Η αλήθεια έχει πολλές διαστάσεις.
Είναι ένα μεγάλο σύνολο, το οποίο όμως το βλέπει κανείς μόνο από τα δικά του μάτια.
Και αν λάβουμε υπ’ όψη τα προσωπικά μας βιώματα, πεποιθήσεις, προκαταλήψεις κτλ., ίσως να συμφωνήσουμε ότι, συχνά είμαστε ‘τυφλοί’ στις αλήθειες των άλλων.
Όπως όταν μια ομάδα τυφλών ανθρώπων ψηλαφεί ένα τεράστιο ελέφαντα. Άλλος πιάνει πόδι, άλλος ουρά, άλλος προβοσκίδα.
Αν δεχτούν ο ένας την ‘εικόνα’ του άλλου, τότε όλοι θα καταλάβουν την ύπαρξη του ελέφαντα.
Αν ο καθένας επιμένει στα ευρήματα του, τότε δεν υπάρχει ελέφαντας. Υπάρχει μόνο πόδι για έναν, και προβοσκίδα για κάποιον άλλο.
Το πρόβλημα με την αλήθεια όμως, είναι και οι σιωπές. Ότι αφήνουμε ‘απέξω’, λέει εξίσου πολλά.
Σύμφωνα με τη γνωστή συγγραφέα Jeanette Winterson, συχνά δεν μπορούμε να εκφράσουμε κάποια αλήθεια. Μας φιμώνει ο πόνος, ο φόβος, η βία ή η λογοκρισία. Προσπαθώντας να εκφράσουμε κάποια αλήθεια, συχνά λοιπόν αφήνουμε κάποια κενά. Ελπίζουμε ότι οι ακροατές, ή οι αναγνώστες μας, θα διακρίνουν αυτές τις ‘πορτούλες’ και θα μας καταλάβουν.
Οι προσωπικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας της Winterson, την βοήθησαν να βγάλει τα δικά της συμπεράσματα, και να πάρει το θάρρος να εκφράσει αυτά που οι πιο πολλοί από εμάς δεν μπορούν, μέσα από τα διηγήματα της.
Η σιωπή είναι η συνωμοσία κάθε οικογένειας, και λοιπών ‘ευπαθών’ ομάδων. Αυτός που σπάει τη σιωπή, συνήθως το θύμα δηλαδή, είναι που κατονομάζει τη βία και τα ‘άπλυτα’ που οι υπόλοιποι δεν θέλουν να δουν στον απλωτό. Δεν παίρνει ποτέ την συγχώρεση τους.
Το πρώτο, βιογραφικό μυθιστόρημα της Winterson, έκανε ακριβώς αυτό. Άνοιξε ένα παραθυράκι στο αναγνωστικό της κοινό, προκαλώντας τη βίαιη αντίδραση της θετής της μητέρας.
Η ίδια όμως, περιγράφει αυτή την πράξη της σαν την απολύτρωση από τον πόνο της παιδικής της ηλικίας, και στην πρόσφατη αυτοβιογραφία της, παραθέτει τον ιαματικό σκοπό συγγραφής ενός διηγήματος.
Όπως η Φιλομήλα της αρχαίας Ελληνικής μυθολογίας, όπου μετά τον βιασμό της, ο βιαστής της έκοψε τη γλώσσα για να μην μπορεί να πει την αλήθεια. Η Φιλομήλα κέντησε την σκηνή του βιασμού και την έστειλε στην αδερφή της, την Πρόκνη.
Όπως η Φιλομήλα, είμαστε κι εμείς. Η γλώσσα κομπιάζει, διστάζει ή στερεύει. Η ανάγνωση και η συγγραφή μυθιστορημάτων, η ποίηση, αλλά και κάθε είδους τέχνη, μέσα από τις απεικονίσεις ιστοριών παρόμοιων με τις δικές μας, μας δίνει προσωρινή φωνή.
Η γλώσσα τους γίνεται δική μας και λυτρωνόμαστε.
Η δική μας αλήθεια, αλλά και οι σιωπές φωνάζουν μέσα από την τέχνη.
Θυμώνουν, αλλά μάταια οι καταπατητές μας προσπαθούν να μας φιμώσουν.
