ΤΟΥ ΜΑΝΟΥΣΟΥ ΚΛΑΔΟΥ
Δεν καταγράφονται ανησυχητικά στοιχεία στην Π.Ε. Ρεθύμνου σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό ή άλλα επικίνδυνα φαινόμενα στις συμπεριφορές μαθητών. Η υπόθεση του μικρού αγοριού σε χωριό του Ρεθύμνου που χτυπήθηκε από συμμαθητές του εκτός σχολείου και εκτός σχολικού περιβάλλοντος, αποτελεί προφανώς ένα σοβαρό περιστατικό, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει έξαρση του bullying ή ότι το Ρέθυμνο έχει κάποια δυσάρεστη πρωτιά σε αυτόν τον τομέα.
Σύμφωνα με την Αναπληρώτρια Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου κ. Ευαγγελία Μαντά αλλά και την Προϊσταμένη του ΚΕΣΥΠ Ρεθύμνου κ. Δέσποινα Αντωνιάδου, στα σχολεία του νομού μας δεν καταγράφεται κάποια ιδιαιτερότητα σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, ούτε κάποια έξαρση αρνητικών φαινομένων.
Αντίστοιχη εικόνα καταγράφεται και στην υπηρεσία Ανηλίκων των τοπικών δικαστηρίων, με την υπεύθυνη του οποίου επικοινωνήσαμε.
Σε κάθε περίπτωση όμως η ενημέρωση είναι η καλύτερη πρόληψη. Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι ίδιοι οι μαθητές θα πρέπει και να έχουν καθαρή εικόνα του τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός αλλά και να είναι πάντα έτοιμοι να διακρίνουν και να αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε δυσάρεστο θέμα. Αρκεί να μην συμβαίνουν ακρότητες. Διότι, και η ευαισθησία έχει τα όρια της. Και όταν ξεπερνάς τα όρια… χάνεις την ουσία!
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ
Σύμφωνα με την Αναπληρώτρια Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου κ. Ευαγγελία Μαντά, στον νομό μας δεν καταγράφεται κάποια ανησυχητική έξαρση του φαινομένου. Μιλώντας στην εφημερίδα μας, δήλωσε τα εξής: «Παλιότερα σε βάθος 10ετίας ίσως και προγενέστερα να είχαν καταγραφεί κάποια περιστατικά σε σχολεία της Α/θμιας του Ρεθύμνου, φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια, μετά από την συνεχή πληροφόρηση και την αυξημένη ευαισθησία όλων των εμπλεκόμενων φορέων σχετικά με το θέμα δείχνει σταδιακά να εξαλείφεται. Έτσι τα τελευταία χρόνια δεν υπήρξαν σοβαρά καταγεγραμμένα περιστατικά, πέραν από 1-2 ίσως που διερευνήθηκαν άμεσα και επιλύθηκαν μέσα στο σχολικό χώρο. Η νομοθεσία που διέπει άλλωστε το θέμα έχει κάνει πολλά βήματα κυρίως προς την κατεύθυνση της πρόληψης καθώς από το 2011 ήδη έχει έρθει εγκύκλιος ( που αφορούσε κυρίως τη Β/θμια όμως) που θέσπιζε την ύπαρξη ξεκάθαρων κανόνων που θα συνοψίζονται σε σχολικό κανονισμό τον οποίο θα είναι υπεύθυνοι οι εκπαιδευτικοί και ο Διευθυντής να ακολουθούν, ενώ στην ίδια εγκύκλιο προωθούνταν και η ανάπτυξη υποστηρικτικών μηχανισμών για την δυνατότητα προσφυγής σε εξειδικευμένους επιστήμονες ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς κ.λ.π. Επίσης από το 2014 και εξής θεσμοθετήθηκαν σε κάθε σχολείο, και στην Α/θμια αυτή τη φορά, οι Ομάδες Δράσεων Πρόληψης που αποτελούνταν από εκπαιδευτικούς του σχολείου ενώ γινόταν και καταγραφή σε ηλεκτρονική πλατφόρμα των δράσεων που προγραμματίζονταν για την πρόληψη κυρίως και την ευαισθητοποίηση πάνω σε θέματα εκφοβισμού.»
Η κ. Δέσποινα Αντωνιάδου, προϊσταμένη του ΚΕΣΥΠ Α/θμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου, μας δήλωσε από την πλευρά της στο ίδιο μήκος κύματος τα εξής: «Μιλάμε περισσότερο για περιστατικά λεκτικής ή σωματικής βίας που αναφέρονται σε μας από γονείς ή μαθητές. Πρέπει να διερευνήσουμε κάθε φορά το εκάστοτε περιστατικό για να καταλήξουμε αν πρόκειται bullying, δηλαδή σχολικό εκφοβισμό. Τώρα δε, με την ενημέρωση που υπάρχει και τα ειδικά παιδαγωγικά προγράμματα που εφαρμόζονται στα σχολεία, ακόμα και αν υπάρξει κάποιο περιστατικό, λαμβάνεται μέριμνα για να μην κλιμακωθεί, να μην γίνει κάτι δεδομένο για την σχολική κοινότητα αλλά να προστατευθεί και το θύμα και το παιδί – θύτης αλλά και να ξέρουν όλα τα παιδιά πώς να προστατευθούν ή πώς να αντιδράσουν σε όποιο φαινόμενο προκύψει. Δεν υπάρχει κάποια ανησυχητική έξαρση του φαινομένου.»
ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΕΦΗΣΥΧΑΣΜΟ
Ωστόσο και από τις δύο προαναφερόμενες εκπαιδευτικούς, τονίζεται, ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση οι σχολικές κοινότητες να εφησυχάζουν και να μην λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα.
Η κ. Αντωνιάδου, τόνισε χαρακτηριστικά, ότι «Οι δομές μας είναι επαρκείς στο Ρέθυμνο και οι σχολικές κοινότητες βρίσκονται σε εγρήγορση. Η συμβουλή μας προς τους γονείς που πιστεύουν ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα αλλά και οι γονείς που αντιλαμβάνονται ότι το παιδί τους είναι θύτης, θα πρέπει να ξέρουν ότι τα παιδιά τους υποφέρουν γιατί έχουν δυσκολίες, ψυχοσωματικά και συναισθηματικά ελλείμματα. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν αναπτύξει μία ζεστή συναισθηματική σχέση αποδοχής για το παιδί τους. Να ξέρει το παιδί πως οι γονείς του είναι εκεί και το νοιάζονται. Θα το ακούσουν και δεν θα είναι επικριτικοί και απορριπτικοί. Θα είναι εκεί και θα το ακούσουν. Αυτό θα πρέπει να το νιώθει το παιδί και στο σχολείο και στην οικογένεια. Αν υπάρχει αυτή η σχέση, ό,τι και αν συμβεί ο γονιός θα το μάθε και θα μπορέσει να κάνει το σωστό. Εννοείται η βία και η επιθετικότητα των γονιών, δεν μπορεί να λύσει κανένα πρόβλημα.»
Από την πλευρά της η κ. Μαντά, τόνισε απευθυνόμενη προς τους γονείς τα εξής: «Βοηθήστε το παιδί σας να μιλήσει. Δημιουργείστε ένα ασφαλές πλαίσιο ώστε να έχει το παιδί σας εμπιστοσύνη σε εσάς να σας εκμυστηρευτεί από την πρώτη στιγμή τι του συμβαίνει, τι το απασχολεί, τι το προβληματίζει.» Η ίδια συμπλήρωσε, ότι «Υπάρχει μεγάλη ευαισθησία στα σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί παρακολουθούν στενά την κατάσταση των παιδιών και αντιλαμβάνονται αμέσως το όποιο πρόβλημα.»
ΝΑ ΜΗΝ ΦΤΑΝΟΥΜΕ ΣΤΑ ΑΚΡΑ
Ένα ζήτημα που έχει, ωστόσο, προκύψει είναι η «υπερευαισθησία» κάποιων γονέων. Σύμφωνα με την κ. Μαντά, έχουν καταγραφεί περιστατικά που εκπαιδευτικοί έχουν αντιμετωπίσει επιθετική συμπεριφορά από γονείς, σε βαθμό που δεν δικαιολογείται αλλά συντελεί στο να μιλάμε για ένα άλλο, επίσης ακραίο φαινόμενο, δηλαδή, να υφίστανται σχολικό εκφοβισμό… οι εκπαιδευτικοί. Σχετικά η κ. Μαντά δήλωσε τα εξής: «Να σημειώσουμε βέβαια ότι όλη αυτή η συζήτηση επί του θέματος, σε ορισμένες περιπτώσεις έχει δημιουργήσει φαινόμενα εκφοβισμού προς την αντίθετη κατεύθυνση , εννοώντας την πίεση που δέχονται καθημερινά οι εκπαιδευτικοί από την κοινωνία και τους γονείς των μαθητών. Στις μέρες μας κάθε εκπαιδευτικός οφείλει να είναι διπλά προσεκτικός καθώς με το παραμικρό οι γονείς των παιδιών και ολόκληρο το κοινωνικό σύστημα είναι απέναντι του και με την παραμικρή αφορμή ¨δικάζεται¨ ως ένοχος για την συμπεριφορά του απέναντι στο παιδί. Γονείς και μαθητές έχουν γίνει υπερ- ευαίσθητοι σε θέματα επιπλήξεων των συμπεριφορών των μαθητών, γεγονός που δυσχεραίνει και την πρόθεση των εκπαιδευτικών να αντιμετωπίσουν το θέμα του εκφοβισμού φοβούμενοι ότι θα μπλέξουν. Και προφανώς για να μην παρεξηγηθούμε δεν εννοούμε ότι επιθυμούμε εκπαιδευτικούς στο απυρόβλητο και με ασυδοσία στις κινήσεις και την συμπεριφορά τους. Η σωστή λέξη είναι ΟΡΙΑ και εκεί κρύβεται αν θέλετε την γνώμη μου, το κλειδί της αντιμετώπισης του φαινομένου.
Πρέπει να υπάρχει σχέση εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας μεταξύ γονέων και παιδιών.
Να μην φοβούνται να απευθύνονται στο σχολείο και στους αρμόδιους φορείς για να βοηθήσει το σχολείο.»
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ BULLYING
Σύμφωνα με την επίσημη ορολογία, τo bullying (εκφοβισμός) είναι μία επιθετική συμπεριφορά – σωματική, λεκτική, ψυχολογική ή και κοινωνική – που εκδηλώνεται σκόπιμα, απρόκλητα και επαναλαμβανόμενα, στο σχολείο, στον εργασιακό χώρο, ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σκοπός της είναι η επιβολή, και η πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου στο άτομο (ή ομάδα ατόμων) που την υφίσταται.
Σωματικός εκφοβισμός είναι τα χτυπήματα, τα σπρωξίματα, οι κλωτσιές κλπ. Λεκτικός εκφοβισμός είναι η κοροϊδία, οι διακρίσεις, τα σεξουαλικά σχόλια κοκ. Κοινωνικός εκφοβισμός είναι η διάδοση φημών, η καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, η απομόνωση από την ομάδα κλπ. Επίσης υπάρχει ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο κοκ.
Στη συμπεριφορά του bullying υπάρχει μια διαφορά ισχύος ανάμεσα σ’ αυτούς που την ασκούν και σ’ αυτούς που την υφίστανται. Δεν πρόκειται για μια διαμάχη που χρειάζεται επίλυση. Όλη η εξουσία είναι στο άτομο ή στην ομάδα που την ασκεί. Τα άτομα που εκφοβίζουν τους άλλους, δείχνουν απέχθεια και περιφρόνηση σ’ αυτούς που προσπαθούν να βλάψουν. Πιστεύουν ότι μέσα απ’ αυτή τη συμπεριφορά γίνονται πιο σημαντικοί.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΑΣΚΑΛΩΝ ΚΑΙ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΟΥΝ ΤΟ BULLYING
Σύμφωνα, πάντα με την σχετική αρθρογραφία και βιβλιογραφία, οι εκπαιδευτικοί κυρίως θα πρέπει να κατέχουν τις απαραίτητες γνώσεις και να είναι παρατηρητικοί. Αν και οι δάσκαλοι γνωρίζουν ότι το bullying διαδραματίζεται σε τουαλέτες, παιδικές χαρές, λεωφορεία όπου εκείνοι είναι απόντες, πρέπει να το λάβουν σοβαρά υπ΄ όψιν τους. Χρειάζεται να αντιληφθούν ότι με το να το καταδείξουν, δεν κουτσομπολεύουν. Αν ένας δάσκαλος, παρατηρήσει bullying σε μία τάξη, άμεσα πρέπει να παρέμβει για να το σταματήσει, να το καταγράψει και να ενημερώσει τη διοίκηση για να διερευνηθεί περαιτέρω το περιστατικό.
Επίσης, θα πρέπει να ειδοποιήσουν τους γονείς. Μαθητές και γονείς χρειάζεται να είναι μέρος της λύσης και να δημιουργηθούν ομάδες που θα φροντίσουν για την καλλιέργεια της εξάλειψης του εκφοβισμού. Οι μαθητές μπορούν να ενημερώσουν τους γονείς για τις νέες τεχνολογικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για το bullying.
Τέλος θα πρέπει να ενημερώσουν αμέσως τον σχολικό ψυχολόγο ώστε να φροντίσει με τη σειρά του την ψυχική αποκατάσταση του θύματος και να οριοθετήσει το ζήτημα με τους γονείς και τους δράστες.
ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ BULLYING
- Παρατηρήστε το παιδί σας για σημάδια που δείχνουν ότι είναι θύμα bullying: Tα παιδιά τις περισσότερες φορές δεν μιλάνε για αυτό. Ενδεικτικά σημάδια bullying είναι: σκισμένα ρούχα, δισταγμός να πάει σχολείο, χαμηλή όρεξη, εφιάλτες, κλάμα ακόμα και ενδείξεις κατάθλιψης και άγχους. Αν καταλάβετε ότι το παιδί σας είναι θύμα bullying, μην του πείτε "θα περάσει" ή "δεν πειράζει". Μιλήστε μαζί του ανοιχτά για να καταλάβετε τι συμβαίνει στο σχολείο και τι χρειάζεται να κάνετε για να ξεκαθαρίσετε το πεδίο.
- Μάθετε στο παιδί σας πως να χειρίζεται το bullying: Μέχρι να γίνει κάτι από τη διοίκηση του σχολείου και αφού έχει ξεκινήσει η διαδικασία έρευνας εκεί, δείξτε στο παιδί σας πως να χειρίζεται το bullying χωρίς να νιώθει ηττημένος και κατατροπωμένος. Παίξτε σενάρια στο σπίτι και δείξτε του πως να αγνοεί έναν παιδί που εκφοβίζει ή αναπτύσσει συμπεριφορά που αντιγράφει το bullying. Να αναφέρετε τα περιστατικά στο σχολείο και να απευθυνθείτε ακόμα πιο ψηλά αν η διεύθυνση του σχολείου δεν σας απαντήσει.
ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΟΥ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ BULLYING
- Εκπαιδεύστε το παιδί σας για το bullying: Είναι πιθανό το παιδί σας να μην γνωρίζει πόσο επικίνδυνο είναι αυτό που κάνει. Θυμίστε του ότι έχει και νομικές συνέπειες.
- Δημιουργήστε ένα αίσθημα ασφάλειας στο σπίτι σας: Τα παιδιά μαθαίνουν τη συμπεριφορά τους από τους γονείς τους. Όταν τα παιδιά εκτίθενται σε μία επιθετική συμπεριφορά ή σε ένα πολύ αυστηρό περιβάλλον στο σπίτι, είναι πιθανό να προχωρήσουν σε bullying στο σχολείο.
- Αναζητήστε σημάδια αυτοεκτίμησης: Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, συχνά εκφοβίζουν άλλους για να νιώθουν τα ίδια καλύτερα. Ακόμα και τα παιδιά που δείχνουν να είναι δημοφιλή μπορούν να υιοθετήσουν παρόμοια συμπεριφορά. Αυτές οι συμπεριφορές χρειάζεται να καταδειχθούν από τους γονείς και να πειθαρχηθούν.
