"Και οι ευχές τους μά και οι όρκοι τους , πάντα στον Χριστό και στην Παναγιά αναφέρονται !"
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΤΩ ΤΡΙΠΟΔΟ ΣΤΟ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟ
Άραγε θα μπορούσε να φανταστεί κανείς κάποιο Κρητικό χωριό που να μην έχει εκκλησία !
Έ , μα τότε δεν θάταν χωριό αλλά κάποιο Μετόχι ! Το Μετόχι δεν ήταν ένα μικρό χωριό παρ΄ όλο που είχε δύο τρία κτίσματα . Ανήκε συνήθως σε μια μόνο οικογένεια και είχε τον σκοπό της εποχικής μόνο κατοίκησης.. Το μετόχι από μόνο του, δεν είχε εκκλησία. Σε κάποιες βέβαια περιπτώσεις μερικά τέτοια Μετόχια , κοντινά μεταξύ τους ,αποτέλεσαν αργότερα ένα χωριό, όπως τα Μετόχια κάμπου (τα Αγγελιανά ) και τα Αναχούρδω Μέτοχα (η Ελεύθερνα )στο Μυλοπόταμο , αλλά και τα Φραντζεσκιανά Μετόχια στο Δυτικό Ρέθυμνο. Έ , τότε ,σ΄αυτούς τους νεοδημιουργημένους οικισμούς έκτισαν και τις εκκλησίες τους ! Χωριό πάντως χωρίς εκκλησία , στο Ρέθυμνο τουλάχιστον , δεν υπήρξε ! Από τα μικρότερα ίσως χωριά της Κρήτης είναι ο οικισμός του Κάτω Τριπόδου στο Μυλοπόταμο, με μόλις τέσσερα κτίσματα όπου κατοικούσαν τέσσερεις οικογένειες. Είχαν όμως και αυτοί , τη μικρή τους εκκλησία , τον Άγιο Ανδρέα .
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ – ΟΙ ΤΕΛΕΤΕΣ
Η καθημερινότητα των Κρητών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις θρησκευτικές τελετές και τις συνήθειες της χριστιανικής λατρείας. Ολόκληρη η κοινωνική τους ζωή είναι στηριγμένη στις αξίες της ορθόδοξης πίστης. Ο εφημέριος του χωριού είναι πρόσωπο που όλοι σέβονται και εκτιμούν . Η εκκλησία του χωριού είναι πάντα χτισμένη σε περίοπτη θέση ίσως και στη καλύτερη τοποθεσία του οικισμού . Είναι από τα πρώτα κτίσματα το οποίο φρόντισαν να χτίσουν , αμέσως μετά τα σπίτια τους , οι κτήτορες του χωριού . Και βέβαια τότε η εκκλησία όταν πρωτοχτίστηκε ήταν μικρή που όμως αργότερα την ξανάκτισαν μεγαλύτερη για να καλύπτει τις λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων του χωριού που ωστόσο είχε μεγαλώσει ! Αυτό σίγουρα δεν συνέβει στην περίπτωση του Κάτω Τριπόδου αφού το χωριουδάκι ποτέ δεν μεγάλωσε και έτσι η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα παρέμεινε μικρή όπως ήταν όταν πρωτοχτίστηκε !
Οι τελετές της Ορθοδοξίας , όπως του εσπερινού , της Κυριακάτικης λειτουργίας , των Μεγάλων εορτών , αλλά και του Επιτάφιου ή του Ευαγγελισμού , είναι μέρος του ψυχισμού των Κρητών. Και βέβαια στις πιό σημαντικές στιγμές της κοινωνικής τους ζωής , στη βάφτισή , στο γάμο και στο θάνατο , τον πρώτο λόγο πάντα τον έχει η θρησκευτική τελετή !
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ
Η ορθόδοξη πίστη των Κρητών αποτέλεσε το κύριο ειδοποιό τους χαρακτηριστικό, με βάση το οποίο οικοδομήθηκε η Εθνική τους συνείδηση και από τότε εμφανίζονται ως ενιαία οντότητα . Πριν τη διάδοση του χριστιανισμού στη Κρήτη , το νησί ήταν χωρισμένο σε πόλεις – κράτη που πολύ συχνά βρίσκονταν σε σύγκρουση μεταξύ τους. Η απόκτηση αυτή της Εθνικής τους συνείδησης ήταν και ο κύριος λόγος που μπόρεσαν οι Κρήτες και άντεξαν για αιώνες να παλεύουν για την Εθνική του υπόσταση παρά τις συνεχείς υποδουλώσεις στους κατά καιρούς κατακτητές τους. Η πίστη τους στο Χριστό ήταν εκείνη που τους όπλισε με δύναμη να αντέξουν τα μαρτύρια , τις κακουχίες , τους εξευτελισμούς ,και όλα τα δεινά που έφερναν οι κατακτητές . Ήταν η αναφορά τους για την διατήρηση της οντολογικής τους ταυτότητας ! Γιατί αν την έχαναν , θα καταντούσαν δούλοι και υποτελείς και σιγά-σιγά η Εθνική τους ταυτότητα θα εκμηδενίζονταν και σαν λαός θα αφανίζονταν .
ΛΑΟΙ ΠΟΥ ΑΦΑΝΙΣΤΗΚΑΝ
Η ιστορία μας διδάσκει πως υπήρξαν σπουδαίοι λαοί που αφανίστηκαν σε παλιότερες περιόδους , μετά από συγκρούσεις με άλλους ισχυρότερους λαούς . Ένας τέτοιος σημαντικός λαός που δεν υπάρχει πια ήταν οι Καρχηδόνιοι ,που η χώρα τους βρισκόταν στη Μεσόγειο , στα δυτικά της Κρήτης στη θέση της σημερινής Λιβύης . Οι συνεχείς συγκρούσεις με την πολύ ισχυρή τότε Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αφάνισαν τους πάλε ποτέ κραταιούς Καρχηδόνιους . Το ανάλογο συνέβη και με τους Αρχαίους Ιλλυριούς που ζούσαν στο χώρο της σημερινής Αλβανίας και του Μαυροβουνίου. Ως λαός , ύστερα από την κατάκτησή τους από τους Ρωμαίους , και αργότερα από τους Βυζαντινούς αφανίστηκαν και αφομοιώθηκαν από τους κατακτητές Αλλά και άλλοι λαοί είχαν παρόμοια τύχη όπως οι Ούνοι , οι Μήδοι , οι Θράκες, οι Φοίνικες , και δεκάδες άλλοι.
Η ΑΚΛΟΝΗΤΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ Ο ΔΙΤΤΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Στην σχετικά πρόσφατη ιστορία της Κρήτης την περίοδο της Ενετοκρατίας , δεν αναφέρονται σημαντικές θρησκευτικές διώξεις , και αυτό οφείλεται είτε στην ανοχή των Ενετών λόγω της διπλωματικής τους στάσης έναντι των Κρητών ,είτε και στην ομοιότητα του θρησκευτικού τους δόγματος , του καθολικισμού , με την Ορθοδοξία. Ωστόσο υπήρξαν μεγάλες προσπάθειες προσηλυτισμού στην καθολική εκκλησία με ιεραπόστολους απεσταλμένους από την Παπική εκκλησία. Σε αντίθεση με την Ενετική εποχή , η περίοδος της Τουρκοκρατίας από τα μέσα του 17ου αιώνα και μετά , και εξ΄αιτίας της σκληρότητας των κατακτητών αλλά και της τεράστιας προσπάθειάς τους για εξιλαμισμό του Κρητικού πληθυσμού , η θρησκευτική συνείδηση των Κρητών φτάνει στο αποκορύφωμα . Οι συνεχείς συγκρούσεις με τους κατακτητές είχαν διττό χαρακτήρα , και Εθνικό και συνάμα θρησκευτικό . Οι μεν Κρήτες ανέφεραν τους κατακτητές ως αντίχριστους οι δε Τούρκοι τους Κρήτες ως απίστους . Δύο ήταν κυρίως οι λόγοι που έκαναν τους Κρήτες να μάχονται σαν λιοντάρια απέναντι στους Τούρκους . Ο πρώτος ήταν η αγάπη τους για τον τόπο τους και τους δικούς τους ανθρώπους ! Ο δεύτερος ήταν η αγάπη τους για την πίστη τους , τον Χριστό τους και την Παναγιά τους ! Αυτή τους η θρησκευτική προσήλωση , ήταν και το ισχυρότερο στοιχείο που τους διαφοροποιούσε απόλυτα από τους κατακτητές και έτσι κατάφεραν παρά τους δυόμιση αιώνες κατάκτησης , να διατηρήσουν την Εθνική τους ταυτότητα .
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Οι θρησκευτικές τελετές διαπνέονται από την πνευματικότητα που τους αρμόζει και μάλιστα στις περιοχές της ενδοχώρας , εντάσσονται στην καθημερινότητα των κατοίκων .Η μεγάλη όμως προσφορά της Ορθοδοξίας στη καθημερινότητα των πιστών είναι η δυνατότητά που τους παρέχει να επικοινωνούν με τα θεία μέσω της προσευχής είτε στις εκκλησίες είτε ιδιωτικά, στο χώρο τους . Οι ιερωμένοι κρίνονται ως οι διαμεσολαβητές ανάμεσά τους και γιαυτό περιβάλλονται με σεβασμό από τους πιστούς . Όσον αφορά την εκκλησία της Κρήτης μπορούμε να υπερηφανευόμαστε που τόσο κατά τους αγώνες κατά των Τούρκων όσο και κατά των Γερμανών κατακτητών είχε πολλούς μαχητές και Ήρωες ! Κατανοούμε λοιπόν ότι η ορθόδοξη πίστη και ο ψυχισμός του Κρητικού λαού πολύ συχνά παρουσιάζουν υψηλή ταύτιση , που ανάγεται στα πρωτοχριστιανικά χρόνια και συνεχίζεται ως και τη σημερινή μας εποχή . Και εν τέλει οι Ρεθύμνιοι αλλά και όλοι οι Κρήτες θα πορεύονται με αυτή τη διττή υπόσταση της οντολογικής τους ύπαρξης . Αφ΄ενός της αγάπης τους για τον τόπο τους και αφ΄ετέρου της αγάπης τους για το Χριστό τους !
Υ.Γ. Με μεγάλη μας χαρά θα λαβαίναμε τα e-mail σας , για σχόλια , παρατηρήσεις, κριτική ή επιβράβευση.
