Η επιµονή της Λευκωσίας, που ζητούσε αυστηρότερες διατυπώσεις στο προσχέδιο της ανακοίνωσης, έκαµψε τελικά τις επιφυλάξεις µερίδας των «28»
Με στοχευµένα µέτρα απαντά η ΕΕ στην τουρκική προκλητικότητα. Σε πλήρη αλληλεγγύη µε την Κύπρο, οι πρέσβεις των 28 κρατών µελών υιοθέτησαν την αυστηρότερη διατύπωση που επιθυµούσε η Λευκωσία στο προσχέδιο κειµένου το οποίο σήµερα αναµένεται να υιοθετήσουν οι υπουργοί Εξωτερικών στο Συµβούλιο που πραγµατοποιείται στις Βρυξέλλες. Στο κείµενο αναφέρονται τα µέτρα της περικοπής των προενταξιακών κονδυλίων, της διακοπής του διαλόγου υψηλού επιπέδου και των διαπραγµατεύσεων για την αεροπορική σύνδεση ΕΕ-Τουρκίας, όπως και της αναστολής της δανειοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Και καταλήγει επί λέξει το κείµενο: «H EE συνεχίζει να ασχολείται µε το θέµα στο πλαίσιο των συµπερασµάτων της Συνόδου Κορυφής της 20ής Ιουνίου και καλεί την ύπατη εκπρόσωπο για θέµατα εξωτερικής πολιτικής και την Κοµισιόν να συνεχίσουν να εργάζονται επί των επιλογών για στοχευµένα µέτρα. Υπό το φως (in light) της συνέχειας της εξόρυξης από πλευράς Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, το Συµβούλιο θα παρακολουθεί και θα επανέλθει µε τον κατάλληλο τρόπο (as appropriate)».
Πριν από την έναρξη του Συµβουλίου, ο νέος Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας αναµένεται να έχει την πρώτη συνάντησή του µε τον Κύπριο οµόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη. Μια σηµαντική συνάντηση για τον συντονισµό των δυνάµεών τους στο Συµβούλιο. Ο Νίκος ∆ένδιας αναµένεται να πραγµατοποιήσει και άλλες διµερείς επαφές.
Ήταν ένα διπλωµατικό θρίλερ, µε πιέσεις από όλες τις πλευρές. Από τη µία, η Κύπρος πίεζε να αυστηροποιηθεί η γλώσσα του κειµένου. Από την άλλη, κάποιες χώρες ήταν επιφυλακτικές για να µην υπάρξει περαιτέρω κλιµάκωση της κατάστασης. Η πρώτη συνάντηση των πρέσβεων δεν οδήγησε σε αποτέλεσµα, παρά τις έντονες -και υπό άκρα µυστικότητα- συζητήσεις. Ακολούθησε ένα κείµενο από τη φινλανδική προεδρία, το οποίο τέθηκε υπόψη των κρατών-µελών προκειµένου να εγκριθεί. Ακολούθησαν ολονύχτιες διαπραγµατεύσεις και έτσι ένα νέο κείµενο, βελτιωµένο ως προς την πέµπτη και επίµαχη παράγραφο -σύµφωνα µε τις παραινέσεις της Κύπρου-, εστάλη ξανά προς τις αντιπροσωπείες των χωρών στις Βρυξέλλες. Η νέα διορία ήταν το απόγευµα της Παρασκευής.
Κατόπιν αυτού, το κείµενο συµπερασµάτων είναι σχεδόν έτοιµο – παραµένει µία συνάντηση των πρέσβεων σήµερα το πρωί, προς επιβεβαίωση της τελικής εκδοχής του. «Η βασική ανησυχία κάποιων χωρών της Βόρειας Ευρώπης αφορούσε τη δυνατότητα επεκτασιµότητας των µέτρων. Ηθελαν, δηλαδή, απλώς µία προειδοποιητική βολή προς την Αγκυρα, έτσι ώστε να µπορέσει η ΕΕ να αυξήσει την πίεσή της στο µέλλον» εξήγησε στο «Εθνος» διπλωµάτης των Βρυξελλών.
«Φυσικά, δεν είναι τυχαίο το ότι κάποιες από αυτές έχουν µεγάλες επενδύσεις στην Τουρκία» συµπλήρωσε µε νόηµα. Νωρίτερα, Κύπριοι διπλωµάτες εξηγούσαν ότι «η παράγραφος που αφορούσε στις µελλοντικές κινήσεις της ΕΕ δεν αντικατόπτριζε το πνεύµα της απόφασης των ηγετών στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Ιουνίου.
Θέλουµε οι εργασίες για τα στοχευµένα µέτρα να συνεχιστούν παράλληλα. Και µακάρι να µη χρειαστεί να τα εφαρµόσουµε, αν δηλαδή η Τουρκία αλλάξει συµπεριφορά». Πάντως, από την ΕΕ µε κάθε τόνο εκφράζεται η στήριξη προς την Κύπρο. «Η δραστηριότητα της Τουρκίας για τις εξορύξεις είναι παράνοµη, θέλουµε να τη σταµατήσει. Η ΕΕ είναι σε πλήρη αλληλεγγύη µε την Κύπρο. Η διαδικασία είναι σε εξέλιξη και δεν θέλω να αποκαλύψω περισσότερες λεπτοµέρειες» είχε αναφέρει υψηλόβαθµη αξιωµατούχος της ΕΕ, ενηµερώνοντας τον διεθνή Τύπο στις Βρυξέλλες.
Πολιτικό και οικονοµικό πλήγµα για την Αγκυρα
Μπορεί τα µέτρα που αναµένεται να αποφασίσουν σήµερα οι υπουργοί Εξωτερικών να µην ακούγονται σηµαντικά, ωστόσο αποτελούν διπλό πλήγµα σε βάρος της Τουρκίας, αφού «χτυπούν» σε δύο επίπεδα: σε οικονοµικό και πολιτικό. Ετσι εξηγείται και η έντονη απάντηση της Αγκυρας, που έσπευσε να διατυπωθεί πριν ακόµη ανακοινωθούν επισήµως τα µέτρα.
Πιο αναλυτικά, η περικοπή της προενταξιακής βοήθειας προς την Τουρκία είναι ένα από τα βασικά µέτρα που πρότεινε η Κοµισιόν. Η περικοπή στον προϋπολογισµό του 2019 ισχύει ήδη για το κράτος δικαίου στην Τουρκία, ωστόσο πλέον θα περικοπούν τα κονδύλια του 2020. Και το ποσό για το έτος αυτό θα είναι ακόµη µεγαλύτερο, αφού η ενταξιακή διαδικασία προβλέπει κάθε χρόνο την αύξηση των κονδυλίων. Επίσης, προτείνεται το Συµβούλιο να προτρέψει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να επανεξετάσει τον βαθµό εµπλοκής της στην τουρκική οικονοµία. Είναι αναµφίβολα µία πρόταση που ενοχλεί την Αγκυρα. Η αναστολή των συναντήσεων υψηλού επιπέδου σε υπουργικό επίπεδο για θέµατα πολιτικής και οικονοµικής ατζέντας, ενέργειας, µεταφορών και αγροτικής πολιτικής είναι πολιτική επιλογή.
Ήδη, µια συνάντηση για το περιβάλλον και την ενέργεια ακυρώθηκε, αφού το θέµα της ενέργειας είναι το επίµαχο. Τέλος, προτείνεται η αναστολή των διαπραγµατεύσεων για συνολική συµφωνία στις αεροµεταφορές µεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, οι οποίες ξεκίνησαν τον Νοέµβριο του 2016 και συνεχίζονταν µέχρι και τον περασµένο Μάρτιο. Ηταν κάτι που ήθελε η Τουρκία, φαίνεται όµως ότι η συνάντηση που είχε προγραµµατιστεί για τον Νοέµβριο θα ακυρωθεί.
