Σε πείσμα της ικανότητας του ανθρώπου να καταπολεμήσει τις πυρκαγιές με τα πιο σύγχρονα συστήματα από έδαφος και αέρα, καθώς και με τους καλύτερα εκπαιδευμένους πυροσβέστες του κόσμου, φαίνεται βέβαιο ότι οι φωτιές δεν θα σταματήσουν. Είτε θέλουμε να το δεχθούμε είτε όχι, σε όλες τις περιοχές της υδρογείου όπου επιτείνεται (βλ. κλιματική αλλαγή) το ιδιότυπο μεσογειακό κλίμα, με το μακρύ, θερμό και άνυδρο καλοκαίρι, οι δασικές πυρκαγιές είναι γεγονός επαναλαμβανόμενο.
Η αναδάσωση δεν αποτελεί μόνο μία συνταγματική επιταγή για την αποκατάσταση καμένων περιοχών, αλλά πρωτίστως μία ηθική υποχρέωση απέναντι στο περιβάλλον. Βέβαια το δάσος που κάηκε θα ξαναγίνει δάσος, με την προϋπόθεση ότι κάτι τέτοιο θα του επιτραπεί. Όχι με τη βόσκηση γιδοπροβάτων σε αυτό, ούτε με τις καταπατήσεις και τη μετατροπή του σε αγροκτήματα, χωράφια και οικόπεδα.
Όλα σχεδόν τα φυτά της χώρας μας που απαντώνται σε περιοχές μεσογειακού κλίματος έχουν προσαρμογές με τις οποίες μπορούν να επιβιώσουν κατά τη διάρκεια της φωτιάς και να επανέλθουν ύστερα από αυτή.
Η γνώση αυτών των προσαρμογών είναι δυνατόν, αν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα, να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε περισσότερο αποδοτικά την αποκατάσταση των διαταραχών τις οποίες η πυρκαγιά προκάλεσε. Έτσι θα ήταν δυνατόν να διακρίνουμε δύο βασικές κατηγορίες φυτών σε σχέση με την επανάκαμψή τους μετά τη φωτιά. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν εκείνα που επανέρχονται με τη διαδικασία της ενεργοποίησης της φύτρωσης των σπερμάτων τους και στη δεύτερη εκείνα τα οποία, μολονότι το υπέργειο μέρος καίγεται, οι ρίζες τους παραμένουν ανέπαφες και επανέρχονται με παραβλαστήματα.
Τα πεύκα επανέρχονται μόνο με φύτρωση των σπόρων τους, πράγμα το οποίο σημαίνει μεγάλη καθυστέρηση στην αποκατάσταση των πευκώνων που κάηκαν, και αυτός είναι ακόμη ένας λόγος για τη μη χρησιμοποίηση πεύκων στους νέους χώρους πρασίνου που δημιουργούμε. Από την άλλη, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι στα καμένα φυσικά πευκοδάση υπάρχει συνήθως αυξημένη φυσική αναγέννηση. Έτσι δεν είναι αναγκαία η αναδάσωση. Ένα καμένο πευκοδάσος έχει τη δυνατότητα φυσικής αναγέννησης με τα χιλιάδες πευκάκια που φυτρώνουν μετά τα πρωτοβρόχια.
Σχεδόν όλοι οι πολυετείς υψηλοί θάμνοι του ελληνικού μεσογειακού περιβάλλοντος (πουρνάρια, αγριελιές, κουμαριές, συκιές, μυρτιές, δάφνες, φυλίκια, αριές κτλ.) επανέρχονται με παραβλαστήματα. Οι καμένοι θαμνώνες αν δεν υπάρξει ανθρώπινη παρέμβαση επανέρχονται ταχύτατα και μέσα σε διάστημα μικρότερο των 10 ετών δεν διακρίνεται η καμένη από την άκαυτη περιοχή.
Ωστόσο, τα δεκάδες χιλιάδες στρέμματα καμένων εκτάσεων δεν μπορούν να αναδασωθούν από την μία ημέρα στην άλλη.
Στο πρόβλημα της ταχείας αναδάσωσης έρχονται να δώσουν λύση τα drones, τα οποία είναι σε θέση να φυτεύουν δεκάδες χιλιάδες δέντρα σε ημερήσια βάση χωρίς να παρεμβάλλεται ο ανθρώπινος παράγοντας. Αυτή η λύση μπορεί να παρουσιάζει στατιστικά μικρότερο ποσοστό επιτυχίας από το παραδοσιακό φύτεμα αλλά σε απόλυτους αριθμούς η μέθοδος θα καλύψει γρηγορότερα τις πληγείσες περιοχές. Η νεοϊδρυθείσα BioCarbon Engineering σχεδιάζει να συμβάλλει στην αναδάσωση των κατεστραμμένων δρυμών, φυτεύοντας ένα δισεκατομμύριο δέντρα μέσα σε ένα χρόνο χωρίς καν να «πατήσει το πόδι της» στις καμένες περιοχές, χρησιμοποιώντας για κηπουρούς μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Τα ειδικά εξοπλισμένα drones φυτεύουν τα δενδρύλλια πολύ γρηγορότερα από τον μέσο άνθρωπο: πετώντας πάνω από την προς αναδάσωση περιοχή, εντοπίζουν τα βέλτιστα σημεία αποκατάστασης και στη συνέχεια εκτοξεύουν από χαμηλό ύψος μίνι κάψουλες προ-γονιμοποιημένων σπόρων, καλυμμένων με θρεπτικό τζελ. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο καίγονται πάνω 26 δισεκατομμύρια δέντρα ενώ μόνο 15 δισεκατομμύρια από αυτά αναπληρώνονται. Με ελάχιστους χειριστές να ελέγχουν ταυτόχρονα πολλαπλά drones, ο ιδρυτής της BioCarbon Engineering εκτιμά ότι θα μπορούσαν να φυτεύονται πανεύκολα, έως και 36.000 δενδρύλλια τη μέρα, μόλις στο 15% του κόστους της αντίστοιχης χειρωνακτικής μεθόδου.
Από το Σεπτέμβριο του 2016 έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως κανονισμός, για το γενικό πλαίσιο πτήσεων Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ), ευρύτερα γνωστά ως drones.
Στη ΔΕΘ (Σεπτ. 2016) σε λιγότερο περίοπτες θέσεις από τα φώτα της δημοσιότητας βρέθηκαν ορισμένα εκθέματα που εντυπωσίασαν όχι μόνο για τις καινοτομίες τους αλλά και γιατί υποδείκνυαν αθόρυβα τις δυνατότητες ανάπτυξης που έχει η χώρα μέσω των επιστημόνων που ακόμα διαθέτει.
Ανάπτυξη που δεν χρειάζεται να περιμένει επενδύσεις από ξένες εταιρείες αλλά μπορεί να προέλθει άμεσα από την εκβιομηχάνιση της χώρας και την παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων βασισμένων σε προηγμένες τεχνολογίες. Ένα τέτοιο παράδειγμα, που συνιστά αποτέλεσμα συνδυαστικής δράσης αρκετών επιστημονικών πεδίων, και το οποίο παρουσιάσθηκε στη ΔΕΘ, είναι το πειραματικό πρωτότυπο του Ελληνικού Πολιτικού Μη-επανδρωμένου Αεροχήματος HCUAV RX-1.
Πρόκειται για ένα μη επανδρωμένο ιπτάμενο όχημα (drone), το οποίο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο συνεργατικού έργου, με επικεφαλής και συντονιστή τον αναπληρωτή καθηγητή Κύρο Υάκινθο, διευθυντή του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ.
Τα πτητικά του χαρακτηριστικά, οι επιχειρησιακές του δυνατότητες, καθώς και ο ηλεκτρονικός του εξοπλισμός, επιλέχθηκαν με βάση τις απαιτήσεις της Ελλάδας για την επιτήρηση χερσαίων και θαλασσίων εκτάσεων, σε μεγάλη ακτίνα, με έμφαση κυρίως στις φυσικές καταστροφές, τα περιβαλλοντικά ατυχήματα (φωτιές, θαλάσσια
μόλυνση κ.α.) και στις επιχειρήσεις διάσωσης.
Οι κατασκευαστές του drone λένε πως χάρη στον σύγχρονο ηλεκτρονικό εξοπλισμό του, το HCUAV RX-1 μπορεί να επιχειρεί και τη νύχτα. «Οι πτήσεις του καταδεικνύουν ότι το αερόχημα έχει εξαιρετική πτητική συμπεριφορά είναι δομικά ακέραιο και ικανό να επιτύχει τους επιχειρησιακούς του στόχους.
Επιπλέον έγινε λεπτομερής ανάλυση του κόστους παραγωγής μονάδων του drone η οποία έδειξε ότι μπορεί να ανταγωνιστεί τα αντίστοιχα προϊόντα της διεθνούς αγοράς με εξαιρετικές προοπτικές εφόσον αξιοποιηθεί από την πολιτεία»
Το HCUAV είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας, σε επίπεδο ερευνητικού προγράμματος, ελληνικών ΑΕΙ (ΑΠΘ, ΔΠΘ) και ελληνικών εταιρειών και αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της δράσης «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 2011», της ΕΥΔΕ - ΕΤΑΚ, στο Πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2007-2013.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕ, έως το 2035 ο συγκεκριμένος τομέας πρόκειται να 'χει δημιουργήσει 100.000 θέσεις εργασίας και η παραγωγή θα ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, το χρόνο. Τα χρήματα προφανώς και ήταν ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να επεξεργαστεί τους κανονισμούς, κατά τρόπο που να διευκολύνουν την εκμετάλλευση αυτών των αεροσκαφών, από εταιρίες κοινής ωφελείας, με μίλια υποδομών προς επιθεώρηση, την οποία τώρα κάνουν άνθρωποι- και πέραν της οπτικής επαφής.
Υ.Γ. 1
Οι πρωτοβουλίες συλλογικοτήτων για αναδασώσεις, λόγω χρήσης drones, δεν πρέπει να σταματήσουν γιατί εμπεδώνουν την οικολογική συνείδηση.
Υ.Γ. 2
Στις πρόσφατες πυρκαγιές ο κρατικός μηχανισμός έδειξε αδιαμφισβήτητα τον καλύτερο του εαυτό και αυτό πρέπει να πιστωθεί στην κυβέρνηση χωρίς βέβαια να ξεχνάμε και τις διαχρονικές αναλογικές ευθύνες…και της ΝΔ.
Σε αυτό όμως που εκτιμώ ότι δεν έχει δοθεί η δέουσα προσοχή-ενημέρωση είναι τα απαραίτητα μέτρα προστασίας υγείας που θα πρέπει να λαμβάνονται κυρίως από τους εθελοντές πυροσβέστες αλλά και από τούς κατοίκους των πληγέντων περιοχών. Η εισπνοή μικροσωματίων κατά τη διάρκεια καύσης δασικής έκτασης όσο και δομημένων κατασκευών (η επιβλαβέστερη περίπτωση) «ξυπνάει» καρκινικά κύτταρα με μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την υγεία.
Πηγές: 1. Σχετικό άρθρο Νίκου Μάργαρη (διετέλεσε Καθηγητής Οικοσυστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου) 2. Δημοσίευμα έγκριτης εφημερίδας για τη ΔΕΘ (2016)
