- «Η γνώση και η κατάκτηση αυτής μέσα από την τέχνη, με δίδαξαν όλα αυτά τα χρόνια, ότι η ζωή ποτέ δεν μπορεί να καταδικαστεί σε αεργία και στασιμότητα.»
ΤΟΥ ΜΑΝΟΥΣΟΥ ΚΛΑΔΟΥ
Ο Μανώλης Ανδρέου, είναι ένας νέος άνθρωπος που κατέχει το τάλαντο της ξυλογλυπτικής. Γεννημένος στην Σκύρο από οικογένεια με παράδοση στην τέχνη αυτή, επέλεξε να ζει στις Μαργαρίτες Μυλοποτάμου με απώτερο στόχο να μπορέσει να υπηρετήσει στην Κρήτη την αρχαία τέχνη που δίδει σχήμα και ψυχή στο ξύλο.
Είναι γιος του παλαιότερου, εν ζωή, σκυριανού ξυλογλύπτη, του Γεώργιου Ανδρέου και εγγονός του δημιουργού της σκυριανής μικροξυλογλυπτικής τέχνης, Σταματίου Ανδρέου. Με έμφυτο το ταλέντο, το οποίο καλλιέργησε δίπλα στον δεξιοτέχνη πατέρα του, παράλληλα με άλλες σπουδές, έχει καταφέρει να αναπτύξει μια εξαιρετική τεχνική καλλιτεχνικής κατεργασίας του ξύλου που θυμίζει τους καλούς παλιούς τεχνίτες της μεγάλης παράδοσης της χώρας στην ξυλογλυπτική.
Ο ίδιος θέλει να γράψει τη δική του ιστορία. Θέλει να δημιουργήσει μεγάλα έργα υψηλής αισθητικής, που θα αφήσουν εποχή. Έχει την ικανότητα και κατέχει τη δουλειά. Όμως, όπως οι περισσότεροι νέοι της εποχής μας, αντιμετωπίζει τους σκοπέλους της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που αφήνει μικρά έως καθόλου περιθώρια εξέλιξης. Ο ίδιος δεν το βάζει κάτω, ξέρει πως μπορεί και ως αγωνιστής προσδοκά την αναγνώριση μέσα από σκληρή δουλειά, πίστη και αφοσίωση στην τέχνη του.
Στην συζήτηση που ακολουθεί, δίδεται η ευκαιρία, να γνωρίσουμε καλύτερα ένα σπουδαίο ταλέντο της ξυλογλυπτικής που μόλις ανοίγει τα φτερά του.
Πως ξεκίνησες να ασχολείσαι με την ξυλογλυπτική;
Μαθήτευσα στο εργαστήρι του πατέρα μου από τα πέντε μου χρόνια συμμετέχοντας στη δημιουργία παραδοσιακών ξυλόγλυπτων επίπλων, ξυλόγλυπτων έργων τέχνης, τέμπλων και άλλων εκκλησιαστικών ειδών. Κατά τη διάρκεια της μαθητείας μου εκεί, μπολιάστηκα με τον τρόπο σκέψης της ελληνικής παράδοσης, ο οποίος προκύπτει μέσα από την δημιουργία αντικειμένων για την ικανοποίηση των αναγκών, που έχουν σχέση με την αισθητική αλλά και πρακτική πλευρά της ζωής του ανθρώπου, της ελληνικής υπαίθρου.
Τα χρόνια που ακολούθησαν με βρήκαν σε ένα μεγάλο ταξίδι, όπου επέλεξα να κάνω, θέλοντας να ανακαλύψω την αλήθεια πίσω από τις πράξεις. Βασικό μου πιστεύω είναι ότι η αλήθεια του κάθε τόπου, βρίσκεται μέσα στα στοιχεία της παράδοσης και αυτό γιατί η ταυτότητα είναι βασικό στοιχείο της αρμονίας με την οποία η ζωή μας μπορεί να αποκτήσει ποιότητα.
Ξεκινώντας από την Σκύρο, σε ηλικία 24 ετών, βρέθηκα στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο εργαστήρι συντήρησης έργων τέχνης του μεγαλύτερου μου αδελφού, Σταμάτη Ανδρέου, συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης. Εκεί συμμετείχα σε εργολαβίες συντήρησης πολλών έργων τέχνης καθώς και σε αποστολές συντήρησης ιερών κειμηλίων,μοναστηριών του Αγίου Όρους(Ιερά Μονή Ξηροποτάμου, Ιερά μονή Αγίου Παύλου, Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας κ.α.). Παράλληλα ολοκλήρωνα τις σπουδές μου στην μουσική, στο Ελληνικόν Ωδείον(τμήμα ειδικού αρμονίας), μιας άλλης μεγάλης αγάπης που έχω από παιδί.
Τι σε δίδαξαν αυτά τα πρώτα χρόνια μαθητείας;
Η γνώση και η κατάκτηση αυτής μέσα από την τέχνη, με δίδαξαν όλα αυτά τα χρόνια, ότι η ζωή ποτέ δεν μπορεί να καταδικαστεί σε αεργία και στασιμότητα. Ο καθένας από εμάς μπορεί να δημιουργήσει τον δικό του παράδεισο και να αποκτήσει το δικό του νόημα, παρατηρώντας τα στοιχεία της ζωής που μας περιβάλλουν, αποδεχόμενος την ταυτότητα που στοιχειοθετεί τον τρόπο ζωής και αντίληψης της καταγωγής του. Για τον λόγο αυτό θεωρώ άξιο το να διασωθεί οτιδήποτε αποτελεί στοιχείο της παράδοσης μας σε όποιον τόπο - όποια μορφή και αν έχει.
Πότε ήρθες στην Κρήτη;
Από το 2007 μέχρι σήμερα βρίσκομαι στην Κρήτη και πιο συγκεκριμένα τις Μαργαρίτες Μυλοποτάμου. Η Κρήτη είναι ένας τόπος όπου καθημερινά με συγκινεί και συνάμα με γοητεύει. Εδώ συναντά κάποιος την παράδοση ζωντανή. Όπου και αν έχω πάει από τα Χανιά μέχρι το Λασίθι, έχω εισπράξει την φιλοξενία και την αποδοχή των ανθρώπων, που εκτιμούν πραγματικά την παράδοση και στηρίζουν το οτιδήποτε έχει σχέση με αυτό. Με έχει εντυπωσιάσει το γεγονός, του ότι δίνεται εδώ η ευκαιρία σε νέους ανθρώπους, να δραστηριοποιηθούν σε οποιονδήποτε τομέα της τέχνης και εάν αξίζει πραγματικά να στηριχθεί από την τοπική κοινωνία.
Διαπιστώνεις κοινά ανάμεσα στην Κρήτη και την Σκύρο;
Συγκίνηση μου προκαλεί το γεγονός, ότι καθημερινά διαπιστώνω μια κοινή πορεία ανάμεσα στην παράδοση της Σκύρου και της Κρήτης, μέσα από ξυλόγλυπτα μοτίβα τα οποία βρίσκω πάνω σε παλιές πόρτες, μαρμάρινες επιγραφές, μοντέλα και γραμμές επίπλων, συμπεριφορές και αντιλήψεις ανθρώπων. Με εμπνέουν οι άνθρωποι της Κρήτης γιατί μου θυμίζουν την πατρίδα μου και μου επιτρέπουν να δημιουργήσω αυτό που θέλει η ψυχή μου. Μέσα από αυτή την διαδικασία αποδεικνύεται στην σκέψη μου η φιλοσοφία του Πλάτωνα σχετικά με τον κόσμο των ιδεών, η οποία υποστηρίζει ότι, πέρα από τη συνεχώς μεταβαλλόμενη αισθητή πραγματικότητα, υπάρχουν κάποιες αυθύπαρκτες, αμετάβλητες και νοητές οντότητες, οι “Ιδέες”. Τα αντικείμενα του αισθητού κόσμου οφείλουν την ύπαρξή τους και την όποια αλήθεια τους στη σχέση τους με τις Ιδέες. Γεγονός που δίνει,μέσα μου, στην Ελληνική παράδοση μία κοινή σύνδεση ανάμεσα στις περιοχές, με καταβολές από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Έτσι αποφάσισες να μείνεις μόνιμα;
Αγάπησα την Κρήτη και αποφάσισα να μείνω μόνιμα, δημιουργώντας στις Μαργαρίτες Μυλοποτάμου, ένα εργαστήρι Ξυλογλυπτικής και συντήρησης ξύλου – επίπλου. Βασική μου ανάγκη είναι να διασώσω ό,τι μπορώ, σε ό,τι έχει να κάνει με παλαιό ξύλινο αντικείμενο, μέσα από εργασίες συντήρησης που αναλαμβάνω. Παράλληλα δημιουργώ νέα ξύλινα, ξυλόγλυπτα οποιασδήποτε μορφής αντικείμενα, προκειμένου να καλύψω την ανάγκη που έχει ο κάθε πελάτης. Τις φόρμες που χρησιμοποιώ, τις εμπνέομαι από τα στοιχεία που υπάρχουν σε κάθε περιοχή, με σκοπό να δώσω στο αντικείμενο την συνέχεια της ιστορίας του τόπου στον οποίο βρίσκεται.
Τι άλλο κάνεις εκτός από την άσκηση της τέχνης σου;
Στα πλαίσια της πνευματικής μου ανησυχίας, έχω δραστηριοποιηθεί σε άλλους τομείς της τέχνης. Με ενδιαφέρει πολύ η πρόκληση του νέου, ίσως και άγνωστου, με σκοπό την κατάκτηση της γνώσης και αποτέλεσμα την εξέλιξη της ιδέας της παράδοσης. Για το λόγο αυτό, έχω συμμετάσχει σαν εξωτερικός συνεργάτης σε συλλόγους, έχω γράψει μουσική για θεατρική παράσταση, πολλές κατασκευές από ξυλόγλυπτα μέχρι πιο απλά αντικείμενα που ουσιαστικά δεν υπάκουαν σε κάποια επιταγή φόρμας, συντηρήσεις παλαιών αντικειμένων από απλά έπιπλα, μουσικά όργανα, κουφώματα, ξύλινα σκεύη, «στήσιμο» βιβλίου, συμμετοχή στην ίδρυση της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Καλλιμάχη, συμμετοχή σε ομιλίες με θέματα πρόληψης και παράδοσης (στον τομέα καλλιτεχνικής παρέμβασης), συμμετοχή σε θεατρικές παραστάσεις (στον τομέα καλλιτεχνικής και τεχνικής παρέμβασης) και άλλα.
Μιλάς πολύ για την παράδοση. Από αυτήν εμπνέεσαι;
Προσωπικά πιστεύω ότι η παράδοση δεν είναι μία λέξη μουσειακού χαρακτήρα, μέσα από την οποία βλέπουμε την ιστορία των προγόνων μας. Είναι μία μαρτυρία της κάθε εποχής με συνεχή εξέλιξη και ανάπτυξη σε όλες τις πτυχές της ζωής μας. Εκεί βρίσκεται η συμπυκνωμένη γνώση που μας δίνει τα στοιχεία μιας συνιστώσας, η οποία μπορεί να εναρμονίσει την καθημερινότητα μας με αυτό που είμαστε. Η υιοθέτηση ξένων προτύπων δεν μπορεί να ικανοποιήσει απόλυτα αυτό που έχουμε πραγματικά ανάγκη, για τον απλούστατο λόγο του ότι δεν έχει την μαγιά της δικής μας ιδιοσυγκρασίας. Ενδεχομένως μία τέτοια άποψη, να αποτελέσει αντικείμενο παρεξήγησης, λόγω του ότι ζούμε σε εποχές ακραίων απόψεων και καταστάσεων. Η χρήση όμως όλων των στοιχείων που μας δίνουν άλλοι πολιτισμοί, μαζί με την αποδοχή της δικής μας καταγωγής, μπορεί να δημιουργήσει μια πιο ουσιαστική αντίληψη για το ποιοι είμαστε και το τι θέλουμε.
Όλα αυτά αποτελούν βασικό γνώμονα της σκέψης μου και μου δημιουργούν την συγκίνηση, να συνεχίσω να αγωνίζομαι, για αυτό που στην εποχή μας θεωρείται παλιό και ξεπερασμένο. Η ενασχόληση μου από παιδί με την παραδοσιακή ξυλογλυπτική, μου έχει δώσει την ταπεινότητα στην σκέψη και αν θέλετε την αγάπη, για κάτι που δίνει ηρεμία αλλά και σιγουριά για το ποιος είμαι και σε ποιον τόπο ζω.
Πως στοχεύεις να δημιουργήσεις την «δική σου εποχή»
Με γοητεύει κάθε τι που έχει σχέση, με παλιές φόρμες, παλιές ιστορίες, παλιές τεχνικές. Από εκεί εμπνέομαι και δημιουργώ στην δική μου εποχή, μία προσωπική μαρτυρία μέσα από την κατασκευή επίπλων, τέμπλων, μικροαντικειμένων καθημερινής χρήσης κ.α. με ρίζες που χάνονται στο παρελθόν της ιστορίας μας. Δίνοντας έτσι την δυνατότητα στον μελλοντικό ιστορικό αλλά και απλό άνθρωπο, να αντιληφθεί ότι σε αυτή την περιοχή υπήρξε μία πλήρως εξελίξιμη ιστορία, χωρίς κενά.
Αποδέχομαι την εποχή μου, αποδέχομαι την καταγωγή μου και δημιουργώ την δική μου ιστορία, μέσα από τα μάτια της δικής μου ταυτότητας και την αγάπη που έχω για αυτό, που γνωρίζω από παιδί.
