηγών ενεργείας και παράλληλα να προσπαθήσει να σταματήσει την εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους.
Στη δίνη αυτών των γεωπολιτικών συσχετισμών βρέθηκαν οι εκατομμύρια πρόσφυγες ως πρωταγωνιστές του πιο άθλιου δράματος, που παρακολουθεί συγκλονισμένη η παγκόσμια κοινότητα. Πτυχές αυτής της τραγωδίας είναι τα άψυχα κορμάκια παιδιών που ξέβρασε η θάλασσα, τα πλέγματα, που όρθωσε η «πολιτισμένη» Ευρώπη, για να αναχαιτίσει τα καραβάνια της δυστυχίας, οι άστεγοι που κοιμούνται σε πεζοδρόμια και πλατείες, χωρίς τις στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής. Είναι και τα χιλιάδες ορφανά ή ασυνόδευτα παιδιά, που έρχονται από τις εμπόλεμες περιοχές και πέφτουν στα δίχτυα διακινητών με σκοπό την σεξουαλική εκμετάλλευση, την εργασιακή εκμετάλλευση ή το εμπόριο οργάνων. Κι από την άλλη, ακούμε τους ταγούς, που ύφαναν τα νήματα αυτής της διαπλοκής, να βγάζουν πύρινους λόγους βαθιάς υποκρισίας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το προσφυγικό δράμα ήταν τα χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου, μετά τη διάσπαση του Ιράκ, τη διάλυση της Συρίας, και το χάος στη Λιβύη. 4 εκατομμύρια πρόσφυγες βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια σε προσφυγικούς καταυλισμούς στη Τουρκία, στην Ιορδανία και στο Λίβανο, ζώντας σε άθλιες συνθήκες. Δεν δικαιούνται οι υπεύθυνοι μεταναστευτικής πολιτικής να μιλάνε για ξάφνιασμα. Ήταν θέμα χρόνου όλοι αυτοί οι απελπισμένοι να αναζητήσουν έναν άλλο τόπο διαμονής. Η Ευρώπη άργησε πολύ να ανταποκριθεί κι η διανομή 160.000 προσφύγων σε δικές της χώρες συνιστά ένα πολύ μικρό βήμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Θα πρέπει να στηριχτούν οι χώρες πρώτης γραμμής που φιλοξενούν το 90% των προσφύγων, πρωτίστως η Τουρκία, ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μείνουν κοντά στην πατρίδα τους ή να γίνεται εκεί το ξεδιάλεγμα για όσους θέλουν να ταξιδεύσουν και να προωθούνται με ασφάλεια στη χώρα προορισμού. Δημιουργώντας ασφαλείς διόδους προς την Ε.Ε., θα σταματήσουν οι πνιγμοί και θα χτυπηθούν τα δίκτυα λαθρέμπορων. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να προωθηθούν ειρηνευτικές λύσεις στην πολύπαθη περιοχή της Μ. Ανατολής. Οι υποκινούμενοι πόλεμοι είναι η αιτία της προσφυγικής κρίσης. Πρέπει, επιτέλους, να ανατραπούν οι πολιτικές που δημιουργούν πρόσφυγες!
