Θυμάμαι τον πρώτο χρόνο στην Βρετανία. Ήταν 2002 και οι Ευρωπαίοι, Βρετανών συμπεριλαμβανομένων, γιόρταζαν τη νέα και μεγάλη οικογένεια. Γιόρταζαν την κατάργηση των συνόρων και την ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών ανά την Ευρώπη. Ήταν ένα κλίμα αισιοδοξίας, που τώρα φαντάζει σαν αρχαία ιστορία.
Θυμάμαι κάποια Σαββατοκύριακα, όπου αφήναμε τη πόλη του Farnborough, και τραβούσαμε για το Manuden, ένα μικροσκοπικό χωριουδάκι του Essex. Οι ειδυλλιακοί, απέραντοι αγροί ήταν γεμάτοι από τεράστιες μπάλες σανού, όπου έβοσκαν κοπάδια προβάτων. Τα παραδοσιακά σπίτια και οι pub με τις αιωνόβιες αχυροσκεπές, στεκόντουσαν δίπλα σε μεγάλες φάρμες.
Θυμάμαι, η πρόσοψη μιας από αυτές τις φάρμες ήταν καλυμμένη ολάκερη από ένα πανό.
‘Ποτέ να μην υποτιμάς μια μειονότητα,’ έλεγε το μήνυμα του πανό. Ήταν ένα ταξίδι στην καρδιά του Ευρωσκεπτικισμού.
Θυμάμαι, που το έπαιρνα προσωπικά το μήνυμα και εξέφραζα το παράπονο μου στο σύζυγο.
‘Εγώ μετράω σαν μειονότητα? Πρέπει να με φοβάστε δηλαδή?’
‘Μη δίνεις σημασία, ένας μεμονωμένος τρελός θα είναι,’ με καθησύχαζε ο σύζυγος.
Θυμάμαι αρκετές συζητήσεις με ηλικιωμένους Βρετανούς. Η δυσαρέσκεια τους με την Ευρώπη και την κυβέρνηση που ενέταξε τους Βρετανούς με αυτή, ήταν πολύ μεγάλη.
Δεν το έπαιρνα προσωπικά όμως, γιατί μου ερχόταν στο μυαλό όλα εκείνα τα συνθήματα στους Ρεθεμνιώτικους τοίχους, πίσω στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980. Θυμόμουν ένα μεγάλο ‘Έξω από την Ε.Ο.Κ.’, κάπου στην Πλατεία 25ης Μαρτίου, και καταλάβαινα.
Αυτό που έβλεπα, δεκαπέντε χρόνια πριν, ήταν οι ‘ρίζες’ του Brexit.
Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος του Ιουνίου, έδειξαν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ψηφοφόροι, είναι εκείνοι που επέφεραν το Brexit. Είναι εκείνοι που, χρόνια τώρα διαμαρτύρονται ότι δεν ερωτήθηκαν για να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πίσω στο 2002, φάνταζαν λίγοι και ‘μεμονωμένοι τρελοί’. Οι αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις όμως, σε συνδυασμό με την ακούραστη προπαγάνδα των Βρετανικών φυλλάδων, επέφεραν μια ‘αθόρυβη επανάσταση’ και την ανακοίνωση ενός ακριβού και μακροχρόνιου διαζυγίου.
Τελικά, το πανό είχε δίκιο. Μπορεί να έκανε λόγο για πληθυσμιακές μειονότητες αλλά βαθμιαία, η μειονοτική δυσαρέσκεια απέναντι στην Ευρώπη, ανά την Ευρώπη, θα έπρεπε να είχε ληφθεί υπ’ όψη χρόνια πριν.
Την εβδομάδα που πέρασε, το Ανώτατο Βρετανικό Δικαστήριο αποφάσισε ότι η πρωθυπουργός δεν μπορεί να δρομολογήσει το ‘διαζύγιο’ χωρίς την έγκριση του Βρετανικού κοινοβουλίου.
Μετά από μήνες αβεβαιότητας, και εκτόξευσης λάσπης, ίσως βρεθεί κάποια ‘δίκαιη’ λύση.
‘Δίκαιη’, γιατί ίσως και οι δύο πλευρές του δημοψηφίσματος να ληφθούν υπ’ όψη.
Η May χαρακτήρισε επανειλημμένα ως ‘συντριπτική πλειοψηφία’ το 52% του ‘Leave’, έναντι του 48% του ‘Remain’.
Ίσως, ούτε και τώρα, αν το 48% είναι ‘μειονότητα’ να πρέπει να αγνοηθεί.
