ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ ΑΤΑΤΟΥΡΚ : ΔΥΟ ΛΑΟΙ , ΔΥΟ ΕΘΝΑΡΧΕΣ!
Σε καμία Ευρωπαϊκή Δημοκρατία δεν συναντούμε τόσο βαθύ επηρεασμό της νεότερης ιστορικής της διαδρομής από ένα πολιτικό πρόσωπο όσο της Ελληνικής από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.Το άλλο πολιτικό πρόσωπο που βεβαίως επηρέασε βαθιά τη χώρα του όπως και ο Ε. Βενιζέλος ,τον περασμένο αιώνα , ήταν ο Κεμάλ Ατατούρκ για τη Τουρκία! Ήταν τόσο ισχυρή η επίδραση της προσωπικότητας του Βενιζέλου και της πολιτικής του, στη κοινωνία της χώρας μας , που αργότερα οι ιστορικοί περιγράφοντας το πολιτικό πνεύμα της εποχής αυτής αναφέρονταν σε ορολογίες , όπως φιλοβενιζελισμός και αντιβενιζελισμός .
ΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΣΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Τέσσερα ήταν τα γεγονότα σταθμοί της Ελληνικής ιστορίας που χαρακτηρίστηκαν από τη πολιτική παρουσία του Βενιζέλου .
- Το πρώτο ήταν το ότι σε ηλικία μόλις 45 ετών και ενώ ο Βενιζέλος αγωνιζόταν για την ανεξαρτησία της ακόμη Τουρκοκρατούμενης Κρήτης , ο Βενιζέλος εκλήθη από το Στρατιωτικό Σύνδεσμο που αντιπροσώπευε την ενιαία βούληση του Ελληνικού Στρατεύματος να γίνει Πρωθυπουργός της Ελλάδας τον Δεκέμβριο του 1909 .
- Το δεύτερο ήταν η ατράνταχτη θέση του, απέναντι στη μοναρχία και σε παρόμοιου τύπου εξουσίες , που εκφράστηκε από πολύ ενωρίς με την εναντίωσή του στις πολιτικές τού Πρίγκηπα Γεώργιου στη Κρητική Πολιτεία από το 1901 ,όπως και αργότερα το 1915 με την αντιπαράθεσή του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Πίστευε δηλαδή ότι ο θεσμός της μοναρχίας δεν ωφελεί το λαό και μάλιστα το διέγνωσε τόσο νωρίς. Ο Ελληνικός λαός ωστόσο χρειάστηκε ακόμη 70 τόσα χρόνια ώσπου τελικά να καταφέρει να απαλλαγεί πιά από αυτόν το 1974.
- Το τρίτο ήταν το ότι, με τις διορατικές πολιτικές και στρατιωτικές του κινήσεις, κατάφερε στο να απελευθερωθεί η Θεσσαλονίκη και ολόκληρη η Βόρεια Ελλάδα , όπως και τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου . Αυτός ήταν και ο λόγος, που λατρεύτηκε σε αυτές τις περιοχές. Η αλήθεια είναι πως χωρίς τον Βενιζέλο δεν γνωρίζουμε αν η Ελλάδα θα είχε την έκταση και τη μορφή που έχει σήμερα !
- Και το τελευταίο ήταν η ικανότητα που επέδειξε ως ΄΄ Εθνικός διαπραγματευτής΄΄ στο να χειριστεί με ιδιαίτερη επιτυχία τις διαπραγματεύσεις στις συνθήκες , των Σεβρών το 1920 , αλλά και της Λωζάνης το 1923 !
ΕΚΛΕΓΜΕΝΟΣ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΣ 23 ΕΤΩΝ
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος γεννήθηκε στην επαναστατημένη Κρήτη το 1864 και γαλουχήθηκε με τους αγώνες του Κρητικού λαού για Εθνική ανεξαρτησία και Λαϊκή απελευθέρωση . Στο αποκορύφωμα αυτών των αγώνων ,κατά το 1887 μόλις νεαρός απόφοιτος της Νομικής Σχολής , επέστρεψε στα Χανιά και σε ηλικία μόλις 23 ετών εκλέχτηκε Πληρεξούσιος Κυδωνίας . Το 1897 και ενώ οι εξεγέρσεις των Κρητών βρίσκονταν στην τελευταία τους περίοδο πριν την απελευθέρωση , στις επαναλαμβανόμενες Γενικές Συνελεύσεις των δόθηκε η ευκαιρία στον Βενιζέλο στο να αναδείξει την ηγετική του φυσιογνωμία. Την πρώτη Γενική Συνέλευση τον Ιούνιο του ΄97 στους Αρμένους Χανίων διαδέχτηκε αυτή των Αρχανών Ηρακλείου τον Αύγουστο, όπου ο Βενιζέλος εκλέχτηκε και Πρόεδρος της Συνελεύσεως .Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η τρίτη , στο Μελιδόνι Μυλοποτάμου τον Οκτώβριο του ΄97. Στη Συνέλευση μάλιστα του Μελιδονίου , θα φανεί και το Μεγαλείο του πολιτικού ανδρός , όπου, παρ΄όλο που δεν εκλέχτηκε Πρόεδρος της Συνελεύσεως ,παρουσίασε με πολύ θερμά λόγια τον εκλεγέντα πρόεδρο , τον Ηρακλειώτη γιατρό Ιωάννη Σφακιανάκη.
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Τον Δεκέμβριο του 1898 ορκίζεται ως κυβερνήτης της Κρητικής Πολιτείας ο Πρίγκηπας Γεώργιος που σχηματίζει 5μελή κυβέρνηση Συμβούλων ,με Σύμβουλο Δικαιοσύνης τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ακολούθησε η διαφωνία του Αρμοστή με τον Βενιζέλο το 1901, που οδήγησε στην παραίτησή του. Τον Μάϊο του 1905 ο Βενιζέλος προκάλεσε το κίνημα του Θερίσου με αιχμή των διεκδικήσεων τους την Ένωση με την Ελλάδα για να ξεφύγει το νησί από το αδόκιμο σύστημα της Αυτονομίας και την αυταρχική διοίκηση του Αρμοστή.Το κίνημα του Θερίσου επέτυχε την απομάκρυνση του Γεώργιου και νέος Αρμοστής ορίστηκε ο Αλέξανδρος Ζαϊμης. Τα επόμενα τρία χρόνια χαρακτηρίστηκαν από έντονες πολιτικές ζυμώσεις στη προσπάθεια του νησιού να βρεί το πολιτικό και κοινωνικό του βηματισμό.
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Τον Δεκέμβριο του 1909 ο Βενιζέλος θα κληθεί στην Αθήνα να αναλάβει Πρωθυπουργός της Ελλάδας.Τον επόμενο χρόνο, τον Αύγουστο του 1910 , θα ιδρύσει το κόμμα των Φιλελευθέρων , που θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές του Οκτωβρίου και έκτοτε πια θα πρωταγωνιστεί στα πολιτικά δεδομένα της νεότερης Ελλάδας είτε ως κόμμα Φιλελευθέρων είτε ως οι διάδοχοι του πολιτικοί σχηματισμοί.
Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΤΟ ΒΑΣΙΛΙΑ ΚΑΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ
Πολύ σύντομα όμως θα συγκρουστεί με το βασιλιά Κωνσταντίνο τον Φεβρουάριο του 1915 και αυτό θα έχει σαν επακόλουθο την υπόθεση του Εθνικού διχασμού, με απόλυτη υπαιτιότητα του βασιλιά. Τον Αύγουστο του 1916 ο Βενιζέλος θα ανακοινώσει τη πλήρη διαφωνία του με το βασιλιά, θα παραιτηθεί της πρωθυπουργίας και θα σχηματίσει την ΄΄Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης΄΄ με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη. Για την εδραίωση μάλιστα της κυριαρχίας της κυβέρνησής του αυτής , ο Βενιζέλος ,αφού δεν είχε τη συνδρομή του στρατού γιατί ήταν με το βασιλιά , θα στηριχτεί στις μοιραρχίες της Κρητικής χωροφυλακής. Η Κρητική χωροφυλακή βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη με εντολή του, από το 1912 τη περίοδο των Βαλκανικών πολέμων , για να επιτηρεί τη τάξη στη πόλη , που μόλις είχε απελευθερωθεί από τους Τούρκους και υπήρχε η ανάγκη ισχυρής φύλαξης αφού την επιβουλεύονταν τόσο οι Βούλγαροι όσο και οι Σέρβοι. Η αφοσίωση των Κρητών χωροφυλάκων στο πρόσωπό του, αφού λειτούργησε το χαρακτηριστικό αίσθημα της πίστης στην ιδέα και τον ηγέτη, που χαρακτηρίζει τους Κρήτες , έδωσε στο Βενιζέλο τη δυνατότητα να σταθεί στο πλευρό των Αγγλογάλλων συμμάχων και να τον εμπιστευθούν .Τον Μάϊο του 1917 οι σύμμαχοι θα εξαναγκάσουν το βασιλιά Κωνσταντίνο να εγκαταλείψει τη χώρα και σε λίγες δε ημέρες αργότερα ο Βενιζέλος θα ορκιστεί ξανά πρωθυπουργός της Ελλάδας στην Αθήνα .
ΦΙΛΟΒΕΝΙΖΕΝΙΚΟΙ - ΑΝΤΙΒΕΝΙΖΕΛΙΚΟΙ
Ήδη όμως η χώρα είχε εισέλθει στην πολύ επώδυνη περίοδο της διαίρεσης και του διχασμού , με αποκορύφωμα τον αφορισμό του Βενιζέλου από την εκκλησία της Ελλάδας. Ο λαός είχε διχαστεί και οι χαρακτηρισμοί φιλοβενιζελικοί και αντιβενιζελικοί ήταν πια καθημερινότητα. Στην Αθήνα προκαλούνταν συλλαλητήρια φιλοβενιζελικών ή αντιβενιζελικών οπαδών και συχνά συγκρούονταν μεταξύ τους. Μερικά χρόνια αργότερα θα συμβεί η Μικρασιατική καταστροφή το 1922 και ο Βενιζέλος που βρίσκονταν αυτοεξόριστος στο Παρίσι , θα κληθεί να διαπραγματευθεί τη συνθήκη της Λωζάνης . Ακολούθησε μια δεκαετία έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων στη διακυβέρνηση της χώρας , όπου ο Βενιζέλος ανέλαβε πρωθυπουργός τέσσερεις φορές σε ισάριθμες κυβερνήσεις έως και το 1933. Ωστόσο οι αντιπαραθέσεις με βάση τα αισθήματα αγάπης του λαού προς τον Βενιζέλο θα συνεχιστούν και μετά το θάνατό του, τον Μάρτιο του 1936 . Δυστυχώς οι αντιπαραθέσεις αυτές είχαν περάσει και στον Ελληνικό στρατό όπως και στην Ελληνική χωροφυλακή . Το αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής ήταν να υπάρχουν θύλακες και των δύο ομάδων, τόσο στο στρατό όσο και στην χωροφυλακή με φυσική συνέπεια την αδυναμία της δημοκρατικής και αξιοκρατικής διοίκησης τόσο του στρατού όσο και της χωροφυλακής.
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ , Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Ωστόσο ο πολιτικός χαρακτηρισμός του φιλοβενιζελισμού είχε ταυτιστεί με τη προοδευτικότητα , τον σεβασμό των ελευθεριών και των δικαιωμάτων των πολιτών και των εργαζόμενων όσο και με τον αντιμοναρχισμό . Στην αντιπέρα όχθη ο αντιβενιζελισμός αντιπροσώπευε τον συντηρητισμό ,το φιλομοναρχισμό ,τη φιλική στάση απέναντι στη κεφαλαιουχική τάξη καθώς και την ατολμία για καινοτομίες και αλλαγές στο κοινωνικό χώρο. Eίναι πολύ χαρακτηριστικό το πως αγαπήθηκε και λατρεύτηκε ο Βενιζέλος σε περιοχές της Ελλάδας , όπως στη Θεσσαλονίκη και γενικά στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη , στη Λήμνο ,τη Λέσβο , τη Ρόδο και φυσικά τη Κρήτη. Αγάλματά του κοσμούν κεντρικά μέρη των Αθηνών , της Θεσσαλονίκης , της Ρόδου , της Μυτιλήνης , των Ιωαννίνων , της Λάρισσας ,της Κομοτινής , της Ξάνθης και φυσικά και των τεσσάρων πόλεων της Κρήτης .Επίσης προτομές του υπάρχουν σε πλατείες σε αρκετές Ελληνικές πόλεις όπως στη Κοζάνη , στη Φλώρινα ,στη Κατερίνη, στη Καβάλα , στη Κόρινθο , στις Σέρρες και αλλού.
ΟΙ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΚΑΙ Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ
Όμως ο θάνατος του Βενιζέλου δεν έφερε λήθη στα πολιτικά πάθη , με αποτέλεσμα οι έντονες αντιπαραθέσεις και οι πολιτικές συγκρούσεις να συνεχιστούν και μετά αφού το κόμμα των φιλελευθέρων παρέμενε πιστό στις πολιτικές του Ελευθέριου Βενιζέλου. Οι επόμενοι αρχηγοί των Φιλελευθέρων και των φίλιων κομμάτων , όπως ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο Θεμιστοκλής Σοφούλης , ο Σοφοκλής Βενιζέλος και ο Γεώργιος Παπανδρέου , σεβάστηκαν πάντα τις θέσεις και τις αρχές του φιλοβενιζελισμού. Στον αντίποδα όμως και η φιλομοναρχική συντηρητική παράταξη συνέχισε να διατηρεί την ίδια στάση του Αντιβενιζελισμού . Οι δύο αυτές πολιτικές παρατάξεις μετά την απελευθέρωση από τους ναζί το 1945 και λίγο αργότερα μετά τον εμφύλιο το ΄47- ΄49 προχώρησαν σε σημαντικές διαφοροποιήσεις στις πολιτικές τους καθόσον στη πολιτική σκακιέρα της Ελλάδας εμφανίστηκε και μια νέα ισχυρή πολιτική παράταξη , εκείνη της Αριστεράς .Κυρίως διαφοροποιήθηκε η προοδευτική παράταξη μιας και οι πολιτικές της παρουσίαζαν ώσμωση σε αρκετά πεδία με αυτές της Αριστεράς. Το 1961 ο Γεώργιος Παπανδρέου θα καταφέρει να επανενώσει όλες τις τάσεις των Βενιζελογενών κομμάτων στο πολιτικό σχηματισμό της Ενώσεως Κέντρου που θα αποτελέσει την μετεξέλιξη του φιλοβενιζελισμού , στη μεταπολεμική Ελλάδα.
ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ
Ωστόσο οι πολιτικές συγκρούσεις ανάμεσα στην μετεξέλιξη των πολιτικών τάσεων τόσο του Φιλοβενιζελισμού όσο και του Αντιβενιζελισμού όχι μόνο δεν έπαψαν αλλά εντάθηκαν αφού τροφοδοτήθηκαν και με τα πάθη και τα σφάλματα και του Εμφύλιου πολέμου του 1949 αλλά και της Αποστασίας του 1965.Ακολούθησε η οδυνηρή περίοδος της κατάλυσης της Δημοκρατίας το 1967 και η περίοδος της μεταπολίτευσης το 1974. Σήμερα εκατό και πλέον χρόνια από τις πρώτες πολιτικές κινήσεις του Ελευθέριου Βενιζέλου στις αρχές του 1900 ,θεωρούμε πως η πολιτική του σκέψη αλλά και οι χειρισμοί του στα Εθνικά μας θέματα αποτέλεσαν κορυφαίο παράδειγμα πολιτικής αλλά και Εθνικής γενναιότητας.
