Η μείωση του αριθμού των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση εν μέσω της κρίσης και η παράλληλη αύξηση αυτών που απασχολούνται –ή δηλώνονται και κατά συνέπεια ασφαλίζονται– με μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, σε συνδυασμό με τη μείωση των μισθών, είχαν ως αποτέλεσμα τη μέση ετήσια μείωση των εσόδων του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης κατά 1,3 δισ. ευρώ. Η επικυριαρχία των ευέλικτων μορφών απασχόλησης που, όπως φαίνεται και από τα πρόσφατα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη» (μηνός Αυγούστου), παραμένει στις νέες προσλήψεις, προκαλεί ανησυχία στους ειδικούς κοινωνικής ασφάλισης, οι οποίοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και για τις συνέπειες στο ασφαλιστικό. Με στόχο τον περιορισμό της υποδηλωμένης εργασίας, καθώς εκτιμάται ότι πολλές από τις νέες προσλήψεις αφορούν στην πράξη θέσεις πλήρους απασχόλησης, το υπουργείο Εργασίας αναμένεται να προωθήσει στο αμέσως προσεχές διάστημα νομοθετικές πρωτοβουλίες και δράσεις. Μία από αυτές θεωρείται η διάταξη που περιλαμβάνεται στο αναπτυξιακό νομοσχέδιο-«σκούπα» και αφορά την αύξηση του κόστους των «υπερωριών» στις ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Οπως επισημαίνει μιλώντας στην «Κ» ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης, στην Ελλάδα η δυσμενής και ευέλικτη πραγματικότητα της αγοράς εργασίας, που εντάθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των ασκούμενων μνημονιακών πολιτικών, ασκεί σοβαρές πιέσεις στους ανέργους και ιδιαίτερα στους νέους. Οι τελευταίοι καλούνται να αποδεχθούν ως γέφυρα εισόδου στην αγορά εργασίας την ευέλικτη απασχόληση, που μετεξελίσσεται σε μόνιμης διάρκειας ευέλικτη, χαμηλά αμειβόμενη, αδήλωτη και ανασφάλιστη απασχόληση.
Παράλληλα, βέβαια, αφορά και ένα σημαντικό μέρος των ήδη εργαζομένων με πλήρη απασχόληση να αποδέχονται να δηλώνονται με μερική.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του ΕΦΚΑ, η μερική απασχόληση στη μισθωτή απασχόληση του ιδιωτικού τομέα, από 11,05% το 2002, έφτασε το 29,8% τον Δεκέμβριο του 2018 καταγράφοντας αύξηση 267% (+18,75 ποσοστιαίες μονάδες). Κατά την ίδια περίοδο, η πλήρης απασχόληση μειώθηκε κατά 21,1%, από 88,95% το 2002 σε 70,2% το 2018. Παράλληλα, ο μέσος μισθός της μερικής απασχόλησης, από 579 ευρώ μεικτά το 2009, μειώθηκε στα 391 ευρώ, καταγράφοντας μείωση 32,5%, όταν ο μέσος μισθός της πλήρους απασχόλησης, από 1.443 ευρώ μειώθηκε στα 1.160 ευρώ μεικτά (-19,7%). Σύμφωνα με τις μετρήσεις του κ. Ρομπόλη σε συνεργασία με τον υποψήφιο διδάκτορα του Παντείου Πανεπιστημίου Β. Μπέτση, η επικράτηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας οδήγησε σε ετήσια μείωση των εσόδων του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης κατά 1,3 δισ. ευρώ (16% των συνολικών εσόδων από εισφορές).
Εάν αυτό προβληθεί στο μέλλον, και υπό την προϋπόθεση ότι η ευελιξία στην απασχόληση θα αυξηθεί έως το 2050, οι δύο ειδικοί εκτιμούν πως την περίοδο 2019-2050 θα χαθούν συνολικά από το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα περίπου 85 δισ. ευρώ (1,12% του ΑΕΠ ετησίως).
