Το τσιγάρο "πάει σύννεφο" πλέον στην Κρήτη σήμερα, περισσότερο στις γυναίκες και τους... μαθητές, κυρίως του λυκείου αλλά και του γυμνασίου. Το άγχος, ως ο νούμερο ένα "δολοφόνος", και το κάπνισμα, σε συνδυασμό με την κακή διατροφή και την έλλειψη σωματικής άσκησης, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα θανάτου, με τα καρδιολογικά προβλήματα στο νησί μας να αυξάνονται δραματικά.
Η "Νέα Κρήτη" κατέγραψε χθες από ειδικούς στοιχεία που σοκάρουν και τα οποία θα πρέπει να προκαλέσουν σε όλους μας την άμεση ευαισθητοποίηση και την αφύπνιση μεγάλων και μικρών, που αντί να προσεγγίζουμε τη διατροφή των προγόνων μας για να ζούμε καλύτερα, απομακρυνόμαστε από αυτήν ολοένα και περισσότερο!
Έχουμε ξεφύγει σήμερα για τα καλά, στην Κρήτη, από το δρόμο των προγόνων μας ως προς τις διατροφικές τους συνήθειες και έχουμε τραβήξει πια μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Κινδυνεύουμε σοβαρά εμείς και τα παιδιά μας. Και δεν το λέμε εμείς αυτό. Το λένε οι ειδικοί, μέσα από τα άκρως ανησυχητικά και ενδιαφέροντα στοιχεία που καταγράψαμε χθες, αναζητώντας απαντήσεις, με έμφαση στην κατάσταση της καρδιάς, που φαίνεται ότι στην Κρήτη την έχουμε "εγκαταλείψει".
Μέσα από το σπίτι, ως πρότυπα για τα παιδιά μας; Μάλλον πολύ κακά. Έξω στην κοινωνία, τα ερεθίσματα των παιδιών; Μάλλον αρνητικά. Δυτικού τύπου ή και αμερικανικού, και τελικά ό,τι χειρότερο μπορεί να "πάρει" το παιδί. Ακόμα και στο κάπνισμα, η τάση των τελευταίων χρόνων στο νησί μας είναι να μειώνεται στους άνδρες, αλλά να αυξάνεται στις γυναίκες και να μετακυλίεται ολοένα και περισσότερο σε νεότερους ανθρώπους...
Καρδιολογικά... εγκλήματα
Η "Νέα Κρήτη" απευθύνθηκε στον επεμβατικό καρδιολόγο Κωνσταντίνο Βαρδάκη. Στο ερώτημά μας αν έχουμε στην Κρήτη, από χρόνο σε χρόνο, αύξηση των καρδιολογικών προβλημάτων, η απάντησή του ήταν δυστυχώς «ναι». Όπως εξηγεί ο γνωστός επιστήμονας, «αφενός αυξάνονται, με το σκεπτικό ότι οι φυσικοί παράγοντες, δηλαδή το κάπνισμα, η χοληστερίνη, η παράλειψη της σωματικής άσκησης, ο διαβήτης κ.λπ. αυξάνονται. Και από την άλλη, γερνάει ο πληθυσμός. Και αυτό είναι σημαντικό, γιατί αυξάνονται οι έλεγχοι που διαπιστώνουν τα προβλήματα».
Κάπνισμα... μαθητών
Για το κάπνισμα, ο κ. Βαρδάκης λέει πως «εκεί που είχαμε τους άνδρες μέσης ηλικίας καπνιστές, το κάπνισμα έχει μετατοπιστεί στις γυναίκες μέσης ηλικίας και σε μικρότερες, δυστυχώς, ηλικίες. Δηλαδή, τώρα είναι πιο συνηθισμένο να διαπιστώσει κανείς καπνιστή σε ένα παιδί του λυκείου, παρά σε έναν 70χρονο άνδρα»...
Αλλά σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με το γιατρό, «ναι, έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια στην Κρήτη ο αριθμός των καπνιζόντων. Αλλά το γεγονός ότι πηγαίνει σε μικρότερες ηλικίες, αυτό είναι πολύ ανησυχητικό, γιατί σημαίνει πως προσδοκούμε ότι θα καπνίζουν πολλά χρόνια».
Ο Κωνσταντίνος Βαρδάκης εκτιμά ότι «σίγουρα αυτό οφείλεται στα πρότυπα. Και πιθανώς, μπορεί οι νέοι μας σήμερα να βιώνουν μεγαλύτερο επαγγελματικό ή άλλο άγχος. Διότι είθισται σε προβληματικές κοινωνίες οι εξαρτήσεις γενικά να αυξάνονται».
Έχουμε προτεραιότητες;
Ο επεμβατικός καρδιολόγος Κωνσταντίνος Βαρδάκης ξεκαθαρίζει ότι δε χρειάζονται ακρότητες, αλλά δεν είναι και καθόλου δύσκολο να προστατεύουμε την καρδιά μας.
«Θα έλεγα ότι είναι θέμα προτεραιοτήτων. Δηλαδή, έχει κάποιος προτεραιότητα να πιει έναν καφέ με τους φίλους του; Θα μπορούσε αντίθετα να βάλει ως προτεραιότητα να περπατήσει με τους φίλους του εκείνη την ώρα. Ή να κάνει μια ομαδική δραστηριότητα. Πάλι με τους φίλους του θα είναι»...
Προβληματική... διατροφή
Για τις διατροφικές συνήθειες των Κρητικών, ο κ. Βαρδάκης λέει ότι «όλο και ελαττώνονται οι οικογένειες που μαγειρεύουν στο σπίτι. Δηλαδή το "γρήγορο φαγητό" και το "ντιλίβερι" αυξάνονται κατακόρυφα. Και έχω να παρατηρήσω το φαινόμενο ότι το πρωί, κατεβαίνοντας στην πόλη, αν μπει κανείς σε οποιοδήποτε σημείο πώλησης καφέ, θα δει πάρα πολλά παιδιά του γυμνασίου και του λυκείου που αγοράζουν τυρόπιτα, πίτσα, σάντουιτς κ.λπ., με αποτέλεσμα να υποψιάζομαι ότι κανείς δεν παίρνει πια πρωινό στο σπίτι, τουλάχιστον όπως γινόταν παλιότερα, που μαζευόταν η οικογένεια. Ένα γάλα, ας πούμε, το πίνανε παρέα το πρωί»...
Εκτός... "φρουτοκουλτούρας"
«Το να καταναλώνουμε φρούτα στο σπίτι δεν έχει περάσει μάλλον ως πρότυπο στην οικογένεια. Μάλλον επειδή ο καθένας τρώει μοναχός του, είναι περιορισμένος ο χρόνος, δεν υπάρχουν φρούτα στο σπίτι, είναι πιο εύκολο να βρει κανείς κάτι άλλο να φάει», λέει ο κ. Βαρδάκης.
«Αν φύγεις, πας κάπου, δεν υπάρχει περίπτωση να πεις "θα φάω ένα μήλο". Διότι εκεί που πουλάνε το "γρήγορο φαγητό" δεν πουλάνε ένα μήλο ή μια μπανάνα. Όμως στο εξωτερικό όποιος επιθυμεί μπορεί να μπει στα μαγαζιά αυτά και να αγοράσει ένα φρούτο. Μπορείς, δηλαδή, να πάρεις έναν καφέ και ένα μήλο, παντού στο εξωτερικό», προσθέτει επίσης...
Είναι όμως τόσο σημαντικό να τρώμε κάθε μέρα έστω και ένα φρούτο εμείς και τα παιδιά μας; «Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Διότι το φρούτο δίνει ενέργεια. Δεν ανεβάζει τη χοληστερίνη. Δεν επηρεάζει το σάκχαρο. Αδυνατίζει κ.λπ., κ.λπ. Και επίσης κάθε μέρα, το καθετί που τρώμε καλό θα είναι να το σκεφτόμαστε λίγο πρώτα», απαντάει ο επεμβατικός καρδιολόγος.
Ελαιόλαδο... σύμμαχος
Βέβαια, εδώ στην Κρήτη έχουμε το ελαιόλαδο, που, παρά τις κακές μας συνήθειες, επιμένει να μας προστατεύει!
«Το ελαιόλαδο είναι πολύ ευεργετικό στο θέμα της χοληστερίνης, βοηθάει πάρα πολύ την καλή κατάσταση των αγγείων. Και φαίνεται πολύ χαρακτηριστικά, η κατάσταση των αγγείων σε μεσογειακούς λαούς, σε σχέση με άλλους λαούς που δε χρησιμοποιούν ελαιόλαδο».
Ο Κωνσταντίνος Βαρδάκης αποκαλύπτει: «Αυτά τα ζωικά λίπη που χρησιμοποιούν οι Σκανδιναβοί και οι βόρειες χώρες, που δεν έχουν ελαιόλαδο, αποτυπώνονται σε όλες τις εξετάσεις απεικόνισης των αγγείων της καρδιάς. Είναι πολύ σοβαρές. Δηλαδή, όσες φορές έχουμε κάνει εδώ στους Σκανδιναβούς στεφανιογραφία, βλέπουμε την κατάσταση των αγγείων και δεν την πιστεύουμε. Είναι απίστευτα κακή»!
Εδώ έχει να κάνει και με την τύχη. «Εμείς στην Κρήτη δύσκολα θα αποφύγουμε το ελαιόλαδο. Ή να φάμε μια μπριζόλα χωρίς σαλάτα. Αλλά στο εξωτερικό, ακόμα και την μπριζόλα θα τη φάνε με πουρέ».
Εύκολα βήματα
Παρά την οικονομική κρίση και την ανέχεια του κόσμου στο νησί μας, ο Κωνσταντίνος Βαρδάκης, συμβουλεύει: «Είναι πολύ εύκολο να ξεκινήσει κανείς ένα καρδιογράφημα και ένα τεστ κοπώσεως, στους άνδρες από τα 45 και πάνω. Αυτό στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων σού ξεκαθαρίζει τι γίνεται. Στις γυναίκες, φαίνεται ότι όσο καιρό έχουν την περίοδο, αν δεν καπνίζουν, τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλότερα. Και μετά την εμμηνόπαυση να κάνουν τεστ κοπώσεως και καρδιογράφημα, αλλά πάντα μιλάμε για περιπτώσεις που δεν αντιμετωπίζουν κάποια ενοχλήματα».
Τέλος, ο κ. Βαρδάκης λέει ότι «πάντα στατιστικά, οι γυναίκες όσο καιρό έχουν περίοδο έχουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά στεφανιαίας νόσου σε σχέση με τους άνδρες. Απλά μετά την εμμηνόπαυση αυξάνεται λίγο το ποσοστό και μετά τα 65 είναι το ίδιο»...
Δολοφόνος... το άγχος
Ρωτήσαμε όμως και για το άγχος. «Είναι ο νούμερο ένα "δολοφόνος" για τον οργανισμό του ανθρώπου», τονίζει ο κ. Βαρδάκης. «Το άγχος βοηθάει στο να εκκρίνεται περισσότερη κορτιζόλη, η οποία παχαίνει. Δημιουργεί αυτή την ταχυκαρδία, των αυξημένων παλμών της καρδιάς, και βοηθάει στο να βάζει κανείς λίπος. Δηλαδή, εάν κανείς φάει και είναι στρεσαρισμένος, το φαγητό δε μεταβολίζεται σωστά. Δεν πάει σε ενέργεια. Γιατί ο οργανισμός θεωρεί ότι το χρειάζεται να το έχει ως παρακαταθήκη, μήπως και το χρειαστεί και αλλού. Με την ίδια ποσότητα φαγητού, ο αγχωμένος και ο χαλαρός είναι σίγουρο ότι ο πρώτος επιβαρύνεται περισσότερο. Άσε δε που, αν φάει κανείς αγχωμένος, τρώει περισσότερο σίγουρα. Γιατί αργεί να δώσει το ερέθισμα το στομάχι ότι "φτάνει, δε θέλω άλλο", το αίσθημα του κορεσμού που λέμε εμείς».
Ο κ. Βαρδάκης λέει κατηγορηματικά: «Αυτό "στο πόδι και αγχωμένος" είναι εγκληματικό. Καλύτερα να κάνει κανείς ένα ντουζάκι, να ηρεμήσει και να φάει. Και μπορεί να φάει μικρότερη ποσότητα και να του κάνει και πιο καλό».
Οριοθετώντας το άγχος, λέει: «Είναι η αίσθηση από την ώρα που θα σηκωθώ μέχρι και την ώρα που θα κοιμηθώ, του "δεν προλαβαίνω". Όμως, εμείς πρέπει να το ρυθμίσουμε αυτό. Είναι στο χέρι μας».
«Τα παιδιά μάς αντιγράφουν»
Η "Νέα Κρήτη" έθεσε και σχετικά ερωτήματα στον διατροφολόγο από το Ρέθυμνο Χάρη Χαρωνίτη.
«Δεν μπορεί ο γονιός να επιβάλλει στο παιδί του να τρώει φρούτα και λαχανικά αν δεν είναι ο ίδιος πρότυπο. Αν το παιδί βλέπει τους γονείς να τρώνε σωστά, θα τρώνε σωστά και αυτά».
Ο κ. Χαρωνίτης στο σημείο αυτό τονίζει την ανάγκη για την Κρήτη να αντικατασταθούν στα μαγαζιά τα σπορέλαια από κρητικό ελαιόλαδο. «Ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης κάνει μεγάλη προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή», προσθέτει.
Για τη σωστή διατροφή ενός παιδιού, όταν το πρωί ξυπνήσει πριν φύγει για το σχολείο, ο Χάρης Χαρωνίτης συνιστά: «Είναι πολύ απλό. Απαραίτητο είναι το γάλα ή ο φρέσκος χυμός και τα φρέσκα φρούτα. Στο γάλα μπορούμε για τα παιδιά μας να συνδυάσουμε λίγο ψωμί με μέλι, ή δημητριακά και οπωσδήποτε μπορεί να έχουμε συνδυασμό με όλα τα συστατικά των τροφίμων. Μπορεί να είναι οι υδατάνθρακες με τα φρούτα. Να είναι οι πρωτεΐνες από το γάλα ή το γιαούρτι. Και βεβαίως να είναι η ομάδα των δημητριακών, που μπορεί να είναι με το κουάκερ ή με το ψωμί ολικής άλεσης με λίγο μέλι, που τα παιδιά το αγαπούν πολύ, έτσι κι αλλιώς».
Καταλήγοντας, ο Χάρης Χαρωνίτης συμφωνεί κι αυτός ότι σήμερα, δυστυχώς, η Κρήτη έχει ξεφύγει από την κρητική διατροφή και αυτό μπορεί εύκολα να το διαπιστώσει κανείς από τα υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας, παιδικού διαβήτη, χοληστερίνης, υπέρτασης αλλά και καρκίνων, που δυστυχώς θερίζουν τον κρητικό πληθυσμό, που κάποτε είχε μακροζωία.
