Υπάρχουν πολλοί τρόποι εξέτασης του παρελθόντος.
Άλλοτε το αναπολούμε, άλλοτε το μετανιώνουμε.
Πότε-πότε πάμε και κατασκηνώνουμε στα ‘χρονοντούλαπα’ της προσωπικής μας, ή της ευρύτερης ιστορίας.
Υπάρχουν επίσης αρκετοί τρόποι αντιμετώπισης του.
Μπορούμε να πούμε το κλασσικό ‘περασμένα-ξεχασμένα’, αφήνοντας το να ατροφήσει και να ξεχαστεί, ενώ εμείς εστιάζουμε στο ‘εδώ και τώρα΄, ή στο ‘αύριο’.
Όπως και ένα φάρμακο, η συνταγή ‘περασμένα-ξεχασμένα’, άλλοτε γιατρεύει, και άλλοτε δηλητηριάζει.
Αν μας έβλαψε κάποιος, το ‘περασμένα-ξεχασμένα’ μας βοηθάει να προχωρήσουμε.
Αν βλάψαμε κάποιον, έχει νόημα μόνο όταν το έχουμε από κοινού συμφωνήσει με αυτόν που βλάψαμε. Τότε το παρελθόν είναι δάσκαλος. Οφείλουμε να το συμβουλευτούμε.
Όταν πρόκειται για οποιοδήποτε τομέα ιστορικής μελέτης, το ‘περασμένα-ξεχασμένα’ είναι επικίνδυνο, είτε είμασταν νικητές ή ηττημένοι.
Η σωστή μελέτη της ιστορίας είναι το απαραίτητο φάρμακο για κάθε ακραία ιδεολογία.
Είναι ένας καθρέφτης προσωπικός, αλλά και εθνικός μαζί.
Είναι μια αφύπνιση. Ανοίγει τα μάτια στα πιθανά σενάρια των τρεχόντων γεγονότων. Τότε, και μόνο τότε, τα λάθη του παρελθόντος δεν επαναλαμβάνονται.
Ο διάσημος ιστορικός Yuval Noah Harari εξετάζει την εξέλιξη του ανθρώπινου γένους, με σκοπό να ρίξει φως στα πιθανά μονοπάτια της ανθρωπότητας, εξετάζοντας την σύγχρονη ιστορία και τις τρέχουσες τεχνολογικές και ιατρικές εξελίξεις. Στο νέο του βιβλίο ‘Homo Deus: Μια σύντομη ιστορία του μέλλοντος’, ο άνθρωπος παρουσιάζεται στο κατώφλι τεχνολογικών και ιατρικών εξελίξεων, οι οποίες είναι τόσο μεγάλες, ώστε η ‘αιώνια ζωή’ να είναι πιθανή με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας.
Φυσικά, αυτού του είδους η ‘αιώνια ζωή’ θα προϋποθέτει και αιώνιες θεραπείες, και πάνω απ’ όλα, ένα υπέρογκο τραπεζικό λογαριασμό. Από εκείνους που μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων κατέχει αυτή τη στιγμή.
Ο Harari, εξετάζει ταυτόχρονα την σχέση του ανθρώπου με το ζωικό βασίλειο. Συμπερασματικά, βάση αυτής της σχέσης, η ‘αιώνια ζωή’ δεν υπόσχεται υγεία, χαρά και αρμονία στο ανθρώπινο γένος. Αντιθέτως, υπόσχεται ανισότητα, αρνητικές πολιτικές εξελίξεις και πολέμους.
Πιθανότατα, σύμφωνα με τον Harari, θα επιφέρει την εξέλιξη ενός νέου γένους, του Homo Deus. Οι ‘μικροί θεοί’ θα συνυπάρξουν με τους ‘θνητούς’ Homo Sapiens.
Η κυριαρχία, η εκμετάλλευση και η βία, τα βασικότερα στοιχεία αυτής της σχέσης, είναι και εκείνα που, κατά τον Harari, θα διέπουν τη σχέση μεταξύ Homo Deus και Homo Sapiens.
Δεν υπήρχε όμως πάντα αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών?
Προσωπικά, πιστεύω σε αυτό που λέμε ‘αστάθμητος παράγοντας’. Ή αλλιώς, ‘δύο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα’.
Εκείνο τον παράγοντα που, για παράδειγμα, τον προηγούμενο αιώνα χάλασε τα σχέδια κάποιου διάσημου μυστακοφόρου δικτάτορα, και η επικράτηση της ‘Αρίας Φυλής’ παρέμεινε ένας ευσεβής πόθος για τους υποστηρικτές του.
