Όταν η τέχνη διαπερνά τη σκληρή πραγματικότητα και αγγίζει τις καρδιές των παιδιών.
Σκόρπιες σκέψεις, στιγμές και συναισθήματα από τη συμμετοχή του Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Κρήτης σε μουσειοπαιδαγωγικό βιωματικό εργαστήρι στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στο Ρέθυμνο.
Κόκκινη κλωστή δεμένη, στο κουβάρι τυλιγμένη,
πέταξέ το να κυλήσει, εργαστήρι ν’ αρχινήσει…
- Με λένε Γιώργο. Αν γινόταν πόλεμος κιέπρεπε να φύγω γρήγορα από το σπίτι και τη χώρα μου για να γλυτώσω από τους βομβαρδισμούς θα έπαιρνα μαζί μου τους φίλους μου.
- Με λένε Φ… και θα έπαιρνα μαζί μου το κινητό μου.
- Είμαι η Ι… και θα έπαιρνα μαζί μου τα αγαπημένα μου πρόσωπα.
- Είμαι η Ε… και νομίζω ότι θα έπαιρνα μαζί μου χρήματα.
- Με λένε Α… και μαζί μου θα έπαιρνα ένα βιβλίο.
- Με λένε Γ… και θα έπαιρνα μαζί μου τον αδελφό μου.
- Είμαι η Μ… και θα έπαιρνα μαζί μου ελπίδα.
Κάπως έτσι γνωριστήκαμε και συνδεθήκαμε με μια κόκκινη κλωστή. Μια κλωστή που σύντομα έγινε ιστός, σχέσεις που μας ενώνουν, αλυσίδες που μας κρατούν και μας πιέζουν, σύνορα που μας συνδέουν,σύνορα που μας χωρίζουν, μονοπάτια που μας οδηγούν ο ένας στον άλλον.
Κι έπειτα ήρθαν οι εικόνες (φωτογραφίες). Άρχισαν να ξετυλίγονται μπροστά μας αργά και βασανιστικά:
‘Ένα κτίριο. Χαλάσματα. Ερημιά. Παιδικές ζωγραφιές στους τοίχους. Σχολείο. Βόμβα.Και τα παιδιά;
Το κουφάρι μιας ψαρόβαρκας στο βυθό της θάλασσας. Ναυάγιο;
Κι άλλες βάρκες. Στη στεριά. Ξύλινες. Σπασμένες. Εγκαταλελειμμένες. Και οι άνθρωποι;
Κι άλλη μια βάρκα. Ένα γλυπτό.
- Πείτε μου δέκα λέξεις που σας έρχονται στο μυαλό όταν βλέπετε αυτή τη φωτογραφία.
- Θάλασσα… Φόβος… Γλυπτό… Παραλία… Χαμός… Βάρκα… Ναυάγιο… Άνθρωποι… Βότσαλα… Κίνδυνος.
- Πείτε μου ακόμη δέκα.
- Τρόμος… Απόγνωση… Παιδιά… Πόλεμος… Οικογένεια… Φρίκη… Χέρια… Απελπισία… Πνιγμός… Θάνατος.
Και ύστερα οι φωτογραφίες με τα πρόσωπα. Κάθε ένα και μια ιστορία. Ένα όνειρο με όνομα και επώνυμο. Και όλα μαζί ένα παιχνίδι … για να μάθουμε. Τα παιδιά διαβάζουν, προβληματίζονται, συνειδητοποιούν, συγκλονίζονται, οργίζονται. Κι εκεί είναι που έρχονται έξι χρωματιστά «σκεπτόμενα καπέλα»για να βάλουν τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση.
Νέες βάρκες φτιάχνονται. Από χαρτί. Αυτές όμως αντέχουν. Αντέχουν γιατί δεν κουβαλούν μόνο τα πιο σημαντικά μας πράγματα, τους δικούς μας ανθρώπους, τα δικά μας όνειρα. Κουβαλούν και γνώση. Όλες μαζί ξεκινάνε ένα νέο ταξίδι για ένα νέο κόσμο πιο όμορφο, πιο φωτεινό, πιο ανθρώπινο.
Και δίπλα μας «Η Ωδή στη Χαρά» της May Roosevelt, σα να αφουγκράζεται κι αυτή τις σκέψεις μας. Σα να συμμερίζεται την αγωνία μας. Ένα δάκρυ που κυλά στο μάγουλο της στερεύει και εναλλάσσεται με ένα αμυδρό μειδίαμα. Η λύπη εναλλάσσεται με τη χαρά. Η απόγνωση με την ελπίδα.
Τώρα τα παιδιά δίπλα μας σιωπούν. Ακούν την ιστορία του μικρού Φερεϋντούν. Ταξιδεύουν μακριά …
[Όπου κι αν κοιτούσες, έβλεπες τρύπιους ξεσκισμένους χαρταετούς… Ο αέρας λυσσομανούσε… Από μακριά άκουγα τις φωνές κάποιων στρατιωτών να λένε πως άρχισε ο πόλεμος…
«Χάνεις τους γονείς σου, το σπίτι σου, και σταματά απότομα το ταξίδι του χαρταετού σου» ψιθύρισα ολομόναχος στην ερημιά και ξαφνικά ανατρίχιασα με τη φωνή που άκουσα. Ήταν η φωνή της μητέρας μου …
«Φερεϋντούν, θυμάσαι τι σου έχω πει;»…
«Το θυμάμαι, μαμά».«Ν’ αγαπώ το φως, την ομορφιά και τη γνώση!»
«Μπράβο, παιδί μου, σ’ αυτές τις τρεις λέξεις κρύβεται το νόημα της ζωής».]
Δέσαμε τα δικά μας όνειρα σε νέους χαρταετούς. Βάλαμε το όνομά μας και τους αφήσαμε να συναντήσουν το Φερεϋντούν.
Η επίσκεψή μας στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης έγινε στο πλαίσιο του πανελλήνιου προγράμματος «Νοιάζομαι και Δρω» στο οποίο συμμετέχουμε καθώς και του πολιτιστικού προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων «Δικαίωμα στη ζωή, δικαίωμα στη γνώση, δικαίωμα στο όνειρο». Το συγκεκριμένο μουσειοπαιδαγωγικό πρόγραμμα του Εκπαιδευτικού Τομέα – Εικαστικών Εργαστηρίων του ΜΣΤΚ
(Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Ρεθύμνης) που παρακολουθήσαμε έχει τίτλο «Συνομιλώντας για το προσφυγικό μπροστά σε σύνορα και σταυροδρόμια». Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Σοφία Τρούλη, τη μουσειοπαιδαγωγό που το εμπνεύστηκε και το σχεδίασε για την εξαιρετική εκπαιδευτική εμπειρία, καθώς και τους μαθητές μας που δεν σταματούν να μας εκπλήσσουν και να μας συγκινούν.
Οι εκπαιδευτικοί του Πειραματικού Γυμνασίου Π.Κ.
Κωφοπούλου Ιγνατία – Ρενιέρη Ειρήνη – Χριστοφοράκη Μαρία
