Η κοινωνική οικονομία είναι ένας τρίτος τομέας, χρησιμοποιείται ειδικά εκεί που αδυνατεί ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας να βρει λύσεις σε προβλήματα που ταλανίζουν την κοινωνία, ανήκει στην εναλλακτική οικονομία, και περιλαμβάνει όρους όπως αλληλεγγύη, σεβασμός, συλλογικό όφελος. Είναι το πεδίο που φέρνει ανθρώπους από διαφορετικές ίσως, ομάδες, να συνεργαστούν μαζί για έναν κοινό σκοπό, να αναπτύξουν επιχειρηματικές δραστηριότητες πλαισιωμένες με ηθικές αξίες, δημοκρατικές διαδικασίες διοίκησης και διαχείρισης με έμφαση στην προώθηση κοινωνικών σκοπών και στόχων.
Η κοινωνική οικονομία έχει μεγάλη σημασία στη διατήρηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της αλληλεγγύης. Η πιο βασική μορφή φορέων της κοινωνικής οικονομίας είναι οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις που μπορούν να αναπτυχθούν σε διάφορους τομείς όπως αυτών της παιδείας, της υγείας, του πολιτισμού, της προστασίας του περιβάλλοντος κ.α. Οι επιχειρήσεις αυτές προάγουν την κοινωνική ευημερία, την τοπική ανάπτυξη-απασχόληση και το συλλογικό συμφέρον.
Σε παγκόσμιο επίπεδο ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας αναπτύσσεται συνεχώς, με ταχύτατους ρυθμούς, υπάρχουν πολλά παραδείγματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας ανά την Ευρώπη και τον κόσμο, που δεν μπορώ λόγω περιορισμένου χώρου να παραθέσω. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος, 2 εκ. κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη αντιπροσωπεύουν το 10% όλων των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Σε αυτές εργάζονται περισσότερα από 11 εκ. άτομα, που αντιπροσωπεύουν το 6% του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού. Επίσης πάνω από 160 εκ. ευρωπαίοι πολίτες είναι μέλη κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα η κοινωνική οικονομία αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς, και πρέπει να συμβάλουμε στην ανάπτυξη της διαδικασίας αυτής ώστε να επωφελούνται σε πολλαπλά επίπεδα οι τοπικές κοινωνίες.
Οι κοινωνικές επιχειρήσεις και η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουν πολλά κοινά σημεία: Δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την κοινωνική αποτελεσματικότητα και λιγότερο για την οικονομική κερδοφορία, ασπάζονται τις αρχές της προώθησης της κοινωνικής συνοχής, της υψηλής περιβαλλοντικής ευθύνης και της κοινωνικής λογοδοσίας. Για το λόγο αυτό οι Δήμοι έχουν την υποχρέωση να στοχεύουν στη διάχυση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας καθώς και να στηρίζουν ή/και ενισχύουν παραγωγικά εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης. Να εκσυγχρονίσουν και να προσαρμόσουν τις υπηρεσίες τους στη νέα εποχή για να προσφέρουν στους δημότες βέλτιστες κοινωνικές υπηρεσίες.
Η κοινωνική οικονομία είναι από τα βασικά πεδία που θα πρέπει κάθε συνδυασμός να εντάξει στο πρόγραμμά του με πρόσθετα εργαλεία και καλές πρακτικές που θα οδηγήσουν σε λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι. Για παράδειγμα η κινητοποίηση ανενεργών δημοτικών πόρων που ο δημόσιος φορέας και οι ιδιώτες αδυνατούν να αξιοποιήσουν, θα μπορούσαν σε σύμπραξη με άλλους φορείς να μεταμορφωθούν στα πλαίσια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε χώρους πολιτισμού, ο οποίος αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο στο σχεδιασμό για την ανάπτυξη και εξέλιξη του δήμου.
Η τοπική αυτοδιοίκηση θα πρέπει να αναζητήσει συνεργασία τοπικών κοινωνικών επιχειρήσεων και ομάδων, να υποστηρίξει τις ιδέες και δράσεις τους για την ανάπτυξη κάθε είδους επιχειρηματικότητας και την ενίσχυση της τοπικής απασχόλησης και αυτάρκειας. Να ανοίξει στενούς δεσμούς με την τοπική κοινωνία, να την εκπαιδεύσει να σκεφτεί πιο κοινωνικά στην καθημερινότητά της ώστε να γαλουχηθεί μια διαφορετική κουλτούρα και φυσικά να διατηρεί αυτούς τους δεσμούς φέρνοντας κοντά κοινωνικούς εταίρους και πολίτες σε όλα τα επίπεδα, μέσω διαφόρων εκπαιδευτικών ή αθλητικών προγραμμάτων που θα προωθούν τη συνεργασία, η οποία είναι απαραίτητη σήμερα, πόσο μάλλον στην κοινωνική οικονομία. Να προωθήσει μια αλλαγή κουλτούρας μάθησης σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, ενημερώνοντας για τα πλεονεκτήματα της κοινωνικής οικονομίας και τον τρόπο εφαρμογής της. Αυτό σταδιακά θα έχει αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του πολίτη στην καθημερινότητά του, που είναι και το ζητούμενο από έναν δήμο.
Τα παραπάνω έχουν και ένα άλλο πλεονέκτημα: Τη βελτίωση της ποιότητας διακοπών των τουριστών το οποίο πρέπει να μας απασχολεί αν επιθυμούμε την αύξηση της τουριστικής κίνησης όλο το χρόνο. Οι τουρίστες που αναζητούν την ποιότητα, έχουν μια διαφορετική κουλτούρα με υψηλές απαιτήσεις, σκέφτονται κοινωνικά, αναζητούν εναλλακτικές εμπειρίες στον τόπο επίσκεψής τους και εμφανίζουν αυξημένη ζήτηση τα τελευταία χρόνια.
Στις κοινωνίες οι οποίες επιθυμούν να προχωρήσουν μπροστά, να γίνουν πιο σύγχρονες, αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό και κάθε Δήμος έχει το δικό του μερίδιο ευθύνης στην εύρεση λύσεων βασισμένων σε συνέργειες και συνεργασίες.
