Μέσα σε κλίμα συγκίνησης και με την παρουσία πλήθους κόσμου πραγματοποιήθηκαν το απόγευμα της περ. Κυριακής τα αποκαλυπτήρια του μνημείου της Μικρασιατικής καταστροφής που αφιερώνεται στους απανταχού της γης τους ξεριζωμένους.
Η ιστορία των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, που έφτασαν στο Ρέθυμνο διωγμένοι από τα σπίτια τους, έχει αποκτήσει πλέον το δικό της σταθερό σημείο μνήμης, στην πλατεία Μικρασιατών στο ιστορικό κέντρο του Ρεθύμνου, προκειμένου οι νεότερες γενιές να μην ξεχάσουν ποτέ τα τραγικά γεγονότα που έζησε ο ελληνισμός της Μικρασίας.
Στο μνημείο που είναι έργο του αρχιτέκτονα Μ.Δ. Κουνδουράκη και του γλύπτη Χ.Α. Νεονάκη, δεσπόζει η μορφή της Μικρασιάτισσας, ενώ αναφέρονται και τόποι καταγωγής των ξεριζωμένων Ελλήνων.
Τα αποκαλυπτήρια έκαναν ο Γιώργος Χατζησπύρου, ο Γιώργος Δελήμπασης και ο Κυριάκος Αραμπατζογλου, ενώ εντός μνημείου τοποθετήθηκε χώμα από τη Μικρασία.
Ο ΧΩΡΟΣ ΜΥΡΙΖΕΙ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών, Μανώλης Χατζηκωνσταντίνου, στον χαιρετισμό του μεταξύ άλλων τόνισε: «Το μνημείο αυτό ήταν το δικό μας όνειρο, ήταν το ελάχιστο που μπορέσαμε να κάνουμε για τις ψυχές των ανθρώπων αυτών.
Εκεί απέναντι, το τζαμί της Νερατζές, όπου κοιμόταν ο ένας πάνω τον άλλο τους πρώτους δύσκολους χειμώνες, εκεί παραδίπλα τα περιβόλια με τις λεμονιές, όπου μαζεύονταν και έκαναν τα ξακουστά γλέντια τους, εδώ δίπλα το σχολείο, που ακούγονταν οι χαρούμενες φωνές των παιδιών τους, η ίδια η πλατεία, που με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ονομάστηκε Πλατεία Μικρασιατών και τώρα το μνημείο αυτό. Ο χώρος όλος μυρίζει Μικρά Ασία».
ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΟΣ
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών «Ιωνία», Μιχάλης Καζήλας ανέφερε μεταξύ άλλων: «Είναι το μνημείο μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μ. Ασίας από το τουρκικό κράτος που εξόντωσε εκατοντάδες χιλιάδες, της θηριωδίας που διέπραξαν οι νεότουρκοι με αποκορύφωμα την πυρπόληση της Σμύρνης το 1922. Είναι το μνημείο Μνήμης των παππούδων, μανάδων και πατεράδων μας που με τον τίμιο ιδρώτα τους κατάφεραν να σταθούν στα πόδια τους στη νέα πατρίδα και να προσφέρουν στην πρόοδό της. Είναι μνημείο προσευχής, προσκυνήματος και προπάντων αυτοκριτικής. Ποτέ πια διχασμός. Αιωνία η μνήμη των θυμάτων».
ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ
Ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, κ.κ. Ευγένιος απόγονος και ο ίδιος Μικρασιατών προσφύγων, ξεκίνησε την ομιλία του με ένα απόσπασμα
από το βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου «Οι νεκροί περιμένουν». τονίζοντας χαρακτηριστικά: « Οι νεκροί περιμένουν και απόψε κάτι κάναμε για αυτούς».
Στη συνέχεια πρόσθεσε: «Σήμερα πολλοί ανάμεσά τους και απόγονοι Μικρασιατών προσφύγων ήρθαμε να πανηγυρίσουμε για μια πληγή στα πλευρά των ρωμιών που δεν κλείνει 94 χρόνια. Ετούτη η πληγή παρέμενε ανοιχτή και αιμορροούσα. Κακοφορμισμένη, που δεν την περιποιήθηκε κανείς, χρόνια παρατημένη, ηθελημένα θαρρείς από τους προηγούμενους. Αυτήν την πληγή εμφανίσαμε και θα εμφανίζουμε στο εξής για πάντα στο Ρέθυμνο. Με έναν μόνο σκοπό. Να μην την ξαναζήσουμε και να μην την επιτρέψουμε ποτέ, πουθενά και για κανέναν άλλο».
ΟΣΑ ΚΑΙ ΝΑ ΓΡΑΦΟΥΝ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΤΕ ΑΡΚΕΤΑ
Η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαίρη Λιονή, υπογράμμισε. «Η μικρασιατική καταστροφή αποτέλεσε την ταφόπλακα στο όνειρο της Μεγάλης Ιδέας. Οι πρόσφυγες που ξεριζώθηκαν θα φτάσουν έχοντας χάσει τα πάντα στη φτωχή Ελλάδα για να συνεχίσουν τη ζωή τους. Έχουν γραφτεί πολλά, όσα όμως και να γραφούν δεν θα είναι ποτέ αρκετά για να αποτυπώσουν με ακρίβεια τα αποτρόπαια γεγονότα και τη φρικαλεότητα που αντιμετώπισε ο πληθυσμός της Μ. Ασίας. Είναι μια μαύρη σελίδα στην ιστορία του ελληνικού έθνους και της ανθρωπότητας και έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη τόσο για τις κτηνωδίες και βαρβαρότητες εναντίον της Μ. Ασίας, όσο και για την προκλητική αυτοχειρία της Ελλάδας λόγω του εθνικού διχασμού. Σε κρίσιμες στιγμές εθνικής δοκιμασίας, όπως η σημερινή, η συλλογική μνήμη είναι πολύτιμη για να διδασκόμαστε από τα λάθη του παρελθόντος και ενωμένοι να παίρνουμε αποφάσεις για το παρόν και το μέλλον της πατρίδας μας».
ΔΕΝ ΞΕΧΑΣΑΜΕ
Ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης, μεταξύ άλλων τόνισε: «Δεν ξεχάσαμε. Και ούτε πρέπει να συνεχίζουμε τη ζωή μας σαν να μην συνέβη ποτέ η Μικρασιατική καταστροφή. Σ' αυτή τη διαρκή εγρήγορση, σε αυτήν την αδιάκοπη αφύπνιση, βοήθησαν οι ίδιοι οι Μικρασιάτες. Που ήρθαν στη χώρα μας, ξεριζωμένοι, πληγωμένοι, έχοντας χάσει τα πάντα, εκτός από το κουράγιο, τη δύναμη και την ελπίδα τους. Κι εγκαταστάθηκαν σε νέα γη, που άλλοτε τους δέχθηκε με συμπόνια και αλληλεγγύη κι άλλοτε με καχυποψία και απαξίωση. Και τα κατάφεραν. Με πίστη και πείσμα έκαναν μια νέα αρχή, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους, στις κοινωνίες στις οποίες ενσωματώθηκαν. Μοιράστηκαν τον Πολιτισμό και τις παραδόσεις τους, μύησαν τους ντόπιους στις συνήθειές τους, αντάλλαξαν μουσικά ακούσματα και χορούς, προκαλώντας μια υγιή κοινωνική αλληλεπίδραση, που ωφέλησε γηγενείς και νεοφερμένους».
Στη συνέχεια η κ. Λιονή απένειμε βραβείο στην πρόεδρο του Λυκείου Ελληνίδων Φέφη Βαλαρή, για τη σημαντική βοήθεια που προσέφεραν οι γυναίκες του Λυκείου στους Μικρασιάτες.
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τους πρόεδρους των δυο συλλόγων. Η εκδήλωση έκλεισε με τη Χορωδία του Συλλόγου Μικρασιατών.
ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ ΦΤΑΣΑΝΕ ΚΑΙ ΑΚΟΥΜΠΗΣΑΝΕ 4.200 ΨΥΧΕΣ
Ο κ. Παρασκευάς Συριανόγλου, συγγραφέας, που για χρόνια διετέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών με εμφανή συγκίνηση, μίλησε για τα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής , τη φρίκη που έζησαν οι άνθρωποι, αλλά και στις μετέπειτα συνθήκες διαβίωσής τους.
«Πάνω από ενάμισι εκατομμύριο ήταν η προσφυγιά που έφτασε στην ελεύθερη Ελλάδα. Στο Ρέθυμνο φτάσανε και ακουμπήσανε 4.200 ψυχές, χωρίς αποσκευές και διαβατήρια, φορτωμένοι όμως με αφάνταστο πόνο. Η οικονομική κατάσταση εδώ ήταν άθλια. Η επιτροπή που έχει δημιουργηθεί για την υποδοχή της προσφυγιάς αιφνιδιάστηκε. Το υπερωκεάνιο «Πατρίς» είχε εντολή να ξεφορτώσει αρχικά 2.800.
Οι αρχές απούσες, οι λίγοι υπεύθυνοι σήκωσαν τα χέρια ψηλά, ώρες πανικού και απελπισίας. Μέσα σε τούτη τη σαστιμάρα έκαναν την εμφάνισή τους κάποιες ιέρειες της προσφοράς. Οι κυρίες του Λυκείου Ελληνίδων και του Συλλόγου Κυριών με καθοδηγητή τον παπα Γρηγόρη ρίχτηκαν σε ένα απίστευτο αγώνα ανθρωπιάς, προσφοράς και συμπαράστασης. Σε συνεργασία με κάποια μέλη της Επιτροπής, άρχισαν να μοιράζουν τους πρόσφυγες στους καταυλισμούς, οι οποίοι το μόνο που προσφέρουν είναι η προστασία από τις καιρικές συνθήκες …».
«Ο χώρος που βρισκόμαστε σήμερα ήταν τότε χώρος πόνου και δακρύων. Οι γιατροί Ρολόγης, Τσουδερός, Σαουνάτσος, Σκορδίλης, Μοάτσος και ο μικρασιάτης Ευκλείδης σε κοινή προσπάθεια με τις εφημερίδες Κρητική Επιθεώρηση και Δημοκρατία, δίνουν έναν αγώνα για να νικήσουν τον θάνατο ο καθένας από το δικό του μετερίζι. Φοβούνται και προειδοποιούν ότι στην ασφυκτικά γεμάτη πόλη πλησιάζουν από κάθε κατεύθυνση όλες οι επιδημίες αφού υπάρχουν οι ιδανικές συνθήκες. Όμως μέσα σε αυτήν την αθλιότητα, άμοιρη προσφυγιά, αντέχεις και αντιστέκεσαι γιατί κάτω από τα κουρέλια σου δίχως να υπολογίσεις κουβάλησες αυτοπεποίθηση και ανυπολόγιστη ψυχική δύναμη…»
«Πολλοί αντιβενιζελικοί αλλά και μια μερίδα που πίστευαν και φοβούνταν ότι κάτι θα χάσουν με τον ερχομό των προσφύγων, προσπάθησαν με τη συμπεριφορά τους να δημιουργήσουν καταστάσεις αρνητικές κι επικίνδυνες. Πέρασαν σχεδόν 100 χρόνια για να αναγνωρίσει η πλειοψηφία του ελληνικού λαού την προσφορά των Μικρασιατών. Οι Μικρασιάτες που έφτασαν εδώ χωρίς ποτέ να αγνοήσουν την αξία της ζωής, θυσιάστηκαν για τα παιδιά τους, γιατί γνώριζαν ότι αυτά ήταν το μέλλον της φυλής. Η Ελλάδα αναγεννήθηκε το 1922, όχι το 1832, που υποστηρίζουν οι ιστορικοί».
Ευχαριστούμε το «PHOTO STUDIO ΝΙΚΟΣ» για τις φωτογραφίες της εκδήλωσης
