Είναι μια παλιά και χιλιοειπωμένη ιστορία. Ένα πολιτικό και πολιτισμικό σκάνδαλο του 19ου αιώνα. Μια τραγωδία χωρίς κάθαρση.
Πρόκειται για τα χρονικά της μεγαλύτερης κλοπής των τελευταίων αιώνων, και του διασημότερου βανδαλισμού της εθνικής μας κληρονομιάς.
Τον 19ο αιώνα, ένας Σκωτσέζος διπλωμάτης ζήτησε άδεια από τον Σουλτάνο, για να αφαιρέσει μερικές ‘πέτρες’ από το μεγαλύτερο μνημείο της Ελλάδας. Το έγγραφο που του δόθηκε, έκανε λόγο μόνο για πετρούλες και όχι για τις μετόπες και τα γλυπτά που ξηλώθηκαν βάναυσα, τραυματίζοντας τον Παρθενώνα.
Κατόπιν, ενώπιον του Βρετανικού κοινοβουλίου, ο διπλωμάτης προσποιήθηκε ότι ‘αφαίρεσε’ τις μετόπες επειδή τις ‘λεηλατούσαν οι Τούρκοι’.
Ήταν βέβαια άλλο ένα ασύστολο πολιτικό ψέμα, γιατί ο εν λόγω Βρετανός κατέφτασε στην Αθήνα όταν οι εργάτες του είχαν ήδη ‘αφαιρέσει’ τις περισσότερες μετόπες του Παρθενώνα. Δεν ήταν οι Τούρκοι λοιπόν, αλλά ο Elgin που ουσιαστικά λεηλάτησε το πανάρχαιο κτίριο, και σύμφωνα με τον Geoffrey Robertson της εφημερίδας Guardian, παρέβηκε το καθήκον του ως Βρετανός πρεσβευτής.
Ο Geoffrey Robertson παραπέμπει σε άρθρο του 1999, στο οποίο γινόταν εκτεταμένος λόγος για το ‘σκάνδαλο του καθαρισμού’ των γλυπτών του Παρθενώνα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, η Βρετανική κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία με τον Λόρδο Duveen, ένα αμφιλεγόμενο επιχειρηματία, γνωστό για τα ‘ρετουσαρίσματα’ του σε διάφορα Ευρωπαϊκά έργα τέχνης. Ο Duveen αποφάσισε ότι, η μολυσμένη ατμόσφαιρα του Λονδίνου είχε κιτρινίσει τα μάρμαρα του Παρθενώνα, και συνεπώς, έπρεπε να τα καθαρίσει και να τα κάνει άσπρες πέτρες ξέξασπρες.
Πως ακριβώς έγινε αυτό?
Το 1984, ένας συνταξιούχος φύλακας ασιατικών αρχαιοτήτων, εξομολογήθηκε στον Dr RD Barnett του Βρετανικού Μουσείου, ότι δεν μπορούσε να ξεχάσει τον συγκλονισμό του, στη θέα του εργάτη που ‘καθάριζε’ τότε τα μάρμαρα με σφυρί, καλέμι και συρμάτινες βούρτσες.
Ο ‘καθαρισμός’ έγινε τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1930, και σύμφωνα με το άρθρο της Guardian του 1999, το Βρετανικό Μουσείο ‘ενορχήστρωσε μια 60ετή ‘’παράνομη και απρεπή’’ συγκάλυψη της ανεπανόρθωτης βλάβης, την οποία υπέστησαν τα μάρμαρα υπό την διαχείριση του’.
Αν και σήμερα τα μάρμαρα φυλάσσονται με μεγάλη ευθύνη και φροντίδα, η πάροδος των χρόνων έχει αποδείξει ότι, δεν είναι η Ελλάδα που έχει βλάψει τα γλυπτά του Παρθενώνα. Η κακοποίηση τους ήρθε από το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο τώρα παραδόξως ανησυχεί για την ικανότητα των Ελλήνων να τα διαφυλάξουν με ασφάλεια.
Το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα επανήλθε πρόσφατα στην επιφάνεια. Ο Robertson καλεί για την παράδοση των ‘κλεψιμαίικων’.
Τα γλυπτά του Παρθενώνα εκπροσωπούν τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Η Βρετανία θα φύγει από την Ευρώπη.
Ας της επιστρέψει λοιπόν τα γλυπτά της.
