Το συνηθίζουν οι άνθρωποι τέτοιες μέρες, καθώς μια χρονιά, το 2017 τελειώνει κι ένας καινούριος χρόνος, το 2018, ανατέλλει μπροστά μας, να κάνουν απολογισμούς και όνειρα για το κοντινό μέλλον.
Και όσο για τους απολογισμούς, ίσως αποτελεί σωφροσύνη το να καταγράφουν τα λάθη και να προσπαθούν να τα διορθώνουν ή τουλάχιστον να μην τα επαναλάβουν, βγαίνοντας έτσι σοφότεροι, αν μπορεί να ειπωθεί έτσι.
Διότι πραγματικά, ποιος είναι σοφός σ’ αυτόν τον κόσμο; Κατά το κοινά αποδεκτό, είναι εκείνος που γνωρίζει πολλά για τον κόσμο και τα πράγματα και η γνώση του έχει βάθος, ποιότητα και αποτελεσματικότητα.
Και τι είναι σοφία; Είναι η ενέργεια, ο λόγος κ.λπ. που χαρακτηρίζεται από γνώση και ορθή κρίση. Αλλά είναι μόνον αυτά; Όχι, είναι πολλά περισσότερα. Όπως η ικανότητα που έχει κάποιος να χρησιμοποιεί τη γνώση και την κατανόηση με επιτυχία, ώστε να επιλύει προβλήματα, να αποφεύγει ή να αποσοβεί κινδύνους, να επιτυγχάνει συγκεκριμένους στόχους ή να συμβουλεύει άλλους πώς να ενεργούν κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Η σοφία είναι το αντίθετο της αφροσύνης, της ανοησίας και της παραφροσύνης, με τις οποίες αντιπαραβάλλεται συχνά.
Η σοφία υποδηλώνει ευρύτητα γνώσης και βάθος κατανόησης, ιδιότητες οι οποίες προσδίδουν στη σοφία την ορθότητα και τη σαφήνεια κρίσης που τη χαρακτηρίζουν. Ο σοφός “αποταμιεύει γνώση”, έτσι ώστε να έχει απόθεμα από το οποίο να αντλεί.
Μολονότι «η σοφία είναι το πρώτιστο», δίνεται η συμβουλή: «Μαζί με όλα όσα αποκτάς, απόκτησε κατανόηση». Η κατανόηση (ευρύς όρος ο οποίος περιλαμβάνει συχνά τη διάκριση) προσθέτει δύναμη στη σοφία, επιτείνοντας σημαντικά τη φρόνηση και την προνοητικότητα, που είναι επίσης αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά της σοφίας.
Η φρόνηση υποδηλώνει σύνεση και μπορεί να εκφραστεί με επιφυλακτική στάση, εγκράτεια, μετριοπάθεια ή αυτοσυγκράτηση. Ο “φρόνιμος άντρας” χτίζει το σπίτι του πάνω στο βράχο, προβλέποντας την πιθανότητα θύελλας, ενώ ο ανόητος χτίζει το δικό του στην άμμο και υφίσταται συμφορά.
Η κατανόηση ενισχύει τη σοφία και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να υπακούει σε μια συγκεκριμένη εντολή του Θεού, επειδή αναγνωρίζει ότι είναι σωστό να δείξει υπακοή, και αυτό φανερώνει σοφία εκ μέρους του.
Αν όμως κατανοήσει αληθινά το λόγο για τον οποίο δόθηκε αυτή η εντολή, τον καλό σκοπό που εξυπηρετεί και τα συνεπαγόμενα οφέλη, η απόφαση που έχει πάρει στην καρδιά του να συνεχίσει να ακολουθεί αυτή τη σοφή πορεία ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό.
Στη Γραφή και στο εδάφιο Παροιμίες 21:11 λέγεται ότι, «δίνοντας ενόραση στον σοφό, αυτός αποκτάει γνώση». Ο σοφός δέχεται ευχαρίστως οποιαδήποτε πληροφορία τού προσφέρει σαφέστερη άποψη σχετικά με τις περιστάσεις, τις συνθήκες και τις αιτίες που βρίσκονται στη ρίζα των προβλημάτων.
Ως εκ τούτου, «αποκτάει γνώση» ως προς το τι να κάνει σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα και γνωρίζει τι συμπεράσματα να βγάλει, τι χρειάζεται προκειμένου να επιλυθεί το υπάρχον πρόβλημα.
Είναι εύκολα όλα αυτά για έναν μέσο άνθρωπο, όπως είμαστε εμείς; Ας είμαστε ειλικρινείς: Μάλλον όχι! Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να πάψουμε να παλεύουμε, προκειμένου να έχουμε μια αξιοπρεπή στάση στη ζωή μας.
Κι εμείς δεν είμαστε φτιαγμένοι για τα εύκολα. Μια ματιά πίσω μας στο δρόμο που περάσαμε για να φτάσουμε ως εδώ, μας δείχνει πως και θέλουμε και είμαστε μαχητές της ζωής.
Ψηλά λοιπόν το κεφάλι, όχι ως αιθεροβάμονες που διεκδικούν το ακατόρθωτο, αλλά ως ρεαλιστές που ψυχανεμίζονται το καλύτερο, το διεκδικούν και πετυχαίνουν να το φτάσουν, με τη δύναμη της ψυχής τους.
