Οικονομικό κίνητρο για να αυξήσουν την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση θα έχουν από το 2020 οι δήμοι. Με βάση τον νέο κανονισμό τιμολόγησης οι δήμοι που σημειώνουν πρόοδο θα επιβραβεύονται με μείωση από 5% έως 25% της εισφοράς τους στον τοπικό φορέα διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ εκείνοι που παραμένουν αδρανείς θα επιβαρύνονται έως και 15%. Η νέα τιμολογιακή πολιτική θα συμπληρωθεί από την υποκατάσταση του -ανεφάρμοστου έως σήμερα- «τέλους ταφής» για τους δήμους με ένα νέο, φθηνότερο τέλος.
Στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (1277Β) δημοσιεύτηκε η κοινή απόφαση των υπουργείων Εσωτερικών και Περιβάλλοντος ο νέος κανονισμός, που αφορά στον τρόπο που οι ΦΟΔΣΑ (οι συλλογικοί φορείς των δήμων για τα απορρίμματα) θα «χρεώνουν» τους δήμους ανάλογα με τις αποδόσεις τους. Όπως προβλέπει λοιπόν, οι ΦΟΔΣΑ θα υπολογίζουν ετησίως το κόστος της λειτουργίας τους και των υπηρεσιών που παρέχουν (λ.χ. τη λειτουργία ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ, μονάδας επεξεργασίας κλπ), καταλήγοντας στο κόστος ανά τόνο απορριμμάτων για τους δήμους (ανάλογα με τον πληθυσμό τους και τις ποσότητες που παράγουν (λ.χ. σήμερα στην Αττική είναι 45 ευρώ/τόνο, στην Κεντρική Μακεδονία 35 ευρώ/τόνο).
Το ποσό της εισφοράς θα μειώνεται από 5% έως 25%, ανάλογα με τις μεθόδους που θα χρησιμοποιούν οι δήμοι και τις ποσότητες που εκτρέπουν από την ταφή (λ.χ. κομποστοποίηση). Καθώς μειώνεται η εισφορά ενός από τους δήμους μιας περιοχής, αυξάνεται η εισφορά των άλλων (με ανώτατο όριο το 15%), προκειμένου αυτό να λειτουργήσει ως... παραδειγματισμός.
Ας δούμε σε ένα παράδειγμα πώς μπορεί αυτό να λειτουργήσει:
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν τοπικό φορέα (ΦΟΔΣΑ) με 10 δήμους ως μέλη. Καθένας από αυτούς τους δήμους έχει πληθυσμό 50.000 κατοίκων και παράγει περίπου 20.000 τόνους σκουπιδιών το χρόνο, ανακυκλώνοντας 1.000 τόνους (5%) και θάβοντας 19.000 τόνους. Ο ΦΟΔΣΑ σήμερα χρεώνει τους δήμους /μέλη του με 40 ευρώ/τόνο για την ταφή των απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ και επομένως κάθε δήμος πληρώνει για διαχείριση απορριμμάτων 760.000 ευρώ/χρόνο.
-Αν οι τρεις από τους δέκα δήμους αυξήσουν την ανακύκλωση στο 10% και εκτρέψουν ακόμα 10% με χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων, τότε αυτοί οι 3 δήμοι θα καταβάλλουν έκαστος 70.000 ευρώ λιγότερα το χρόνο ως εισφορά στον ΦΟΔΣΑ και οι υπόλοιποι 7 δήμοι 30.000 ευρώ περισσότερα έκαστος.
-Αν οι τρεις από τους δέκα δήμους αυξήσουν την ανακύκλωση στο 20% και εκτρέψουν ακόμα 20% με χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων, τότε οι 3 δήμοι θα πληρώσουν 230.000 ευρώ λιγότερα ετησίως (μείωση 30%), ενώ οι υπόλοιποι 7 δήμοι πληρώσουν 98.000 ευρώ περισσότερο έκαστος ( αύξηση 13%)
Η ρύθμιση θα συμπληρωθεί με την κατάργηση του «τέλους ταφής» και την υποκατάσταση από ένα άλλο, φθηνότερο τέλος με πιο χαριτωμένο όνομα (τέλος κυκλικής οικονομίας). Το πρώτο είχε θεσπιστεί πριν από επτά χρόνια αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ, καθώς η εφαρμογή του έπαιρνε διαδοχικές αναβολές. Αφορούσε επιπλέον χρέωση από 35 ευρώ έως 60 ευρώ για κάθε τόνο απορριμμάτων που θα θαβόταν σε ΧΥΤΑ. Το δεύτερο θα ξεκινά από τα 10 ευρώ/τόνο και θα προσαυξάνεται κατά 5 ευρώ ετησίως μέχρι τα 35 ευρώ. Το «τέλος κυκλικής οικονομίας» θα διατίθεται μέσω των ΦΟΔΣΑ σε σύγχρονα έργα διαχείρισης απορριμμάτων. Πάντως να σημειωθεί ότι στο πρόσφατο συνέδριο κυκλικής οικονομίας που έγινε στην Αθήνα, το υπουργείο Περιβάλλοντος δέχθηκε κριτική από αρκετούς φορείς που υποστήριξαν ότι το «τέλος κυκλικής οικονομίας» είναι χαμηλό και δεν καθιστά ασύμφορη για τους δήμους την ταφή απορριμμάτων. Από την πλευρά του το υπουργείο υποστηρίζει ότι το χαμηλό τέλος θα δώσει μια «περίοδο προσαρμογής» στους δήμους που δεν διαθέτουν σήμερα καμία εναλλακτική μέθοδο διαχείρισης απορριμμάτων πλην της ταφής.
