Η Ιλιάδα, η πολιτιστική κληρονομιά των Ελλήνων, κάποτε μεταφράστηκε σε άλλες γλώσσες, και απέκτησε ένα παγκόσμιο κοινό. Ο Όμηρος μαγεύει πια όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.
Αρκετοί ‘μη-Έλληνες’ λοιπόν, θεωρούν πλέον τα έπη του Ομήρου σαν μια παγκόσμια κληρονομιά.
Έτσι γίνεται με τα μεγάλα έργα. Αγγίζουν ολοένα και περισσότερες ψυχές. Γίνονται έμπνευση.
Το τελευταίο βιβλίο της γνωστής συγγραφέως Πατ Μπάρκερ, ‘Η σιωπή των κοριτσιών’, είναι μια διαφορετική εκδοχή της Ιλιάδας. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για το γνωστό έπος, όμως τώρα ειπωμένο από το στόμα της Βρισηίδας, η οποία ήταν η πριγκίπισσα της Λυρνησσού, και κατόπιν, το πολεμικό λάφυρο του Αχιλλέα.
Πρόκειται για μια ‘φεμινιστική Ιλιάδα’ φυσικά. Το Βρετανικό κοινό γνωρίζει την Ιλιάδα, όμως γνωρίζει και το απαράμιλλο ταλέντο της Πατ Μπάρκερ, όταν διηγείται ιστορίες πολέμου μέσα από τις οπτικές γωνίες των γυναικών. Σε αντίθεση με την Ιλιάδα του Ομήρου, η οποία εξιστορεί πράξεις ηρώων, η ‘Σιωπή των κοριτσιών’ μπαίνει στην ψυχή της σιωπηλής έως τώρα ηρωίδας, και ανοίγει ένα παράθυρο στην φρίκη του πολέμου, έτσι όπως την ζει μια γυναίκα.
‘Κάνω αυτό που κανένας άνθρωπος δεν έκανε πριν από εμένα, φιλάω τα χέρια του άντρα που σκότωσε τον γιο μου,’ λέει ο συντετριμμένος ικέτης Πρίαμος στον Αχιλλέα.
‘Κι εγώ κάνω αυτό που αμέτρητες γυναίκες εξαναγκάστηκαν να κάνουν πριν από μένα, ανοίγω τα πόδια μου στον άντρα που σκότωσε τον σύζυγο μου και τ’ αδέρφια μου,’ μονολογεί η Βρισηίδα στο άκουσμα των λόγων του Πριάμου.
Έως και τους δύο προηγούμενους αιώνες, η ποίηση και η λογοτεχνία σπάνια ασχολήθηκε με τις εσωτερικές συγκρούσεις των ηρώων της. Η δήλωση του Πρίαμου, για παράδειγμα, γίνεται γιατί έχει θέση-κλειδί στην εξέλιξη της Ιλιάδας. Οι σκέψεις τις Βρισηίδας όμως δεν θα είχαν θέση δίπλα στο μεγαλείο των πολεμιστών.
Και αναρωτιέται κανείς.
Γιατί μια μεγάλη συγγραφέας όπως η Πατ Μπάρκερ επιτρέπει την εξωτερίκευση και την απομυθοποίηση των μεγάλων ηρώων;
Γιατί επιτρέπει η Μπάρκερ να επαναληφθούν τα γεγονότα της Ιλιάδας υπό το κριτικό μάτι και στόμα των έως τώρα σιωπηλών γυναικών, γελοιοποιώντας τους αρχηγούς της Ελληνικής εκστρατείας, η μετατρέποντας τους σε ανθρωπόμορφα τέρατα?
Ίσως, γιατί η παγκόσμια κληρονομιά των Ομηρικών επών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να πει νέες αλήθειες σχετικά με την φρίκη του πολέμου.
Σε μια εποχή που ο βιασμός των γυναικών, για παράδειγμα, θεωρείται ακόμα πολεμική ‘τακτική’, και που δεν μπορεί κανείς να μιλήσει χωρίς κίνδυνο, τότε έρχεται η λογοτεχνία να πει αλήθειες.
Τις κρύβει πίσω από ένα αρχαίο-Ελληνικό προσωπείο, και εκ του ασφαλούς κρατάει ένα καθρέφτη απέναντι στο πρόσωπο της σύγχρονης, άσχημης πραγματικότητας.
