Η Κρήτη θέλει να πιστοποιήσει τα μονοπάτια της με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ωστόσο υπάρχουν διαδρομές και φαράγγια δίπλα στο Ηράκλειο που περισσότερο δυσφημούν παρά διαφημίζουν τον τόπο μας, καθώς είναι ασυντήρητα, βρόμικα και χωρίς σημάνσεις.
Το οδοιπορικό του Ben Petre, φιλολόγου, μεταφραστή και λάτρη της πεζοπορίας, στο φαράγγι του Καρτερού είναι αποκαλυπτικό.
Συγκεκριμένα ο κ. Petre αναφέρει:
«Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το άρθρο σας για τις πρωτοβουλίες της Περιφέρειας Κρήτης στον τομέα του πεζοπορικού τουρισμού (“Η Κρήτη θέλει να μπει στα κορυφαία ευρωπαϊκά μονοπάτια”, “Πατρίς” 30/3/2019).
Όπως σας δήλωσε στο πλαίσιο της σχετικής συνέντευξης ο εντεταλμένος σύμβουλος Τουρισμού της Περιφέρειας, κ. Μιχάλης Βαμιεδάκης, “…Ο σκοπός μας δεν είναι να βάλουμε ένα ταμπελάκι στα μονοπάτια που να λέει ότι είναι πιστοποιημένα, αλλά να διαφημίσουμε αυτό που κάνουμε στο εξωτερικό…».
Δυστυχώς όμως, τουλάχιστον όσον αφορά τη διαδρομή στο φαράγγι του Καρτερού, εδώ δίπλα μας, η κατάσταση περισσότερο δυσφήμηση παρά διαφήμιση για τον τόπο θυμίζει. Και είναι προφανές ότι με τα σημερινά δεδομένα, το συγκεκριμένο μονοπάτι δεν πληροί καμία προδιαγραφή οποιασδήποτε σοβαρής “πιστοποίησης”, ούτε από άποψη συντήρησης υποδομών, ούτε από άποψη καθαριότητας.
Η παρακάτω περιγραφή περιορίζεται στο τμήμα του φαραγγιού από τον χώρο αναψυχής στη βόρεια είσοδό του μέχρι τη γέφυρα των Αϊτανιών, μήκους 3χλμ. περίπου. Πριν από μερικά χρόνια έγινε πράγματι μια αξιόλογη προσπάθεια χάραξης και σήμανσης της διαδρομής, με την κατασκευή γεφυρών και την τοποθέτηση ξύλινου φράχτη στα απόκρημνα σημεία. Έκτοτε, όμως, όλα μοιάζουν να έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους.
Το ξεκοιλιασμένο ξύλινο κιόσκι στην είσοδο δίνει το πρώτο απαισιόδοξο προμήνυμα των όσων ακολουθούν. Αναρωτιέται κανείς γιατί κατασκευάστηκε, αφού δεν φαίνεται να εξυπηρετεί κανένα σκοπό πέρα από την παροχή καύσιμης ύλης στις αυτοσχέδιες ψησταριές των πιο απερίσκεπτων επισκεπτών. Πληροφοριακοί χάρτες της διαδρομής ή προειδοποιητικές ταμπέλες για την απαγόρευση ανάμματος φωτιάς δεν υπάρχουν.
Σκαλοπάτια με σπασμένο στήριγμα. Την εικόνα συμπληρώνει ένα σκουριασμένο βαρέλι.
Λίγα μέτρα παρακάτω έχει αφαιρεθεί ο φράχτης εισόδου στο κυρίως φαράγγι, με αποτέλεσμα να συναντά κανείς οχήματα 4×4 σε αρκετή απόσταση πιο κάτω, παρότι απαγορεύεται αυστηρά η κυκλοφορία μηχανοκίνητων οχημάτων σε τέτοιες περιοχές.
Προχωρώντας κατά μήκος του ποταμού, σε παρά πολλά σημεία είναι εμφανέστατη η ρύπανση, κυρίως από πλαστικά. Εδώ υπάρχουν τουλάχιστον τρεις πηγές:
Πρώτον, οι συσκευασίες φυτοφαρμάκων και τα πάσης φύσεως γεωργικά εφόδια (μέχρι και λάστιχα από τρακτέρ!) προφανώς εγκαταλείπονται στα παρακείμενα χωράφια και, αργά ή γρήγορα, καταλήγουν στην κοίτη του φαραγγιού.
Δεύτερον, σε τουλάχιστον ένα σημείο πάνω από το φαράγγι, στα μισά περίπου της διαδρομής, έχει δημιουργηθεί μια παράνομη χωματερή.
Αριθμητικά, όμως, η συντριπτική πλειοψηφία των πλαστικών αντικειμένων ανήκει στην κατηγορία των οικιακών απορριμμάτων (μπουκάλια νερού, απορρυπαντικών, φελιζόλ συσκευασιών κλπ.).
Κατά τη γνώμη μου, τούτο οφείλεται κατά κύριο λόγο στην καλοπροαίρετη αλλά κακώς ειλημμένη απόφαση του Δήμου να τοποθετήσει κάδους απορριμμάτων στον κεντρικό δρόμο, αμέσως μετά τη γέφυρα προς Αϊτάνια, ουσιαστικά δίπλα στο ποτάμι. Σε περίπτωση μη έγκαιρης αποκομιδής (π.χ. λόγω απεργίας), όσα σκουπίδια ξεχειλίζουν μοιραία καταλήγουν στο φαράγγι. Οι κάδοι προφανώς εξυπηρετούν τα κοντινά μετόχια και εξοχικά, αλλά η επιλογή του συγκεκριμένου χώρου είναι τουλάχιστον ατυχής, αφού τροφοδοτεί το ποτάμι με σκουπίδια. Αν είναι ανάγκη οι κάδοι να παραμείνουν στο σημείο, θα πρέπει να τοποθετηθούν σε περιφραγμένη έκταση ώστε να περιοριστεί το κακό. Δυστυχώς δεν έχω να σας δείξω κάποια πρόσφατη φωτογραφία, εκτός από αυτή στο Google maps, για να καταλάβετε καλύτερα τη θέση. Σας βεβαιώ όμως ότι η σημερινή κατάσταση μετά τις πρόσφατες κινητοποιήσεις είναι τραγική, με πολλά αντικείμενα στον δρόμο.
Αφήνοντας κατά μέρος τα σκουπίδια, λίγα λόγια για τις υποδομές. Είναι αυτονόητο πως στις διαδρομές που κάνει, κανένας πεζοπόρος δεν επιζητεί το επίπεδο οργάνωσης που βρίσκει σε ένα αστικό πάρκο – αν ζητούσε κάτι τέτοιο, δεν θα έβγαινε στην εξοχή. Από τη στιγμή όμως που υπάρχουν έστω και στοιχειώδεις υποδομές, αυτές θα πρέπει να συντηρούνται σε τακτική βάση. Αυτή άλλωστε είναι διεθνής πρακτική που εφαρμόζεται σε όλους τους δρυμούς, μεταξύ άλλων και στο φαράγγι της Σαμαριάς. Σε αρκετά από τα πιο απόκρημνα σημεία της δικής μας διαδρομής όμως, ο ξύλινος φράχτης έχει καταρρεύσει, ενώ σε άλλα πάλι το μονοπάτι είναι σχεδόν αδιάβατο από τη πυκνή βλάστηση (φροντίζω πλέον να έχω πάντα μαζί μου ένα ψαλίδι για τα πιο απαιτητικά σημεία!)
Από τα παραπάνω ελπίζω να έγινε σαφές ότι πριν από τις διπλωματικού τύπου επαφές με φορείς του εξωτερικού και τις εξαγγελίες προσέλκυσης (και άλλων!) τουριστών για την περαιτέρω «αύξηση του τζίρου», καλό θα είναι οι ιθύνοντες σε επίπεδο Δήμου και Περιφέρειας να φροντίζουν για τη συντήρηση των υποδομών, τον τακτικό καθαρισμό και τη γενικότερη αναβάθμιση του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού.
Διαφορετικά, από τόπους εξαιρετικού φυσικού κάλλους, τα φαράγγια θα καταντήσουν μνημεία εσχάτης ανθρώπινης μωρίας. Και όσα σκουπίδια δεν παγιδεύονται εκεί θα συνεχίζουν ανενόχλητα το ταξίδι τους προς τη θάλασσα, όσες πιστοποιήσεις αειφορίας και αν διαθέτουν οι παραλίες της Κρήτης!
Υ.Γ. Και μια αισιόδοξη νότα: Αφού αποτυπώθηκαν τα προβλήματα φωτογραφικά κατά την κάθοδο, στην επιστροφή έγινε μια πρώτη προσπάθεια καθαρισμού. Σε ελάχιστη ώρα κατάφερα να γεμίσω ένα τσουβάλι με πλαστικά σκουπίδια, λάστιχα ποτίσματος κλπ., τα οποία πέταξα σε (άδειο) κάδο της πόλης μας».
