Μεγάλες ποσότητες νερού μεταφέρουν στο Σπήλι ο «Ρέχτρας» και ο «Φάραγγας»
Όταν τους μήνες του χειμώνα οι κάτοικοι του Σπηλίου στα νότια του Ρεθύμνου παρατηρήσουν το νερό της βροχής να κατεβαίνει με ορμή για καιρό από το βουνό «Βορίζης», με τα πολλά αυτοφυή δέντρα, που… σκεπάζει την κωμόπολη, τότε, όπως έλεγαν οι παλαιότεροι, «είναι ευλογία Θεού». Και βέβαια η εικόνα που έβλεπαν σήμερα το πρωί από τα μαγαζιά της πιάτσας, τους προκαλούσε έκπληξη και, ταυτόχρονα, ικανοποίηση, καθώς είχαν να την δουν, όπως εκτίμησε ένας από αυτούς που κατοικεί μόνιμα, ο κ. Θεόδωρος Θεοδωράκης «πάνω από είκοσι, ίσως και εικοσιπέντε χρόνια». Και πρόσθεσε: «Είχε να τρέξει ο «Ρέχτρας» για δεκαετίες κουβαλώντας το νερό της βροχής από το οροπέδιο Γιούς Κάμπος».
Παρατήρησε, εκφράζοντας τον εντυπωσιασμό του από το θέαμα: «Αυτές οι βροχές, που είναι πρωτόγνωρες για δεκαετίες στο Σπήλι… ξύπνησαν και τον «Ρέχτρα» και κατεβάζει το νερό από το οροπέδιο, που δεν ξέρουμε που καταλήγει. Αλλά το νερό, πάντα βρίσκει δρόμους κι ας κάνει χιλιόμετρα! Σίγουρα κάπου, έστω και μακριά, ίσως και στον «Κουρταλιώτη» και μετά στη «Λίμνη» του Πρέβελη θα φτάνει…»
Τον χείμαρρο τον ξέρουν ως «Ρέχτρα», και την ονομασία του στους νεότερους την κληροδότησαν οι παλαιότεροι του Σπηλίου, τα χρόνια που τα καιρικά φαινόμενα «καθόριζαν σε ένα μεγάλο βαθμό και την επιβίωσή τους». Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει με την καθιέρωση άλλων μοντέλων απασχόλησης και ζωής, και «οι περισσότερες περιουσίες εγκαταλείφθηκαν και αφέθηκαν στην τύχη τους». Η κωμόπολη, με τις ανακατατάξεις που επήλθαν τα τελευταία χρόνια και, ασφαλώς, με την μείωση του πληθυσμού και των εργατικών χεριών, διαμόρφωσαν, ως ήταν επακόλουθο, το επαγγελματικό και οικονομικό τοπίο της περιοχής. Πλέον, η κωμόπολη στο κέντρο του δήμου, έχει καθιερωθεί ως τουριστικός προορισμός…
ΚΑΙ Ο «ΦΑΡΑΓΓΑΣ»
Ο «Ρέχτρας», λοιπόν, εμφανίζεται τους χειμώνες, και όχι κάθε χρόνο, και στο Σπήλι και ο καταρράκτης με αυτή την ονομασία απαντάται και σε άλλα βουνά της Κρήτης, όπως το «Κέντρος» και είναι ορατός και εντυπωσιακός από τον οικισμό Κρύα Βρύση του δήμου Αγίου Βασιλείου αλλά και το βουνό στο Απεσωκάρι του Ηρακλείου.
Όμως, και στην «καρδιά» του Σπηλίου, και στην αρχή του δρόμου προς την «Πάνω Ρούγα» στο Κάτω Χωριό συναντάται ένα ακόμα εντυπωσιακό θέαμα: Ο «φάραγγας», ονομασία που παρέμεινε από τα χρόνια εκείνα, φέρνει τεράστιες ποσότητες βρόχινου νερού, αλλά με άγνωστο… προορισμό. Οι οικογένειες που κατοικούν στα σπίτια κοντά του, και πρώτη αυτή του Μανώλη Λουκάκη, του γνωστού Σταθομανώλη, και σήμερα ακόμη, έχει συνηθίσει και δεν… τρομάζει «από το μεγάλο βρούχο» που στέλνει, κατεβαίνοντας με μεγάλη ορμή, και πέφτοντας σε πελώριους βράχους.
