Ιστορική ανασκόπηση περιόδου 1929-1936
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή ως τη δικτατορία του Μεταξά
1922-1923-1924
15.9.22 Επανάσταση Πλαστήρα (Διάγγελμα 25/9/22)
25.9.22 Κυβέρνηση Κροκιδά (Γενικός Διοικητής Κρήτης 1917-1920)
15.11.22 Εκτέλεση των έξι (Γούναρη, Στράτο, Πρωτοπαπαδάκη,
Θεοτόκη, Χατζηανέστη, Μπαλτατζή)
15.11.22 Παραίτηση Κροκιδά – Κυβέρνηση Στ. Γονατά
28.12.22 Θάνατος Κων/νου
1.3.23 Αλλαγή ημερολογίου
26.5.23 Συμφωνία Λωζάνης – υπογραφή 24.7.23
28.7.23 Δολοφονία Ιταλού Τελλίνι – Κατάληψη Κέρκυρας
από Ιταλούς (31.8.23)
22.10.23 Κίνημα Λεοναρδόπουλου – Γαργαλίδη – Ζήρα
16.12.23 Εκλογές: Από τις 397 έδρες οι 250 στους Φιλελεύθερους
19.12.23 Έκπτωση και αποχώρηση Γεωργίου
2.1.24 Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων Κατάθεση
επαναστατικής εξουσίας Πλαστήρα
4.1.24 Επιστροφή Βενιζέλου από 4.11.20 (μετά από 3 χρόνια)
11.1.24 Κυβέρνηση Βενιζέλου και παραίτηση 4.2.24
6.2.24 Κυβέρνηση Καφαντάρη και παραίτηση 7.3.24
10.3.24 Αναχώρηση Βενιζέλου στο εξωτερικό
12.3.24 Κυβέρνηση Παπαναστασίου
25.3.24 Ανακήρυξη της Δημοκρατίας – 1ος Πρόεδρος ο Κουντουριώτης
13.4.24 Δημοψήφισμα: 70% Δημοκρατία - 30% Βασιλεία
19.7.24 Παραίτηση Παπαναστασίου
30.7.24 Κυβέρνηση Σοφούλη
20.8.24 Κίνημα Κολιαλέξη
1.10.24 Παραίτηση Σοφούλη
7.10.24 Κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου
1925-1926-1927
25.6.25 Κίνημα Παγκάλου και 26.6.25 κυβέρνηση Παγκάλου
24.10.25 Σύλληψη Πλαστήρα και εκτόπιση σε Ιταλία – Σερβία
19.10.25 Εισβολή στη Βουλγαρία και καταδίκη Ελλάδος από την Κ.Τ.Ε.
4.1.26 Διάγγελμα δικτατορίας Παγκάλου
15.3.26 Παραίτηση Κουντουριώτη από Προέδρου της Δημοκρατίας
4 και 11.4.26 Εκλογές. Πρόεδρος Δημοκρατίας ο Πάγκαλος, ορκίστηκε 18.4.26
8.4.26 Απόπειρα ανατροπής Παγκάλου
Προκήρυξη: 200.000 δρχ. σε όποιον θα κατέδιδε το κρησφύγετο του Πλαστήρα και 500.000 δρχ. σε όποιον θα τον συνελάμβανε
18.7.26 Εκτόπιση Καφαντάρη, Μιχαλακοπούλου, Παπανδρέου, Α. Κύρου
19.7.26 Ορκωμοσία κυβέρνησης Ευταξία, μπροστά στον Πάγκαλο
21.8.26 Ανατροπή Παγκάλου από τον Κονδύλη
23.8.26 Σύλληψη Παγκάλου. Φυλάκιση μέχρι 11.7.28
26.8.26 Κυβέρνηση Κονδύλη
9.9.26 Διάλυση Δημοκρατικών ταγμάτων. Διοικητές τους ήταν ο Ν.
Ζέρβας και ο Ντερτιλής. Απώλειες 23 νεκροί και 175 τραυματίες
7.11.26 Εκλογές, κυβέρνηση συνεργασίας
4.12.26 Κυβέρνηση του Α. Ζαϊμη: Βενιζελικά 6 υπουργεία,
Αντιβενιζελικά 5 υπουργεία (Π. Τσαλδάρης – Ι. Μεταξάς)
1.6.27 Κίνημα Οθωναίου εμποδίστηκε από Βενιζέλο – Πλαστήρα
1.8.27 Αποχώρηση Τσαλδάρη από την κυβέρνηση Ζαϊμη
6.12.27 Ίδρυση της Τραπέζης Ελλάδος (λειτουργία 14.5.28)
1928-1929-1930
19.4.28 Επιστροφή Βενιζέλου και ανάληψη αρχηγίας του κόμματος
22.5.28 Παραίτηση κυβέρνησης συνασπισμού Α. Ζαϊμη
2.6.28 Μη αποδοχή παραίτησης Ζαϊμη
27.6.28 Οριστική παραίτηση Ζαϊμη
3.7.28 Κυβέρνηση Βενιζέλου για τη διενέργεια εκλογών (πλειοψηφικό)
4.8.28 Απαγωγή των βουλευτών Μυλωνά και Μελά στα Γιάννενα,
από τους ληστές Κουμπαίους πληρωμή λίτρων 5.200.000.
Συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν.
19.8.28 Εκλογικός θρίαμβος Βενιζέλου. Από τις 253 έδρες πήρε τις 223.
21.4.29 Εκλογές Γερουσίας. Πρόεδρος Α. Ζαϊμης
3.6.29 Ανακήρυξη Κουντουριώτη, ως Προέδρου της Δημοκρατίας
3.7.29 Παραίτηση Ζαβιτσιάνου από την κυβέρνηση
14.12.29 Παραίτηση Κουντουριώτη και νέος Πρόεδρος ο Α. Ζαϊμης.
Ψηφίστηκε στις 25.7.29 το ιδιώνυμον και τον 5ο/29
ιδρύθηκε το Σ.τ.Ε.
1930 Κενό
1931-1932-1933
1931 Κενό
1.5.32 Πτώχευση της Ελλάδος, τρίτη κατά σειρά
26.5.32 Κυβέρνηση Παπαναστασίου και παραίτηση 3.6.32
5.6.32 Ανασχηματισμός κυβέρνησης Βενιζέλου
25.9.32 Εκλογές – Κυβέρνηση Τσαλδάρη 4.11.32
11.1.33 Παραίτηση Τσαλδάρη
16.1.33 Κυβέρνηση Βενιζέλου (τελευταία)
5.3.33 Εκλογές – κέρδισε σε έδρες ο Τσαλδάρης – Κίνημα Πλαστήρα
6.3.33 Κυβέρνηση Οθωναίου (αντιστρατήγου).
10.3.33 Κυβέρνηση Τσαλδάρη – Φυγάδευση Πλαστήρα 14.4.33
24.4.33 Πρόταση Μεταξά να συσταθεί Ειδικό Δικαστήριο
κατά του Βενιζέλου για τη διαφυγή του Πλαστήρα
11.5.33 Η τελευταία αγόρευση του Ελ. Βενιζέλου στη Βουλή
6.6.33 Δολοφονική απόπειρα κατά του Ελ. Βενιζέλου
1934-1955-1936
24.10.34 Σύλληψη Καραθανάση και παραίτηση Γιαννόπουλου Υπουργού
Εσωτερικών, για την απόπειρα κατά του Βενιζέλου
14.10.34 Επανεκλογή του Ζαϊμη ως Προέδρου της Δημοκρατίας
1.3.35 Κίνημα Βενιζέλου – Πλαστήρα
30.3.35 Διάλυση Βουλής – Κατάργηση Γερουσίας – Προκήρυξη εκλογών
– Εθνοσυνέλευση Αναθεώρησης Συν/τος- Άρση ισοβιότητας
δικαστών – Αναστολή μονιμότητας Δημοσίων Υπαλλήλων - Εκκαθάριση οργανισμών Δημοσίου Δικαίου
2.4.35 Καθαίρεση Σαράφη – Τσιγάντε – Στεφανάκου
5.4.35 Εκτέλεση στρατηγού Βολάνη
29.4.35 Αθώωση – απαλλαγή των ενόχων για την απόπειρα κατά του Βενιζέλου
24.4.35 Εκτέλεση στρατηγών Παπούλια και Κοιμήση (και οι δυο
εθωρούντο ότι συνήργησαν για την καταδίκη των έξι)
23.4.35 Η Δίκη των πολιτικών
4.4.35 Απόφαση για τους παρόντες και τους απόντες κατηγορούμενους
Κατηγορούμενοι πολιτικοί παρόντες
Καφαντάρης, Αθώος
Γονατάς, 5 έτη
Ν. Αβραάμ, Αθώος
Γ. Μπουρδάρας, 15 έτη
Δ. Λινάρδος, Αθώος
Παπαναστασίου, Αθώος
Α. Μυλωνάς, Αθώος
Θ. Χαβίνης, 3 έτη
Π. Ντεντιδάκης, Αθώος
Σ. Σαββίδης, 2,5 έτη
Σοφούλης, Αθώος
Β. Καραπαναγιώτης, Αθώος
Α. Ιασωνίδης, Αθώος
Σ. Χατζήμπεης, 5 έτη
Δ. Μαρσέλλας, Αθώος
Δημοσιογράφοι
Δημ. Λαμπράκης, Αθώος
Π. Γιαννόπουλος, 2,5 έτη
Απόστρατος: Π. Γύπαρης 2,5 έτη
Κατηγορούμενοι πολιτικοί απόντες
Ελευθέριος Βενιζέλος. Θάνατος
Ν. Πλαστήρας. Θάνατος
Ιωσήφ Κούνδουρος. Θάνατος
Π. Αργυρόπουλος, 20 έτη
Γ. Μαρής, 20 έτη
Κυρ. Βενιζέλος, 10 έτη
Δημοσιογράφος: Π. Μοσχοβίτης, 20 έτη
Απόστρατος Συν/χης: Εμ. Τζανακάκης. Θάνατος
14.5.35 Άρση στρατιωτικού νόμου
9.6.35 Εκλογές με αποχή των Βενιζελικών
Τσαλδάρης – Κονδύλης 65%
Μεταξάς – Ράλλης – Στράτος 15%
Κ.Κ.Ε 9,60%
Λοιποί 10%
9.11.35 Κίνημα Βασιλικών αξιωματικών
10.10.35 Ανατροπή Τσαλδάρη από τους υποστράτηγους Παπάγο – Ρέππα
και υποναύαρχο Οικονόμου
Σχηματισμός κυβέρνησης – δικτατορίας Κονδύλη
28.10.35 Σύλληψη και εκτόπιση Παπαναστασίου
3.11.35 Δημοψήφισμα με αποχή των Δημοκρατικών (97,80% Βασιλικοί)
25.11.35 Άφιξη Βασιλιά Γεωργίου – παραίτηση Κονδύλη
30.11.35 Κυβέρνηση Κ. Δεμερτζή
Παροχή αμνηστίας για το κίνημα (1.3.35)
26.1.36 Εκλογές (Δεξιά 47,33%, Βενιζελικοί 43,86%, Κ.Κ.Ε 5,76%)
31.1.36 Θάνατος, Κονδύλη
14.3.36 2η κυβέρνηση Δεμερτζή με υπουργό Στρατηγικών Ι. Μεταξά
18.3.36 Θάνατος, Ελευθερίου Βενιζέλου – Ταφή 29.3.36
13.4.36 Θάνατος, Δεμερτζή και πρωθυπουργοποίηση Ι. Μεταξά
9.5.36 Συλλαλητήριο Θεσ/κης, 18 νεκροί, 32 τραυματίες
17.5.36 Θάνατος του Τσαλδάρη
4.8.36 Κήρυξη δικτατορίας από τον Ι. Μεταξά
17.11.36 Θάνατος Παπαναστασίου
Διακομιδή οστών βασιλιάδων Κωνσταντίνου, Όλγας και Σοφίας
Πτώχευση 1931-1932
Ο απεσταλμένος της Δημοσιονομικής Επιτροπής της Κ.Τ.Ε. σερ Όττο Νιμάγερ έφθασεν εις Αθήνας την 16ην Φεβρουαρίου και παρέμεινεν επί δύο εβδομάδας. Την 10ην Μαρτίου 1932 συνήλθεν εις Παρισίους η Δημοσιονομική Επιτροπή δια να αποφανθή επί της χορηγηθησομένης βοηθείας προς την Αυστρίαν, την Ουγγαρίαν, την Βουλγαρίαν και την Ελλάδα.
Αντιπρόσωπος της Ελλάδος ήτο ο υπουργός των Οικονομικών Μαρής, ο οποίος υποστήριξε ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού 1932-33, λόγω της επελθούσης εκ της κρίσεως μειώσεως των εσόδων, θα ανήρχετο εις 1812 εκατομμύρια σταθεροποιημένων δραχμών.
Οι προβλεπόμενες δυνατές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης και της κατά 6% μειώσεως αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων, η οποία είχε πραγματοποιηθεί από 1ης Ιανουαρίου 1932, θα εκάλυπτον, κατ’ ανώτατον όριον, 500 εκατομμύρια εκ του ελλείμματος τούτου. Απέμενον προς κάλυψιν 1312 εκατομμύρια.
Η ελληνική κυβέρνηση επρότεινε όπως η κάλυψη του υπολειπομένου ελλείμματος πραγματοποιηθεί: 1) Δια της επί πενταετίαν αναστολής του χρεωλυσίου των εξωτερικών δανείων. Εκ της αναστολής ταύτης θα προέκυπτε ετησίως οικονομία μεν δια τον προϋπολογισμόν 430 εκατομμυρίων δραχμών, οικονομία δε εξαγωγής συναλλάγματος 1.160.000 χρυσών λιρών 2) Δια της αναστολής των χρεωλυσίων του χρέους του Δημοσίου προς τας Τράπεζας Εθνικήν και Ελλάδος οικονομία 300 εκατομμυρίων δραχμών κατ’ έτος. 3) Δια της μετατροπής των εσωτερικών δανείων και της μειώσεως των τόκων των κατά 25% εκ της οποίας θα προέκυπτεν οικονομία 500 εκατομμυρίων δραχμών ετησίως.
Συγχρόνως, ο Έλλην υπουργός εζήτησε όπως χορηγηθεί εις την Ελλάδα δάνειο 10 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως επί πέντε έτη, προς συνέχιση και αξιοποίηση των παραγωγικών έργων των οποίων τη σημασία ανεγνώρισε και ο Ιταλός ειδικός Πραμπολίνι, του οποίου την έκθεση υιοθέτησε η Δημοσιονομική Επιτροπή.
Ο Μαρής δεν παρέλειψε να τονίσει, ότι περιθώριο περαιτέρω οικονομιών δεν υπήρχε, ενώ η φορολογική ικανότητα του ελληνικού λαού είχε αποδώσει το μέγιστον δυνατόν, ώστε επιβολή νέων φόρων να αποκλείεται.
Η έκθεση της Δημοσιονομικής Επιτροπής, της οποίας οι εργασίες έληξαν την 23η Μαρτίου, ανεγνώριζε την παθητικότητα του ισοζυγίου πληρωμών και την κατά τα τελευταία έτη ισοσκέλιση του δι’ εξωτερικών δανείων. Παρεδέχετο ότι το κάλυμμα είχε μειωθεί σε 16 εκατομμύρια δολάρια και ότι αντιστοιχεί εις ολιγότερο του 30% της κυκλοφορίας, ότι ο προϋπολογισμός του 1931-32, παρά τις πραγματοποιηθείσες οικονομίες και την περικοπήν των μισθών θα έκλειε με έλλειμμα 300 εκατομμυρίων δραχμών, το οποίον θα εκαλύπτετο δια των πλεονασμάτων των προηγουμένων ετών, τα οποία, έτσι, θα εξηντλούντο.
Εν συνεχεία όμως, καίτοι εγίνετο αποδεκτό, ότι η ελληνική κυβέρνηση και σημαντικάς οικονομίας προέτεινε και βαρείας θυσίας επέβαλλεν εις τους ομολογιούχους εσωτερικών δανείων, εν τούτοις διετυπούτο η σκέψις ότι ήτο δυνατή και περαιτέρω περικοπή δαπανών, ως και η αύξηση των εσόδων δια της διαρρυθμίσεως μερικών φόρων, της καθιερώσεως του φόρου κύκλου εργασιών και της αυξήσεως των ταχυδρομικών τελών.
Η Δημοσιονομική Επιτροπή υπελόγιζε ότι δια την υπηρεσία εξωτερικού χρέους, μετά την αφαίρεση του ποσού το οποίο θα επληρώνετο εις τους εν Ελλάδι κατοικούντας ομολογιούχους, εχρειάζοντο 1230 εκατομμύρια σταθεροποιημένων δραχμών, εξ ων 330 εκατομμύρια δια χρεωλύσια και 900 εκατομμύρια δια τόκους.
Επρότεινε εις την έκθεσή της όπως, αναστελλομένης της πληρωμής εις χρυσό επί εν έτος υπάρχει πρόβλεψη εις τον προϋπολογισμό δια την κατάθεση του ισοτίμου εις δραχμές των χρεωλυσίων εις την Τράπεζαν της Ελλάδος η οποία, μετά σύμφωνον γνώμη της Δ.ΟΠ.Ε., θα ημπορούσε να χρησιμοποιεί τας δραχμές τούτας δια την χρηματοδότηση παραγωγικών έργων.
Η Δημοσιονομική Επιτροπή τέλος, εισηγείτο την εξεύρεση προσωρινού δανείου 10 εκατομμυρίων δολαρίων, με την εγγύηση των Δυνάμεων, το οποίο θα εξοφλείτο από το προϊόν μακροχρονίου δανείου συνομολογηθησομένου βραδύτερον.
Καθ’ ον χρόνο η Δημοσιονομική Επιτροπή συνεδρίαζεν, ο Βενιζέλος είχε δηλώσει, την 18ην Μαρτίου ότι εάν μέχρι της 23ης Μαρτίου δεν εξεδίδετο ευνοϊκή απόφασις υπέρ της Ελλάδος, η κυβέρνησης θα υπέβαλλε την παραίτησίν της, διότι την 1ην Απριλίου θα έπρεπε να πληρωθούν 375 χιλιάδες λίρες χρυσές δια τα ληξιπρόθεσμα χρεωλύσια των δανείων 4% του 1910 και 8% του 1925 (υδρεύσεως). Η δε πληρωμή του ποσού τούτου θα εμείωνε επικινδύνως το κάλυμμα.
Η εκδοθείσα απόφαση δεν ήτο ευνοϊκή, αλλά δεν ήτο και δυσμενής. Ο Βενιζέλος αντί να υποβάλλει την παραίτηση της κυβερνήσεως, έκρινε πλέον σκόπιμον να ζητήσει από τον Πρόεδρον της Δημοκρατίας να συγκαλέσει εις σύσκεψη τους πολιτικούς αρχηγούς, αφενός μεν δια να ακούσουν έκθεση του Μαρή επί των συζητήσεων της δημοσιονομικής και επί της εν γένει οικονομικής καταστάσεως, αφετέρου δε να λάβουν αποφάσεις επί του προσφοροτέρου τρόπου ρυθμίσεως του πολιτικού θέματος.
Το Συμβούλιον της Κ.Τ.Ε. συνήλθεν εις έκτακτον σύνοδον, δια την εξέτασιν του θέματος παροχής βοηθείας εις την Ελλάδα, Αυστρίαν, Ουγγαρίαν και Βουλγαρίαν την 12ην Απριλίου. Την 15ην δε Απριλίου ομίλησε ενώπιον του Συμβουλίου ο Ελ. Βενιζέλος. Η αγόρευσή του διεκρίνετο δια την ωμήν ειλικρίνεια με την οποία έθεσε το ελληνικό οικονομικό πρόβλημα.
Νέες φορολογίες δεν είναι δυνατές, ετόνισε. Οικονομίας επραγματοποιήσαμε. Χρειαζόμεθα δάνειο 50 εκατομμυρίων δολαρίων δια να συμπληρώσουμε τα παραγωγικά μας έργα εντός τετραετίας και αναστολή επί πενταετία της υπηρεσίας εξωτερικού χρέους.
Και κατέληξε: «Έχετε υπόψιν σας ότι αν αφήσετε αβοήθητα τα μικρά κράτη, μαύρο μέλλον αναμένει την Ευρώπη».
Η απόφαση του Συμβουλίου ήταν δυσμενής δια την Ελλάδα. Εδέχετο ότι το θέμα της αναστολής των τοκοχρεωλυσίων έπρεπε να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ ελληνικής κυβερνήσεως και των ξένων ομολογιούχων.
Ο Ελ. Βενιζέλος, μετά την απόφασιν του Συμβουλίου, έσπευσε να δηλώσει: «Διέβημεν τον Ρουβίκωνα και ηδυνήθημεν να τον διέλθωμεν όχι μόνον χωρίς ζημίας, αλλά και με πλεονεκτήματα». Η δήλωσις αυτή δεν είχε την έννοια ότι κατήγαγε νίκην εις την Γενεύη, ούτε απετέλει προσπάθειαν εξαπατήσως του ελληνικού λαού. Είχε την έννοιαν ότι εδώσαμεν την μάχην δια να φανώμεν και εις το μέλλον συνεπείς προς τα υποχρεώσεις μας. Δεν την εκερδίσαμεν. Η απώλεια της μάχης δεν πρέπει να βαρύνει την Ελλάδα, αλλά τους ομολογιούχους.
Ο Βενιζέλος επανήλθε εις Αθήνας την 19ην Απριλίου. Αλλά τέσσαρας ημέρας προηγουμένως, κατόπιν τηλεγραφικών οδηγιών του, ελήφθη η απόφασις όπως από 1ης Μαΐου κηρυχτεί προσωρινόν χρεωστάσιον. Ήτο μέτρον ανάγκης. Το κάλυμμα είχε φθάσει εις ανάξιον λόγου ποσόν. Εις την κατάστασιν της Τραπέζης της Ελλάδος της 17ης Απριλίου 1932 το ποσόν του καλύμματος δεν υπερέβαινε τα 2.300.000 δολάρια.
Η άρση της αποσταθεροποιήσεως
Με υπουργό των Οικονομικών τον Βαρβαρέσον, η κυβέρνηση Βενιζέλου προχωρεί εις την άρση και τυπικώς της σταθεροποιήσεως. Την 25η Απριλίου 1932 κατατίθεται εις τη βουλή σχέδιο νόμου «περί αναστολής της υποχρεώσεως της Τραπέζης της Ελλάδος προς εξαργύρωση των τραπεζικών γραμματίων αυτής και περί ρυθμίσεως της αγοράς και πωλήσεως συναλλάγματος».
Πηγή: Η Ελλάς μεταξύ δυο πολέμων, Γρηγόρη Δαφνή, Εκδόσεις Ίκαρος
