Ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση για αδικαιολόγητες καθυστερήσεις αναφορικά με την ενσωμάτωση στο εθνικό μας δίκαιο τριών ευρωπαϊκών οδηγιών, καταλόγισε ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών και Βουλευτής Ρεθύμνου, Γιάννης Κεφαλογιάννης.
Από το βήμα της Βουλής, ο υφυπουργός, αρμόδιος για θέματα Μεταφορών, τοποθετήθηκε σχετικά με το δεύτερο νομοσχέδιο που εισάγει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών μέσα σε ένα διάστημα δυόμιση μηνών , υπογραμμίζοντας πως για ακόμη μια φορά η Κυβέρνηση κινήθηκε με πολύ γρήγορους ρυθμούς και αποτελεσματικότητα.
Με την ψήφιση επί της αρχής των άρθρων, της τροπολογίας και του συνόλου του σχεδίου νόμου «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2016/797, 2016/798 και 2016/2370 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και άλλες διατάξεις», η χώρα μας επιχειρεί να καλύψει καθυστερήσεις περίπου δυόμιση χρόνων, εισάγοντας βασικές αλλαγές που αφορούν την απελευθέρωση των αγορών επιβατικών μεταφορών, τη δυνατότητα των εκατό μελών να επιλέξουν μεταξύ οριζόντιας ή κάθετης διάρθρωσης για τη διακυβέρνηση της υποδομής, την αναδιατύπωση του θεσμικού πλαισίου στον τομέα της διαλειτουργικότητας και της ασφάλειας των σιδηροδρόμων, καθώς και την εκχώρηση αρμοδιοτήτων στον οργανισμό σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ERA), αναφορικά με την έγκριση οχημάτων προέγκρισης συστημάτων ERDMS και έκδοση πιστοποιητικών ασφάλειας σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον κ. Κεφαλογιάννη, οι ρυθμίσεις οι οποίες εισάγονται, είναι αναγκαίες, όπως υπογράμμισε, για «ανοίξει ο ανταγωνισμός στο συγκεκριμένο σιδηροδρομικό δίκτυο ανά την Ευρώπη αλλά βεβαίως και για να διασφαλιστεί η ασφάλεια όλων αυτών των μεταφορών». Ενώ επισήμανε, ότι «δεν χρειάζεται να αναλύσουμε περαιτέρω για ποιο λόγο είναι κρίσιμο εθνικά και γεωπολιτικά να αναπτυχθούν ισχυροί σιδηρόδρομοι στην Ελλάδα, σιδηρόδρομοι που θα είναι βεβαίως φιλικοί προς το περιβάλλον. Το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών ήδη κινείται προς αυτή την κατεύθυνση».
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών Γιάννη Κεφαλογιάννη στη Βουλή κατά τη συζήτηση και ψήφιση επί της αρχής, των άρθρων, της τροπολογίας και του συνόλου του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών: «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2016/797, 2016/798 και 2016/2370 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και άλλες διατάξεις»:
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το παρόν νομοσχέδιο είναι στην ουσία το δεύτερο νομοσχέδιο που εισάγει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε διάστημα δυόμισι μηνών. Νομίζω ότι είναι το καλύτερο παράδειγμα ότι δυστυχώς η προηγούμενη Κυβέρνηση σε μια σειρά από ζητήματα δεν κατόρθωσε να τα επιλύσει ακόμα κι όταν νομοθέτησε. Νομοθέτησε με τόσο πρόχειρο τρόπο όπου στην ουσία υπήρξαν ανεφάρμοστα νομοσχέδια.
Θυμίζω ότι το πρώτο νομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε σ’ αυτή τη Βουλή αφορούσε στα διπλώματα που για περίπου δέκα μήνες εκατόν πέντε χιλιάδες συμπολίτες μας δεν μπορούσαν να λάβουν την άδεια οδήγησης. Κι αυτό εδώ αποτελεί ένα δεύτερο παράδειγμα που για περίπου δυόμισι χρόνια τρεις ευρωπαϊκές οδηγίες δεν μπορούσαν να ενσωματωθούν. Δεν είχε πάρει η Κυβέρνηση την πρωτοβουλία για να ενσωματωθούν.
Θυμίζω ότι οι Οδηγίες 2016/797 και 2016/798 θα έπρεπε να είχαν ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο ήδη από τις 16/6/2019, ενώ η 2016/2370 θα έπρεπε να είχε ενσωματωθεί από τις 25/12/2018. Κι όχι μόνο αυτό. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε στείλει προειδοποιητική επιστολή λόγω μη κοινοποίησης των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο των Οδηγιών 2016/798. Ήταν η παράβαση 2019/190. Η χώρα μας δυστυχώς υπέπεσε σε δεύτερη παράβαση λόγω της μη ενσωμάτωσης των Οδηγιών 2019/194 λόγω ακριβώς της αβελτηρίας της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εκδώσει μια αιτιολογημένη γνώμη λόγω μη ανακοίνωσης των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκτυο της Οδηγίας 2016/2370 η οποία συνιστούσε την παράβαση 2019/35. Πραγματικά κι εγώ αναρωτήθηκα για ποιο λόγο η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δυόμισι χρόνια τώρα δεν ενσωμάτωσε αυτές τις Οδηγίες. Βεβαίως αυτά που ακούστηκαν στην Επιτροπή και στην Ολομέλεια περί δήθεν διαβούλευσης δεν ισχύουν γιατί το μόνο που υπήρξε όπως πολύ σωστά ανέφερε και ο Υπουργός ήταν απλώς μια ανάρτηση στο site του Υπουργείου.
Οι λόγοι βεβαίως που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι πολλοί. Αλλά αυτό το οποίο υπάρχει ως αποτέλεσμα και ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του είναι ότι αυτά τα δυόμισι χρόνια που δεν ενσωματώθηκαν αυτές οι δυο οδηγίες τελικά καταλήξαμε να έχουμε ένα μονοπώλιο μιας ιδιωτικής εταιρείας.
Θα πρέπει να αναφερθούμε και σε ποιο τεχνικά ζητήματα. Θα συμπληρώσω στην πολύ καλή ανάλυση που έκανε και ο εισηγητής μας. Αναφέρεται βεβαίως στην ενσωμάτωση αυτών των τριών Οδηγιών. Οι βασικές αλλαγές που εισάγονται είναι η απελευθέρωση των αγορών επιβατικών μεταφορών. Δίνεται η δυνατότητα των εκατό μελών να επιλέξουν μεταξύ οριζόντιας ή κάθετης διάρθρωσης για τη διακυβέρνηση της υποδομής. Βεβαίως, αναδιατυπώνεται το θεσμικό πλαίσιο στον τομέα της διαλειτουργικότητας και της ασφάλειας των σιδηροδρόμων και εκχωρούνται αρμοδιότητες στον οργανισμό σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ERA, αναφορικά με την έγκριση οχημάτων προέγκρισης συστημάτων ERDMS και έκδοση πιστοποιητικών ασφάλειας σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις.
Πιο συγκεκριμένα, με το πρώτο και δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου στην ουσία η διαλειτουργικότητα αποτελεί την τεχνική εναρμόνιση στον σιδηροδρομικό τομέα, προκειμένου να επιτευχθεί το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς. Βεβαίως οι απαραίτητες ρυθμίσεις γι’ αυτή περιλαμβάνονται σε αυτό το μέρος του νομοσχεδίου.
Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη Οδηγία ρυθμίζει σημαντικά θέματα όπως σύναψη συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ του Οργανισμού και εθνικών αρχών ασφάλειας οχημάτων. Γίνεται αποσαφήνιση των διαδικασιών που ισχύουν τόσο για την κοινοποίηση υφιστάμενων και νέων εθνικών κανόνων όσο και για την αξιολόγησή τους από τον Οργανισμό. Αναφέρεται η διαδικασία κατάρτισης τεχνικών προδιαγραφών διαλειτουργικότητας, η διαδικασία έγκρισης θέσης σε λειτουργία σταθερών σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων και διάθεσης στην αγορά των σιδηροδρομικών οχημάτων, ο καθορισμός των ευρωπαϊκών μητρώων και επάρκεια οργανισμών αξιολόγησης της συμμόρφωσης προς τους εθνικούς κανόνες.
Η δεύτερη Οδηγία αποσαφηνίζει τον ρόλο και τις αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων, δηλαδή των κρατών μελών του Οργανισμού, των διαχειριστών υποδομής και των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων στο σιδηροδρομικό σύστημα. Αποσαφηνίζει τη διαδικασία πιστοποίησης και έγκρισης ασφάλειας, καθιερώνει νέο μηχανισμό για τη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ του Οργανισμού και των κρατών μελών μέσω των εθνικών αρχών ασφάλειας. Αποσαφηνίζει τον ρόλο της εθνικής αρχής ασφάλειας που είναι η ΡΑΣ και του φορέα διερεύνησης ατυχημάτων και συμβάντων και διευκρινίζει τις διαδικασίες που πρέπει να εφαρμόζονται για την κοινοποίηση των εθνικών κανόνων ασφαλείας καθώς και την αξιολόγηση που πραγματοποιεί ο Οργανισμός.
Με την τρίτη Οδηγία στην ουσία προχωράμε στο άνοιγμα της αγοράς εσωτερικών σιδηροδρομικών επιβατικών μεταφορών στη διακυβέρνηση της σιδηροδρομικής υποδομής και στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος στον τομέα των σιδηροδρομικών. Ο στόχος βεβαίως είναι η αποτελεσματική ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς σιδηροδρομικών υπηρεσιών, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων, η παροχή ασφαλών και ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Στην ουσία, με το τρίτο μέρος του νομοσχεδίου, εισάγεται ένας συντονιστικός μηχανισμός για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στη συνεργασία μεταξύ των φορέων. Εισάγονται σαφείς κανόνες ανεξαρτησίας και διαφάνειας των βασικών καθηκόντων του διαχειριστή υποδομής που διέπουν τη θέση στην αγορά των σιδηροδρομικών υπηρεσιών και βεβαίως ενισχύεται ο ρόλος που έχουν οι εθνικοί ρυθμιστικοί φορείς για την προστασία του ανταγωνισμού και των δικαιωμάτων των χρηστών.
Όσον αφορά στο επίπεδο διακυβέρνησης της υποδομής, νομίζω ότι ενισχύει της ανεξαρτησία του διαχειριστή υποδομής και ήταν ξεκάθαρο τόσο στη συζήτηση στην επιτροπή όσο και στην Ολομέλεια. Σε επίπεδο αγοράς διασφαλίζεται ο ανταγωνισμός με την παραχώρηση σε ενωσιακές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις του δικαιώματος σε σιδηροδρομικές υποδομές σε όλα τα κράτη μέλη με σκοπό την εκτέλεση εσωτερικών υπηρεσιών μεταφοράς υποδομών, δηλαδή σπάνε τα μονοπώλια.
Όσον αφορά στις υπηρεσίες υψηλών ταχυτήτων, νομίζω ότι αναγνωρίζεται η ιδιαίτερη σημασία των υπηρεσιών αυτών για την προαγωγή της βέλτιστης χρήσης της διαθέσιμης υποδομής και βεβαίως της ενθάρρυνσης της ανταγωνιστικότητας των υψηλών ταχυτήτων υπηρεσιών μεταφοράς επιβατών και διαφόρων υπηρεσιών και διαφόρων προϊόντων.
Επίσης, διασφαλίζονται νέοι κανόνες ανταγωνισμού των δικαιωμάτων των επιβατών και της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς. Διευρύνεται το πεδίο εποπτείας της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων σε περιπτώσεις παραβάσεων και παραβιάσεων της νομοθεσίας και αθέμιτου ανταγωνισμού και βεβαίως αποσαφηνίζονται οι αρμοδιότητές της.
Νομίζω ότι όλες αυτές οι ρυθμίσεις οι οποίες εισάγονται, κύριοι συνάδελφοι, μέσω αυτών των τριών Οδηγιών είναι απαραίτητες όπως εξηγήσαμε προηγουμένως τόσο για να ανοίξει ο ανταγωνισμός στο συγκεκριμένο σιδηροδρομικό δίκτυο ανά την Ευρώπη αλλά βεβαίως και για να διασφαλιστεί η ασφάλεια όλων αυτών των μεταφορών.
Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να αναλύσουμε περαιτέρω για ποιο λόγο είναι κρίσιμο εθνικά και γεωπολιτικά να αναπτυχθούν ισχυροί σιδηρόδρομοι στην Ελλάδα, σιδηρόδρομοι που θα είναι βεβαίως φιλικοί προς το περιβάλλον. Το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών ήδη κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Μάλιστα είμαστε στη διάθεσή σας κι εγώ και ο Υπουργός –αν θέλετε κάποια στιγμή να ανοίξουμε μια γενικότερη κουβέντα συνολικά για το σχέδιο αυτό σε μια ενδεχομένως συνεδρίαση ειδικά στην Επιτροπή- να κάνουμε μια πιο ενδελεχή κουβέντα γιατί εδώ είναι περιορισμένος ο χρόνος.
Σε κάθε περίπτωση θα περίμενα όλες οι πτέρυγες της Βουλής να υιοθετούσαν και να είχαν μια θετική ψήφο για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο γιατί αφορά στην ουσία ενσωμάτωση οδηγιών που οι περισσότεροι από τους προλαλήσαντες ομιλητές είπαν ότι ήταν απαραίτητες για να πάμε σ’ αυτή την κατεύθυνση.
Θεωρούμε ότι για άλλη μια φορά κινηθήκαμε με πάρα πολύ γρήγορο τρόπο ως νέα Κυβέρνηση να ενσωματώσουμε στο δικό μας στο εθνικό δίκαιο τρεις Οδηγίες, οι οποίες θα έπρεπε να είχαν ήδη ενσωματωθεί εδώ και περίπου έναν χρόνο και δυστυχώς η προηγούμενη Κυβέρνηση για τους δικούς της λόγους κατάφερε να καθυστερήσει τόσο πολύ, με αποτέλεσμα να έχουμε όλες αυτές τις προειδοποιητικές επιστολές από πλευράς Ευρωπαϊκή Ένωσης και για άλλη μια φορά η χώρα μας να φαίνεται ότι στην ουσία βρίσκεται πάρα πολύ πίσω στην ενσωμάτωση των οδηγιών.
Σε κάθε περίπτωση θεωρώ ότι είναι ένα βήμα το οποίο μας κάνει να προχωράμε μπροστά σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα σε σχέση με την ασφάλεια και τη διαλειτουργικότητα των σιδηροδρόμων.
Νομίζω ότι με αυτό το βήμα τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια θα είμαστε σε θέση σε μια από τις βασικές προτεραιότητες της χώρας μας, την ανάπτυξη των σιδηροδρόμων, να είμαστε πλέον έτοιμοι και να είμαστε σε μία ισότιμη θέση και με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες».
