Συναγερμό έχει προκαλέσει στη Λευκωσία η βρετανική τοποθέτηση σχετικά με τις επικείμενες έρευνες του τουρκικού σκάφους Φατίχ εντός περιοχών που η Κυπριακή Δημοκρατία έχει επίσημα διακηρύξει ότι ανήκουν στην ΑΟΖ της.
Ο Βρετανός υπουργός ευρωπαϊκών υποθέσεων Άλαν Ντάνκαν μιλώντας στη Βουλή των Κοινοτήτων ανέφερε:
«Η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, οι διερευνητικές γεωτρήσεις δεν πρέπει να διεξάγονται σε οποιαδήποτε περιοχή στην οποία η κυριαρχία είναι υπό αμφισβήτηση.»
Στην ουσία δηλαδή κάλεσε να σταματήσουν όλες οι έρευνες για υδρογονάνθρακες, όχι μόνο οι τουρκικές.
Οργή Αναστασιάδη
Η τοποθέτηση Ντάνκαν προκάλεσε την οργή του Νίκου Αναστασιάδη. Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δήλωσε σχετικά:
«Υπήρξε και παραμένει απαράδεκτος ο κ. Άλαν Ντάνκαν. Θέλω να πιστεύω και θα γίνει το ανάλογο διάβημα προς την Πρωθυπουργό, διότι θεωρώ ότι η όλη στάση του το μόνο που δεν αντικατοπτρίζει είναι την ορθή πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθεί η Μεγάλη Βρετανία με τα όσα συμφέροντα έχει στην Κύπρο, και η στήριξη που έτυχε η Βρετανία στις κρίσιμες ώρες που περνά υπήρξε χωρίς προηγούμενο, έστω και από τη μικρή μας χώρα η οποία έχει την ίδια ψήφο με τις υπόλοιπες. Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφονται οι συμπεριφορές του εν λόγω κυρίου».
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα προχωρήσει σε διάβημα διαμαρτυρίας προς την Τερέζα Μέι, ενώ ο κ. Αναστασιάδης θα της αποστείλει επιστολή. Ήδη κλήθηκε για εξηγήσεις στο κυπριακό ΥΠΕΞ ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής στην Κύπρο Ρικ Τοντ.
Το Foreign Office
To Foreign Office προχώρησε σε γραπτή διευκρινιστική δήλωση η οποία στην ουσία επαναλαμβάνει τις θέσεις Ντάνκαν. Στη δήλωση αναφέρεται: «Αναγνωρίζουμε το κυριαρχικό δικαίωμα της Δημοκρατίας της Κύπρου να αξιοποιήσει το πετρέλαιο και το αέριο στη διεθνώς συμφωνημένη Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της. Πιστεύουμε ότι το πετρέλαιο και το αέριο της Κύπρου θα πρέπει να αναπτυχθεί προς όφελος όλων των Κυπρίων.» Ωστόσο, επισήμανε ότι: «Η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, διερευνητικές γεωτρήσεις δεν θα πρέπει να προχωρούν σε οποιαδήποτε περιοχή στην οποία η κυριαρχία είναι υπό αμφισβήτηση».
Τι θα πράξουν οι σύμμαχοι;
Η τοποθέτηση της Μεγάλης Βρετανίας έχει πολύ μεγάλη σημασία όχι μόνο γιατί πρόκειται για μια μεγάλη πολιτική και στρατιωτική δύναμη.
Πιο σημαντικά είναι ότι:
Αποτελεί (μαζί με Ελλάδα και Τουρκία) μια από τις «εγγυήτριες δυνάμεις» της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Διατηρεί πολύ στενή διπλωματική και στρατιωτική σχέση με τις ΗΠΑ. Εύλογα γεννάται το ερώτημα αν πριν τη βρετανική τοποθέτηση είχε υπάρξει κάποιου είδους συνεννόηση Λονδίνου-Ουάσιγκτον.
Την περασμένη Κυριακή το CNN Greece είχε επισημάνει:
Τη διατύπωση για την κυπριακή ΑΟΖ στην ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενάντια στις τουρκικές έρευνες. Η ανακοίνωση έκανε λόγο για «περιοχή την οποία διεκδικεί η Κυπριακή Δημοκρατία ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της».
Την απροθυμία των Ευρωπαίων εταίρων στη Σύνοδο Κορυφής του Σίμπιου στη Ρουμανία να αναλάβουν δημόσια συγκεκριμένες δεσμεύσεις για το ζήτημα.
Η τοποθέτηση Τσίπρα
Στη συνέντευξή του στον Alpha και τον Αντώνη Σρόιτερ ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στο ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ. Ο πρωθυπουργός επισήμανε τους τεχνικούς περιορισμούς των τουρκικών ερευνών:
«Καταρχάς για να συνεννοηθούμε μεταξύ μας και για να καταλάβει και ο ελληνικός λαός, αυτό το σκάψιμο που θα επιχειρήσουν είναι ένα σκάψιμο που δεν θα φέρει αποτελέσματα. Να το πώς έτσι, είναι λόγο προπαγανδιστικό, είναι λίγο «τζούφιο». Δεν έχουν την τεχνική δυνατότητα να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις ουσιαστικές. Έχουν όμως την επιθυμία από ότι φαίνεται, να προκαλούν εντάσεις, να δημιουργούν κινήσεις αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.» Επιπλέον, έθεσε το ζήτημα των κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας: «Πρακτικά, λοιπόν, αυτό το οποίο μπορεί να γίνει αν συνεχιστεί αυτή η στρατηγική, είναι να υπάρξουν μέτρα και οικονομικές κυρώσεις.»
Σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις και τη βρετανική τοποθέτηση, καλό είναι να θυμηθούμε ότι το 1976 αμέσως μετά την ελληνοτουρκική κρίση που προκάλεσαν οι έρευνες του τουρκικού πλοίου Χόρα στο Αιγαίο, Ελλάδα και Τουρκία σύναψαν το Πρωτόκολλο της Βέρνης. Στο Πρωτόκολλο αναφέρεται ότι οι δύο θα απέχουν από σεισμικές έρευνες σε αμφισβητούμενες περιοχές του Αιγαίου, οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις διαπραγματεύσεις για την υφαλοκρηπίδα.
