Γράφει ο Νίκος Θεωδοράκης
Δημοσιογράφος
http://www.thrapsaniotis.gr
Ο τίτλος που βάλαμε στο σημερινό κείμενο προσπαθεί να δώσει το στίγμα του περιεχομένου του. Από αυτά τα δυο πράγματα πάσχει η σημερινή κοινωνία. Κι όσο προχωρούμε στο ρεύμα του χρόνου, τόσο και γίνεται και πιο ευδιάκριτη η απουσία τους. Και μπορούμε να το δούμε στην καθημερινότητα μας.
Στα κακά που κυριαρχούν στη ζωή μας και μια ματιά σε τίτλους εφημερίδων ή στις ειδήσεις μπορεί να σας πείσει πως έτσι έχουν τα πράγματα και στα καλά, που μπορεί αναλογικά να είναι πιο λίγα, αλλά λάμπουν σαν διαμάντια και μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τα πράγματα.
Δεν θα σταθώ στα κακά. Θα σχολιάσω μόνο την ευαισθησία και την άμεση ανταπόκριση του κόσμου όταν έγινε γνωστό το πρόβλημα της μικρής Ευαγγελίας από τα Χανιά. Η άμεση ανταπόκριση και η ευαισθητοποίηση του κόσμου κατάφερε μέσα σε πέντε μέρες να μαζευτεί το καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 380.000 ευρώ και να γίνει εφικτό το παιδί να πάει στο Λονδίνο για τη θεραπεία που χρειαζόταν.
Εύκολο; Καθόλου, αν λάβει κανείς υπόψη του τη δύσκολη οικονομική συγκυρία σε εποχές συνεχόμενων μνημονίων. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει πολύ ανθρωπιά ακόμα ανάμεσα μας, όσο κι αν οι ενδείξεις προσπαθούν να μας πείσουν, μέσω της σκληρής καθημερινή ειδησεογραφίας, πως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά.
Τι λοιπόν είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους, να λειτουργού τόσο άσχημα, ενώ κατά βάθος η αλληλεγγύη είναι έμφυτη και διάχυτη παντού; Ας δούμε τέσσερις πιθανούς παράγοντες σε διάφορους τομείς, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μας αφορούν και ίσως να μας επηρεάζουν:
- Απληστία. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «New York Times», ο Δρ Τζέρομ Κάσιρερ, πρώην εκδότης του ιατρικού περιοδικού «The New England Journal of Medicine», εξηγεί: «Όταν οι ερευνητές είναι υπόχρεοι σε [φαρμακευτικές] εταιρίες επειδή σεβαστό μέρος του εισοδήματός τους προέρχεται από αυτές, υπάρχει μια απίστευτη τάση να βγάζουν πορίσματα που τις εξυπηρετούν».
- Επιτυχία πάση θυσία. Στη Γερμανία, πιστεύεται ότι αρκετοί φοιτητές δωροδόκησαν καθηγητές με χιλιάδες ευρώ προκειμένου να αποκτήσουν διδακτορικό τίτλο, ένα σύμβολο επιτυχίας σε εκείνη τη χώρα. Στα πλαίσια μιας έρευνας στην οποία αναφέρθηκε η εφημερίδα «The New York Times», πολλοί μαθητές και φοιτητές που ενεργούσαν αντιδεοντολογικά είπαν ότι «σκοπεύουν να ακολουθήσουν αυστηρό κώδικα αξιών» αφού πρώτα καταξιωθούν επαγγελματικά.
- Απουσία προτύπων. Η εφημερίδα «The New York Times» παρέθεσε τα εξής λόγια ενός καθηγητή σχετικά με τους μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: «Ίσως μπαίνουμε στον πειρασμό να πούμε ότι έχουν χάσει την ηθική τους πυξίδα... Είναι μάλλον καλύτερα να πούμε ότι οι δάσκαλοί τους, οι μέντορές τους και η υπόλοιπη κοινωνία δεν τους βοήθησαν καν να κατασκευάσουν και να εγκολπωθούν μια ηθική πυξίδα».
- Πράξεις που δεν συνάδουν με τις αξίες. Σε μια έρευνα κατά την οποία ρωτήθηκαν σχεδόν 30.000 μαθητές, το 98% δήλωσαν ότι πιστεύουν πως η εντιμότητα είναι ουσιώδης στις προσωπικές σχέσεις. Ωστόσο, οι 8 στους 10 παραδέχτηκαν ότι έχουν πει ψέματα στους γονείς τους, ενώ το 64% παραδέχτηκαν ότι είχαν αντιγράψει στις εξετάσεις την προηγούμενη χρονιά.
Και τι θα πούμε για την εμπιστοσύνη που δοκιμάζεται στις μέρες μας, ακόμα και μέσα στην οικογένεια, αλλά και στην κοινωνία ολόκληρη;
Ο Μίχαελ Κόσφελτ, καθηγητής διοίκησης επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης στη Γερμανία, συμπέρανε κατόπιν πειραμάτων ότι η εμπιστοσύνη είναι «χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης με βιολογική βάση». Ο κ. Κόσφελτ ανακάλυψε πως, όταν υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ δύο ατόμων, ο ανθρώπινος εγκέφαλος εκκρίνει οξυτοκίνη, μια ορμόνη η οποία βοηθάει στην ανάπτυξη εμπιστοσύνης. «Η εμπιστοσύνη είναι μάλιστα ένα από τα διακριτικά γνωρίσματα του ανθρώπινου είδους», δηλώνει ο ίδιος. «Όταν απουσιάζει, κατά μία έννοια παύουμε να είμαστε άνθρωποι». Το ερώτημα λοιπόν είναι για τον καθένα μας. Θα γίνουμε όπως όλοι ή θα προσπαθούμε με τις πράξεις μας και τις ενέργειες μας να διαφέρουμε και να παραμένουμε άνθρωποι;
