ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
MENOY
ΚΟΣΜΟΣ

Τι σημαίνει το Brexit για τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων

0

Με την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι έξι χώρες (FYROM, Βοσνία, Σερβία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, και Αλβανία) χάνουν έναν παραδοσιακά υπέρμαχο της ευρωπαϊκής διεύρυνσης στα Δυτικά Βαλκάνια.

Η τελευταία μεγάλη ομαδική ένταξη χωρών στην Ε.Ε. συνέβη το 2004, και περιελάμβανε, κυρίως, κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, παρακάμπτοντας τις επιφυλάξεις της Κομισιόν, ζήτησε να ισχύσει από την πρώτη μέρα η αρχή της ελεύθερης μετακίνησης για τους κατοίκους των δέκα νέων μελών. Το 2004, όμως, ήταν διαφορετική εποχή. Η παγκοσμιοποίηση ήταν στο φόρτε της. Η προοπτική της ένταξης, καθώς και η φιλική ρητορική των ευρωπαϊκών κρατών έδωσαν ώθηση στα Βαλκάνια, ώστε να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις και να αναπτυχθούν οικονομικά.

Ενα χρόνο πριν από την πανηγυρική διεύρυνση στην Ανατολική Ευρώπη, οι ηγέτες των έξι βαλκανικών χωρών συναντήθηκαν στη Θεσσαλονίκη όπου διακήρυξαν ότι και το δικό τους μέλλον είναι εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μετά, όμως, ήρθε το κραχ του 2008 και ακολούθησε η οικονομική και μεταναστευτική κρίση. Στην Ευρώπη κυριάρχησε η λογική: «σε ένα σπίτι που καίγεται δεν προσθέτεις ορόφους».

Τον περασμένο Φεβρουάριο, όμως, η Ευρωπαϊκή Ενωση επανήλθε με μία νέα στρατηγική, και κύριο γνώμονα την ανάσχεση της ρωσικής και κινεζικής επιρροής στην περιοχή. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Ηταν και πάλι η Ρωσία και ο πόλεμος της Κριμαίας που ανάγκασε τους Δυτικούς συμμάχους το 1856 να υποστηρίξουν την ένταξη των Βαλκανίων στο ευρωπαϊκό σύστημα, με αντάλλαγμα θρησκευτικές ελευθερίες και μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη. Οι όροι δεν διαφέρουν πολύ από όσα ζητάει σήμερα η Ε.Ε. από τις έξι βαλκανικές χώρες, προκειμένου να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Πάταξη της διαφθοράς, εγκαθίδρυση κράτους δικαίου και ανοχή στις θρησκευτικές και εθνικές μειονότητες. Ο Κρις Πάτερν, Βρετανός επίτροπος για τις εξωτερικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2003, έχει συνοψίσει την ιστορική σχέση Ευρώπης-Βαλκανίων: «Εκείνοι παριστάνουν πως κάνουν όσα τους ζητάμε, και εμείς προσποιούμαστε ότι τους πιστεύουμε».

Ο ιδιότυπος αυτός διάλογος θα συνεχιστεί με ακόμη πιο παράδοξους όρους στις 10 Ιουλίου σε βρετανικό έδαφος. Το Λονδίνο θα φιλοξενήσει τη σύνοδο αρχηγών των έξι κρατών των Δυτικών Βαλκανίων. Εκεί, η Βρετανία θα ενθαρρύνει άλλες χώρες να συμμετάσχουν σε μία Ενωση την οποία η ίδια εγκαταλείπει. «Κάποιος στο υπουργείο Εξωτερικών πρέπει να έχει πολύ χιούμορ ώστε να διοργανώνει τέτοιες συνόδους», σχολίασε ο Τομ Μπρέικ βουλευτής των Φιλελεύθερων Δημοκρατών.

Τη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου υπαγορεύουν, όμως, πιο σοβαροί λόγοι. Σε πρόσφατη έκθεσή του, το υπουργείο Εξωτερικών αξιολόγησε τα Δυτικά Βαλκάνια ως κορυφαία προτεραιότητα, αντίστοιχης σημασίας με τη πυρηνική συμφωνία με το Ιράν ή τη ρωσική επιθετικότητα.

Η σύνοδος του Ιουλίου είναι, επίσης, η πρώτη προσπάθεια των Βρετανών, στην εποχή του Brexit, να χαράξουν κοινούς στρατηγικούς στόχους με τις Βρυξέλλες. Ενώ η διαπραγμάτευση της εξόδου κορυφώνεται, η Βρετανία θέλει να δείξει στους Ευρωπαίους ότι η ασφάλεια στη γειτονιά τους εξαρτάται και από εκείνους. Αυτός ο υπολογισμός εξηγεί τη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, και όχι κάποιου είδους ιστορικός δεσμός ή οργανική σχέση με τις έξι χώρες. Περίπου 150.000 γεννημένοι στα Δυτικά Βαλκάνια ζουν στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ στη Γερμανία ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο. Η εμπορική δραστηριότητα των έξι με τη Βρετανία είναι επίσης πολύ μικρή. Ενδεικτικά, το 2016 η συνολική αξία εισαγωγών και εξαγωγών ανάμεσα στη Βρετανία και τη Σερβία ήταν 400 εκατομμύρια λίρες, ενώ ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βρετανία ήταν 5,3 δισ. λίρες. Σε έρευνα του 2009, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν περιλαμβανόταν στη λίστα με τους δέκα πιο επιθυμητούς προορισμούς για τους μετανάστες των βαλκανικών χωρών.

Το παράδοξο, όμως, εξακολουθεί να ισχύει. Στη σύνοδο του Ιουλίου, κατά την προσφιλή φράση των Βρετανών, θα υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο: το Brexit. Οι εκπρόσωποι των έξι χωρών έχουν λόγους να μην το συμπαθούν. Η εγκατάλειψη της Ευρωπαϊκής Ενωσης από το Ηνωμένο Βασίλειο ενίσχυσε τη θέση των ευρωσκεπτικιστών στα Δυτικά Βαλκάνια. Οι αντίπαλοι της ευρωπαϊκής προοπτικής στις έξι χώρες, επικαλούνται πλέον το βρετανικό παράδειγμα για να υποστηρίξουν την ιδέα του αποτυχημένου ευρωπαϊκού μοντέλου και να διαφημίσουν τα οφέλη της συνεργασίας με τη Ρωσία. Από αυτή την άποψη, η στάση των Βρετανών στη σύνοδο του Ιουλίου αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον. Θα είναι τουλάχιστον αξιοπερίεργο να τους βλέπει κανείς να υπερασπίζονται με πάθος την Ευρώπη τη στιγμή που την εγκαταλείπουν.

 

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ