Με χαμηλή συναίνεση και θολά σημεία για τα οποία εγείρονται ερωτήματα αντισυνταγματικότητάς τους, οδεύει προς τη Βουλή το νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ. Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου για τα Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Ερευνας (ΑΣΑΕΕ) που θα συσταθούν σε κάθε περιφέρεια. Ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου επιχειρεί να ελέγξει πολιτικά τα ΑΕΙ, την ίδια στιγμή που με υποσχέσεις επιχειρεί να βρει συμμάχους εντός των ΑΕΙ, παρότι οι ρυθμίσεις που προκαλούν τις μεγαλύτερες αντιδράσεις παραμένουν οι ίδιες.
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο βρίσκεται στη φάση της κοστολόγησης των διατάξεών του από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους –δεν αποκλείεται τα απαραίτητα βήματα που πρέπει να γίνουν να το οδηγήσουν προς ψήφιση όχι εν μέσω θέρους αλλά από την Ολομέλεια της Βουλής–, ωστόσο θα αντιμετωπίσει εμπόδια αντισυνταγματικότητας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», συνταγματολόγοι εκτιμούν ότι ακόμη και η διάταξη για το άσυλο είναι αντισυνταγματική. Ενδεικτικά, το νομοσχέδιο αναφέρει ότι «επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ λαμβάνει χώρα αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις εγκλημάτων κατά της ζωής».
Η απόφαση
Για εγκλήματα κατά της σωματικής ακεραιότητας, για την επέμβαση της Αστυνομίας απαιτείται απόφαση του πρυτανικού συμβουλίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για έναν ξυλοδαρμό φοιτητή, πανεπιστημιακού πρέπει να συγκληθεί το πρυτανικό συμβούλιο για να καλέσει την Αστυνομία, η οποία θα φθάσει, μάλλον, αφού λήξει το περιστατικό. «Πρόκειται για προσβολή ακαδημαϊκής ελευθερίας», αναφέρουν συνταγματολόγοι, ενώ η Σύνοδος Πρυτάνεων εμμένει στη θέση να μη γίνουν αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης των αξιόποινων πράξεων εντός των ΑΕΙ. «Σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ πρέπει να παρεμβαίνει αυτεπάγγελτα η πολιτεία», λέει η Σύνοδος.
Από την πλευρά του, ο κ. Βενιζέλος ανέφερε στην «Κ» ότι το ΑΣΑΕΕ υποκαθιστά το Συμβούλιο του ΑΕΙ, το οποίο θα καταργηθεί. «Δεν μπορεί να υποκατασταθεί ένα πανεπιστημιακό όργανο από ένα περιφερειακό, ακόμη και εάν η αρμοδιότητα του δεύτερου είναι γνωμοδοτική», δήλωσε ο κ. Βενιζέλος, εγείροντας ζήτημα αντισυνταγματικότητας της ρύθμισης. «Το νομοσχέδιο είναι συντηρητικό, φοβικό, επαρχιώτικο. Η ζημιά που θα κάνει στην πρακτική και τη νοοτροπία εντός των ιδρυμάτων θα είναι μεγάλη», τονίζει στην «Κ» ο κ. Βενιζέλος.
«Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συνεχίζει το καταστροφικό έργο της με ένα νομοθέτημα που επιφέρει οπισθοδρόμηση, συγκεντρωτισμό και εσωστρέφεια, καίρια πλήγματα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα. Ενδεικτικά, επαναφέρει μια παρωχημένη και επικίνδυνη αντίληψη για το ακαδημαϊκό άσυλο, καταργεί θεσμούς λογοδοσίας και διαφάνειας, αποδιοργανώνει τη λειτουργία της πρυτανείας, με απώτερο στόχο τον κομματικό έλεγχο των ιδρυμάτων, αποψιλώνει από αρμοδιότητες την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση, θεσμοθετεί τα Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Ερευνας σε κάθε διοικητική περιφέρεια, θίγοντας το αυτοδιοίκητο των ιδρυμάτων και εκθέτοντάς τα σε κομματικές σκοπιμότητες», δήλωσε στην «Κ» η υπεύθυνη Τομέα Παιδείας της Ν.Δ., Νίκη Κ. Κεραμέως.
Εκτός από τις οξύτατες πολιτικές αντιδράσεις που καθιστούν αδύνατη την ψήφιση του ν/σ με ευρεία συναίνεση, όπως ο νόμος 4009 του 2011, αντιδράσεις υπάρχουν και από πρυτάνεις και πανεπιστημιακούς. Για αύριο έχει προγραμματισθεί τηλεδιάσκεψη μεταξύ των πρυτάνεων προκειμένου να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα της τελευταίας (την περασμένη Πέμπτη) συνάντησης του προεδρείου της Συνόδου με τον κ. Γαβρόγλου. Πολλοί μιλούν για προσπάθεια πολιτικής χειραφέτησης των ΑΕΙ και μέσω της εκλογής πρύτανη και αντιπρύτανη από ξεχωριστά ψηφοδέλτια.
Επίσης, πανεπιστημιακοί και πρυτάνεις χαρακτηρίζουν στάχτη στα μάτια υπαναχωρήσεις Γαβρόγλου, όπως ότι είναι δυνατόν να αυξηθεί η αμοιβή του πανεπιστημιακού από τη διδασκαλία του στα μεταπτυχιακά με «αιτιολογημένη παρέκκλιση». Ωστόσο, η παρέκκλιση θα εγκρίνεται από τον υπουργό, ο οποίος διατηρεί τον τελικό λόγο για θέματα των ΑΕΙ.
Από την άλλη, πρυτάνεις διακρίνουν προσπάθεια της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας να διχάσει το σώμα, δίνοντας ρυθμίσεις που ευνοούν μόνο κάποια, μεγάλα και με εμβληματική θέση, ΑΕΙ ή ισχυρούς πανεπιστημιακούς κλάδους, ώστε να εμφανίσει... συναίνεση.
Μία ακόμη Επιτροπή Παραβατικότητας
Τη συγκρότηση επιτροπής για τα φαινόμενα βίας εντός των ΑΕΙ προτείνει ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου. Συγκεκριμένα, όπως είπε ο ίδιος, στην «Επιτροπή Παραβατικότητας», όπως θα ονομάζεται, θα μετέχουν εκπρόσωποι των πρυτάνεων και των υπουργείων Παιδείας, Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης, Υγείας. Χωρίς να αγνοείται η αξία του διαλόγου εντός της πανεπιστημιακής κοινότητας, στο υπόλοιπο σκέλος της η πρόταση Γαβρόγλου ερμηνεύεται ως μία ακόμη προσπάθεια αποπροσανατολισμού από την ουσία του προβλήματος. Και αυτό διότι αντιμετώπιση των φαινομένων βίας απαιτεί πολιτική βούληση, η οποία όπως έχει αποδειχθεί τις τελευταίες δεκαετίες δεν υπάρχει.
Ενα άλλο κομβικό αίτημα της Συνόδου Πρυτάνεων είναι η θεσμοθέτηση νέου, ευέλικτου και αποτελεσματικού, πλαισίου λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ), που θα επιτρέπει τη δραστηριότητα των ΕΛΚΕ εκτός δημόσιου λογιστικού. Οι ΕΛΚΕ, που έχουν κονδύλια από ερευνητικά προγράμματα κάθε ΑΕΙ, ουσιαστικά χρηματοδοτούν τη λειτουργία των ιδρυμάτων με δεδομένη τη μεγάλη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης. Τα ΑΕΙ ζητούν η ικανοποίηση του αιτήματος για το θεσμικό πλαίσιο των ΕΛΚΕ να αποσυνδεθεί από την ψήφιση άλλων διατάξεων (π.χ. μεταπτυχιακές σπουδές), όπως προβάλλει, εμμέσως, το υπ. Παιδείας.
