ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
MENOY
ΑΠΟΨΕΙΣ

Περί Ψευδών Ειδήσεων της Αναστασίας Βενιέρη

0

Στις παλιές ημέρες, όπου τα γεγονότα τα μάθαινε κανείς, κυρίως μέσω της έντυπης δημοσιογραφίας, οι αναγνώστες έπεφταν συχνά θύματα του λεγόμενου ‘κίτρινου τύπου’. Ήταν δηλαδή ευάλωτοι απέναντι σε εκείνη τη μορφή της δημοσιογραφίας που απέβλεπε στη διαστρέβλωση κάποιας είδησης, με σκοπό την πώληση περισσότερων εφημερίδων. Τα ‘εντυπωσιακά’ πρωτοσέλιδα δεν είχαν σκοπό να ενημερώσουν απλά τους αναγνώστες, αλλά να αφυπνίσουν συναισθήματα όπως ο φόβος και ο θυμός. Η ‘κίτρινη’ γραφή, θεωρείται ανήθικη και αντιεπαγγελματική, γιατί δεν αρκείται στην περιγραφή γεγονότων, αλλά χωρίς ιδιαίτερη έρευνα, διαστρεβλώνει την πραγματικότητα με υπερβολές, σκανδαλολογία και εντυπωσιασμό.

Και όπως λένε οι φίλοι μας οι Βρετανοί, η φυλλάδα ‘ξύνει τον πάτο του βαρελιού’ για να βρει την είδηση που θα μεγεθύνει.

Ως μέλη της ‘τέταρτης εξουσίας’ όμως, τα κίτρινα ΜΜΕ, κάποτε απέκτησαν και ένα νέο ‘όπλο’: το διαδίκτυο. Δεν χρειάζεται πλέον να πας στο περίπτερο και να αγοράσεις τη φυλλάδα για να εντυπωσιαστείς. Το μόνο που έχεις να κάνεις, είναι να ανοίξεις το κινητό σου.

Τους τελευταίους μήνες, μια καινούρια φράση έχει αρχίσει και χρησιμοποιείται ευρέως. Είναι τα λεγόμενα ‘fake news’, ή ‘ψευδείς ειδήσεις’. Είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα των ψευδών ειδήσεων, που έχει ‘ενισχύσει’ εκλογικά αποτελέσματα, και κατά τη γνώμη μου, έχει συμβάλλει στην άνοδο των ακραίων πολιτικών απόψεων των τελευταίων χρόνων.

Σύμφωνα με την Βρετανική Independent, οι εκπρόσωποι της παγκόσμιας πανεπιστημιακής κοινότητας κρίνουν απαραίτητη την προσφορά μαθημάτων ψηφιακής κριτικής θεωρίας, έτσι ώστε να βοηθήσουν τους νέους να καταλάβουν τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται και διανέμεται η πληροφόρηση στο διαδίκτυο.

Παρά το γεγονός ότι τα πανεπιστήμια μυούν τους φοιτητές τους στις απαραίτητες δεξιότητες μελέτης, οι έρευνες δείχνουν ότι αυτά τα εφόδια δεν χρησιμοποιούνται και εκτός των ακαδημαϊκών σπουδών.

Η κριτική ανάλυση, η διασταύρωση διαφόρων πηγών, οι οποίες συνήθως προβάλλουν αντίθετες απόψεις, και η ικανότητα αναγνώρισης των έγκυρων πηγών, είναι το μόνο όπλο κατά της εξάπλωσης των πολωμένων απόψεων, και κατ’ επέκταση, των ψευδών ειδήσεων.

Πιστεύω όμως, ότι η αφύπνιση αυτή, πρέπει να συμπεριλάβει όλες τις κατηγορίες των πληθυσμών που εκτίθεται στα διαδικτυακά ΜΜΕ. Τα παιδιά και οι έφηβοι, για παράδειγμα, δεν πρέπει να πέφτουν θύματα αυτού του ‘εντυπωσιασμού’. Η ακόμα αναπτυσσόμενη άποψη τους για τον κόσμο δεν πρέπει να δηλητηριάζεται από σκοπιμότητες, αλλά να τρέφεται από την πραγματικότητα.

Και η πολιτική πραγματικότητα είναι τόσο σύνθετη, που μόνο με κριτική σκέψη γίνεται αντιληπτή.

Η ‘ψευδής είδηση’ δεν είναι απλό ‘θεωρητικό πρόβλημα’. Όπως δείχνουν οι πρόσφατες παγκόσμιες πολιτικές εξελίξεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη, η παραπληροφόρηση ευθύνεται για πολλά από τα ‘χειροπιαστά’ δεινά που παραμονεύουν.

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ