Μία από τις συνέπειες της κρίσης, που βασανίζει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, συνιστά το γεγονός πως νέα παιδιά κάνουν δουλειές διαφορετικές απ’ ότι έχουν σπουδάσει.
Η εφημερίδα «Νέα Κρήτη» επικοινώνησε με έξι νέους ανθρώπους, οι οποίοι μίλησαν διεξοδικά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Η πιο εντυπωσιακή πτυχή του ρεπορτάζ, ωστόσο, είναι το επάγγελμα που τελικά αναγκάστηκαν να ασκήσουν. Για παράδειγμα, οι τρεις δουλεύουν σε σούπερ-μάρκετ, δύο στον τουριστικό τομέα, η πέμπτη είναι πωλήτρια σε ιδιωτική επιχείρηση και η τελευταία, με μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Χρόνιγκεν, δουλεύει στο σέρβις ξενοδοχείου, δηλαδή σερβιτόρα!
«Οι συνέπειες της κρίσης ύστερα από δέκα χρόνια έχουν επηρεάσει πολύ, πιστεύω, τη ζωή ενός αποφοίτου. Εγώ είμαι απόφοιτος της Ανώτατης Εκκλησιαστικής και Πατριαρχικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης και απόφοιτος της Κοινωνικής Θεολογίας του ΕΚΠ Αθηνών το 2009. Δυστυχώς, δεν έχω δουλέψει ποτέ ως θεολόγος-καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό οφείλεται στην κρίση που περνάει η χώρα μας. Και δεν είναι μόνο οικονομική αυτή η κρίση, αλλά θα έλεγα ότι είναι κυρίως κρίση αξιών. Βέβαια δεν έχω απομακρυνθεί από αυτό που έχω σπουδάσει, γιατί όσο μπορώ είμαι κοντά στην Εκκλησία και βοηθάω εθελοντικά ως ψάλτης και ως ραδιοφωνικός παραγωγός σε θεολογική εκπομπή», ανέφερε στην εφημερίδα ο Δημήτρης Μιχελάρος, 31 ετών, ο οποίος είναι κάτοχος δύο πτυχίων. Ο ίδιος δηλώνει άνεργος την παρούσα χρονική φάση, ενώ το καλοκαίρι εργάζεται στον τουριστικό τομέα.
«Όπως προείπα δεν έχω απομακρυνθεί από αυτά που έχω σπουδάσει, αλλά γενικά με πληγώνει που άλλοι συνάνθρωποί μου έχουν σπουδάσει σε αξιόλογες σχολές και δεν απασχολούνται σε αυτό αλλά καταγίνονται σε άλλους τομείς. Γενικά είμαι αισιόδοξος και πιστεύω ακράδαντα ότι η Ελλάδα μας θα ορθοποδήσει σύντομα και πως όλα θα βρουν το δρόμο τους σιγά-σιγά με υπομονή και πίστη», δήλωσε.
Απευθυνόμενος σ’ έναν 18χρονο, ο οποίος τώρα ξεκινάει την ακαδημαϊκή του πορεία, ο Δημήτρης Μιχελάρος αναφέρει: «Όλοι οι άνθρωποι έχουμε βάλει κάποιο στόχο στη ζωή μας και καλό θα ήταν να τον πετύχουμε. Στα νέα παιδιά που θα εισαχθούν στα πανεπιστήμια εύχομαι να πάνε όλα καλά. Να ευοδωθούν οι κόποι και η προσπάθεια που έκαναν για να το πετύχουν αυτό και να συνεχίσουν όπως και στο σχολείο να διαβάζουν, να τελειώσουν με το καλό και να είναι αισιόδοξοι... Και έχει ο Θεός, κανείς δε χάνεται».
«Η κρίση έχει επηρεάσει πολύ τη ζωή ενός αποφοίτου πανεπιστημίου και θετικά και αρνητικά. Θετικά πιστεύω ως προς το ότι μαθαίνουμε να δουλεύουμε σε πιο έντονους ρυθμούς και προσπαθούμε να κερδίσουμε το καθετί με περισσότερη προσπάθεια από ό,τι γινόταν παλιά, προ κρίσης. Αρνητικά ως προς την αβεβαιότητα και την όχι τόσο καλή ποιότητα ζωής», αναφέρει στην εφημερίδα η Φιλίνα Μαθιουδάκη, η οποία είναι απόφοιτος του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πάτρας και πλέον εργάζεται σε γνωστή αλυσίδα σούπερ-μάρκετ.
Αναφερόμενη σε ποιο βαθμό νιώθει η ίδια πληγωμένη από τις συνέπειες της κρίσης και εάν δηλώνει αισιόδοξη ή απαισιόδοξη για το μέλλον, η Φιλίνα Μαθιουδάκη λέει ότι «αναμφισβήτητα με πληγώνει αυτό, αλλά ταυτόχρονα με κάνει πιο δυνατή, να παλεύω και να προσπαθώ στο να πετύχω αυτό που θέλω στην επαγγελματική μου ζωή. Παράλληλα το ότι κάνω ένα άλλο επάγγελμα έχει και αυτό τα θετικά του... κάτι σου δίνει. Είναι πιο δημιουργικό να το βλέπεις από τη θετική πλευρά. Φυσικά και είμαι αισιόδοξη για την επόμενη μέρα. Σιγά-σιγά δημιουργείται φως στο μαύρο τούνελ την κρίσης, το οποίο θα αντιληφθούμε ότι το βλέπουμε από το 2019 και μετά».
Τέλος, η Φιλίνα, απευθυνόμενη σ’ έναν 18χρονο ο οποίος ανοίγει τώρα τα «φτερά του» στη ζωή, θα του έλεγε «ότι η μόρφωση είναι κάτι διαφορετικό από την επαγγελματική κατάρτιση. Το ιδανικό είναι να συνδυάζονται, αλλά δε σημαίνει ότι επειδή ζούμε σε μια χώρα σε κρίση δε θα μορφωθούμε... Πώς θα την ξεπεράσουμε αλλιώς; Η μόρφωση είναι δύναμη!».
«Η αγορά εργασίας έχει στερέψει από θέσεις. Εμείς κάναμε όνειρα για το μέλλον και διαλέγαμε προ κρίσης δουλειές και πώς θα το κάνουμε, πού θα το κάνουμε και τι θα κάνουμε, αλλά η οικονομική κρίση μας γονάτισε. Αναγκαστικά αυτό όλο «σε βάζει σ’ ένα τρυπάκι», να μπεις σ’ έναν άλλο τομέα, που ίσως να μη σ’ εκφράζει ή να μη σ’ αρέσει. Οπότε σ’ επηρεάζει άμεσα, όπως και την οικογένειά σου», αναφέρει ο Μιχάλης Ορφανός, 31 ετών, απόφοιτος του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Αγρίνιο. Ο ίδιος εργάζεται ως υπάλληλος σε γνωστό σούπερ-μάρκετ στην περιοχή της Μεσαράς.
Ο ίδιος συνεχίζει λέγοντας: «Η κρίση μού έχει αλλάξει τη ζωή, έτσι όπως την είχα προγραμματίσει. Όταν θέλεις να ζήσεις μια ζωή που να βασίζεται στους δικούς σου προγραμματισμούς, να φτιάξεις μια οικογένεια, όταν δεν κάνεις αυτό που χρόνια φαντάζεσαι και σπουδάζεις, σπαταλώντας χρόνο και χρήματα και προσδοκίες, και κάνεις ένα επάγγελμα διαφορετικό από αυτό που σπούδασες, τότε σε γονατίζει και εσένα και την οικογένειά σου».
Απαντώντας στο ερώτημα εάν είναι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος για το μέλλον της αγοράς εργασίας, ο Μιχάλης δηλώνει: «Εν αντιθέσει με τα προγνωστικά, νομίζω ότι τα πράγματα θα αλλάξουν κάποια στιγμή... Η οποία στιγμή θα είναι γύρω στα 10 με 15 χρόνια από τώρα. Οπότε, και ν’ αλλάξουν τα πράγματα, εμείς δε θα προλάβουμε να δούμε αλλαγές στη ζωή μας. Όταν είσαι 31 ετών και φτιάξουν τα πράγματα σε 15 χρόνια, τι αλλαγές θα κάνεις;».
Απευθυνόμενος σ’ έναν 18χρονο, ο οποίος τώρα ξεκινάει την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία, ο Μιχάλης Ορφανός αναφέρει: «Κυνήγησε τα όνειρά σου. Σπούδασε αυτό που θέλεις. Κάνε αυτό που θέλεις εσύ». Κλείνοντας λέει, μεταξύ άλλων, πως «η αγορά εργασίας είναι δύσκολη. Εμείς που τη βλέπουμε και τη βιώνουμε καθημερινώς βλέπουμε πως είναι αρκετά δύσκολη και ιδιαιτέρως σε ανθρώπους 40 ετών και πάνω. Οι διαγωνισμοί ΑΣΕΠ είναι λίγοι. Δύσκολα βρίσκεις δουλειά, και αυτή είναι μια αλήθεια που δεν πρέπει να αγνοεί κανένας».
«Τα σημάδια της κρίσης είναι φανερά πλέον σε κάθε εργασιακό κλάδο. Το να δουλεύω σε μια δουλειά που δε σχετίζεται με το αντικείμενο που έχω σπουδάσει με θλίβει, όπως συμβαίνει και με τους περισσοτέρους της γενιάς μου. Ο ανταγωνισμός στην Ελλάδα είναι τεράστιος, αλλά οι ευκαιρίες για εργασία είναι ελάχιστες, με αποτέλεσμα να εργαζόμαστε για τα προς το ζην χωρίς να είμαστε ικανοποιημένοι από το εισόδημα, πράγμα που συμβάλλει καταλυτικά και στην ποιότητα ζωής μας», αναφέρει η Ελευθερία Πουλαδάκη, η οποία είναι απόφοιτος Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η Ελευθερία εργάζεται ως υπάλληλος σε κατάστημα, ενώ, παράλληλα, είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Βιοηθικής. Μιλώντας στην εφημερίδα , τονίζει: «Με στεναχωρεί το γεγονός ότι, ενώ έχω σπουδάσει, δεν μπορώ να εργαστώ πάνω στο αντικείμενό μου, διότι η χώρα μου δε μου δίνει τις ευκαιρίες που θα ήθελα, ενώ μπορούν να βρεθούν ευκαιρίες σε χώρες του εξωτερικού, όπου μπορεί να υπάρξει σωστή αξιολόγηση και να εκτιμήσουν τις σπουδές μου και τις ικανότητές μου! Είμαι αισιόδοξη, όμως. Θα ήθελα να βελτιωθεί η κατάσταση που υπάρχει στη χώρα μας. Το μόνο που συμβαίνει τώρα είναι να ωθεί τους νέους να φεύγουν στο εξωτερικό».
Απευθυνόμενη σ’ ένα νέο άτομο που τώρα ξεκινάει να ανακαλύπτει τη ζωή, η Ελευθερία Πουλαδάκη λέει: «Σε ένα νέο που μόλις βγαίνει από το σχολικό περιβάλλον και θα πρέπει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα, θα συνέστηνα να επέλεγε ένα επάγγελμα που θα καταπιανόταν με αυτό με ζήλο και αγάπη, γιατί σίγουρα θα έρθει αντιμέτωπος με διάφορες δυσκολίες, έτσι ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει με μεγαλύτερη άνεση από ό,τι αν επέλεγε να σπουδάσει κάτι που δεν αγαπά».
«Η κρίση έχει επηρεάσει όλους ανεξάρτητα (πτυχιούχους και μη). Ως προς τη δυσκολία εύρεσης εργασίας, αυτοί που έχουν δουλειά είναι σαφώς πιο φοβισμένοι, γιατί προσπαθούν να την κρατήσουν. Θεωρώ πως άτομα με εφόδια, όπως πτυχιούχοι, θα βρουν δουλειά. Άλλοι με περισσότερη ευκολία, άλλοι με λιγότερη. Θεωρώ ότι μπορούν να βρουν. Είναι πολύ δύσκολο να μη βρει κάποιος καθόλου δουλειά παρά την κρίση», τονίζει ο Μύρος Κουτάντος, ο οποίος είναι απόφοιτος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στην Πολιτική Ανάλυση από το ίδιο πανεπιστήμιο. Ο ίδιος είναι 26 χρονών και εργάζεται σε γνωστή αλυσίδα σούπερ-μάρκετ.
Όπως τονίζει στην εφημερίδα, «σίγουρα με πληγώνει, όμως, όλο αυτό. Όταν στην τρίτη λυκείου διαμορφώναμε τις επιλογές μας και είχαμε περάσει στη σχολή προτίμησής μας, αλλά και κατά τη διάρκεια της φοίτησής μας είχαμε στο μυαλό μας ότι θέλαμε να ασχοληθούμε με αυτό το αντικείμενο και τελικά απασχολούμαστε σ’ ένα επάγγελμα πολύ διαφορετικό από αυτό που σπουδάσαμε, γιατί οι συνθήκες μας το κάνουν, αυτό προκαλεί δυσαρέσκεια. Θεωρώ, ωστόσο, ότι δεν πρέπει να μένεις στην αρνητική πλευρά. Το Πανεπιστήμιο πρέπει να το βλέπουμε ως ένα χώρο διεύρυνσης των οριζόντων σου και, με αυτό το σκεπτικό, ένα μορφωμένο άτομο έχει τα εφόδια να αφοσιωθεί όχι μόνο στο αντικείμενο που σπούδασε, αλλά και σε πολλούς τομείς. Το κάθε άτομο οφείλει να είναι έξυπνο, ευπροσάρμοστο και να εκμεταλλεύεται τις σπουδές του».
Απαντώντας στο ερώτημα εάν είναι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος για το μέλλον της αγοράς εργασίας, ο Μύρος δηλώνει: «Οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές. Εγώ σαν άτομο προσπαθώ να είμαι αισιόδοξος ακόμη κι αν η Ελλάδα δε φύγει από την οικονομική κρίση, και είμαι της άποψης ότι οποιοσδήποτε δεν πρέπει να κλαίει τη μοίρα του μέσα στο σπίτι. Πρέπει να προκαλεί την τύχη του. Πρέπει να βγει έξω. Να ψάχνει όλες τις ευκαιρίες. Να εξαντλεί όλες τις πιθανότητες που έχει. Και να διεκδικήσει ό,τι καλύτερο μπορεί στην αγορά εργασίας. Και με επιμονή και με υπομονή όλα θα τα πετύχει. Ένα ικανό άτομο με ένα σχετικά καλό βιογραφικό μπορεί να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες που γεννάει η οικονομική κρίση».
Ο ίδιος κατέληξε, συμβουλεύοντας έναν 18χρονο, λέγοντας πως... «κακά τα ψέματα. Υπάρχει η άποψη - η οποία διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης - ότι όσα περισσότερα εφόδια έχει κάποιος τόσο χειρότερο είναι. Ακούγεται πολύ άσχημο... Λόγω του γεγονότος ότι ο εργοδότης πρέπει να δώσει παραπάνω μισθό, κ.τ.λ. Εγώ, προσωπικά, είμαι κάθετα αντίθετος. Σίγουρα θα ενθάρρυνα έναν 18χρονο να συνεχίσει και στην Ανώτατη Εκπαίδευση - απλά πρέπει να κάνει μια πολύ καλή επιλογή. Θα πρέπει να τα “ζυγίσει” τα πράγματα. Όπως είναι οι συνθήκες, δεν μπορούμε να κάνουμε ό,τι μας αρέσει. Ο 18χρονος πρέπει να δει με θετικό μάτι τα επαγγέλματα που έχουν επαγγελματική απορρόφηση, ανεξαρτήτως εάν του αρέσουν ή όχι».
«Δεν μπορείς να σταματήσεις να ζεις περιμένοντας την κρίση να τελειώσει»
«Οι συνέπειες της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που ζούμε, αναγκαστικά, συνέβαλαν αρνητικά στη ζωή όχι μόνο τη δική μου, αλλά όλων των νέων ανθρώπων. Είχα την τύχη και την ατυχία να ξεκινήσω τις σπουδές μου ακριβώς τη στιγμή που ξεκίνησε η κρίση, και ομολογώ ότι ήταν πολύ δύσκολη η μετάβαση του να συνειδητοποιήσεις τις αλλαγές που θα επιφέρει αυτή στην καθημερινότητα και στο μέλλον σου. Ως χαρακτήρας έγινα πιο επιφυλακτική όσον αφορά στις αποφάσεις για το μέλλον μου. Έμαθα να προσαρμόζομαι ανάλογα με τις καταστάσεις και διεύρυνα τους επαγγελματικούς ορίζοντές μου, γνωρίζοντας ότι λόγω της κατάστασης στην Ελλάδα θα ήταν πολύ δύσκολο να βρω και να εργαστώ πάνω στο αντικείμενό μου και μάλιστα στον τόπο στον οποίο διαμένω. Με γνώμονα τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και την ανάγκη για επαγγελματική δραστηριοποίηση, αναγκάζεσαι να εργαστείς σε τομείς που πλέον το πτυχίο ναι μεν θεωρείται προσόν, αλλά δεν είναι απαραίτητο. Δεν μπορείς να σταματήσεις να ζεις, όμως, περιμένοντας να τελειώσει η κρίση», λέει η Στέλλα Καντιδάκη, η οποία είναι απόφοιτος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Διεθνείς Σχέσεις του Πανεπιστημίου Χρόνιγκεν.
Η Στέλλα είναι 25 ετών και εργάζεται στον τουριστικό τομέα τους θερινούς μήνες. «Ειλικρινά, αυτή η ερώτηση βρίσκεται συνεχώς στο μυαλό μου. Με θλίβει αφάνταστα το γεγονός ότι σπούδασα κάτι αρκετά αξιόλογο, το οποίο δεν μπορώ να το αξιοποιήσω ώστε να συμβάλω έμπρακτα στην κοινωνική και πολιτική κατάσταση της χώρας μας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, ήλπιζα ότι σπουδάζω για ένα καλύτερο μέλλον, για να βοηθήσω εκεί που θα μπορούσα να βοηθήσω. Δυστυχώς, όμως, αμέσως μετά την αποφοίτηση, αντικρίζεις μια σκληρή πραγματικότητα, η οποία σε προσγειώνει απότομα, όσες ελπίδες κι αν είχες ότι θα τα καταφέρεις. Έγινα απαισιόδοξη, διότι λατρεύω το αντικείμενο των σπουδών μου και, παρόλο που είχα πολλά όνειρα γι’ αυτό, παραμένουν μόνο όνειρα προς το παρόν», δηλώνει η Στέλλα.
Τέλος, εάν είχε τη δυνατότητα να προτρέψει τους 18χρονους, η καλύτερη συμβουλή που θα μπορούσε να δώσει η Στέλλα, όπως λέει, «σε αυτά τα παιδιά που θα μπουν στη διαδικασία ένταξης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, είναι να γίνουν αυστηρά ρεαλιστές στις επιλογές τους και να προσαρμοστούν σύμφωνα με την εποχή στην οποία ζούμε. Πριν πάρουν τη σημαντική απόφαση, είναι απαραίτητο να υπολογίσουν πολλούς παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν εντέλει την τελική τους επιλογή, όπως είναι η πραγματική ζήτηση στην αγορά εργασίας. Το καλύτερο θα ήταν να σπουδάσουν κάτι το οποίο τους αρέσει αλλά και πάνω στο οποίο ξέρουν από τώρα ότι θα έχουν δουλειά μόλις τελειώσουν τις σπουδές τους. Δυστυχώς η ευχέρεια τού να σπουδάζεις αυτό που «λέει η καρδιά σου» έχει τελειώσει ανεπιστρεπτί...».
