Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι, που αν μελετήσεις τη ζωή τους είναι πιθανόν ν’ αλλάξει η δική σου. Τέτοιοι άνθρωποι μπορούν να βρεθούν σε όλους τους τομείς της ζωής – άνθρωποι, που δεν προσφέρουν μόνο με το έργο τους στον τομέα όπου έδρασαν, είτε πρόκειται για την επιστήμη, είτε για την τέχνη ή την πολιτική ή τους κοινωνικούς αγώνες ή τον αθλητισμό κτλ, αλλά και με την ίδια τη ζωή τους, η οποία διδάσκει τις επόμενες γενιές θάρρος, δικαιοσύνη, καλοσύνη και γενικά ήθος…
Τέτοιοι άνθρωποι είναι και οι άγιοι, τους οποίους γιορτάζουμε κάθε τόσο στις εκκλησίες μας. Ορισμένοι μάλιστα από αυτούς πράγματι έχουν συγκινήσει χιλιάδες ανθρώπους και τους έχουν βοηθήσει (με το παράδειγμα της ζωής τους, πέρα από όσα έγραψαν ή δίδαξαν) να βελτιώσουν τις σχέσεις τους, όχι μόνο με το Θεό, αλλά και με τους συνανθρώπους τους και φυσικά και με τον ίδιο τον εαυτό τους. Τέτοιοι άγιοι είναι π.χ. ο Μέγας Βασίλειος και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο άγιος Νεκτάριος, ο σύγχρονος άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς, η αγία Φιλοθέη η Αθηναία, η αγία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου και πολλοί άγιοι, όπως φυσικά και οι σύγχρονοι άγιοι Πορφύριος, Παΐσιος, Ιάκωβος της Εύβοιας, Σοφία της Κλεισούρας, Μαρία Σκόμπτσοβα, Γερόντισσα Γαβριηλία, Σωφρόνιος του Έσσεξ και Ευμένιος Σαριδάκης (του Λεπροκομείου Αθηνών)…
Αναμφίβολα τέτοιος άγιος είναι και ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός, κορυφαίος επιστήμονας της εποχής του, εξόριστος και φυλακισμένος για πολλά χρόνια, ιερέας και επίσκοπος και τελικά άγιος, που έχει κερδίσει έδαφος στις καρδιές των ανθρώπων, τα τελευταία χρόνια, σε όλο τον κόσμο.
Λίγα λόγια για τη ζωή του
Ο άγιος Λουκάς ήταν Ουκρανός (με τα δεδομένα της εποχής του, θεωρείται Ρώσος). Γεννήθηκε το 1877 και «εκοιμήθη», όπως λέμε, δηλ. ολοκλήρωσε την επίγεια ζωή του, το 1961. Το αρχικό του όνομα ήταν Βαλεντίν Βόινο-Γιασενέτσκι. Αν και από μικρός αγαπούσε τη φιλολογία, επέλεξε τελικά να γίνει γιατρός, επειδή στα εφηβικά του χρόνια διαπίστωσε τη μεγάλη ανάγκη που είχαν οι πάμπτωχοι αγρότες των απέραντων εκτάσεων της Ρωσίας από γιατρούς – αυτό το κριτήριο επιλογής επαγγέλματος ίσως έχει κάτι να πει και σ’ εμάς και στα παιδιά μας, μέρες των πανελληνίων εξετάσεων που είναι τώρα...
Δεν έγινε μόνο γιατρός (χειρούργος), αλλά και πρωτοπόρος σε τομείς όπως η τοπική αναισθησία και η μετάγγιση αίματος (που ήταν κάτι καινούργιο την εποχή εκείνη και στον τόπο εκείνο) και εξελίχθηκε σε καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Τασκένδης, ενώ το επιστημονικό του έργο κάποια στιγμή βραβεύτηκε με ανώτατη κρατική διάκριση. Επίσης νυμφεύθηκε και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Δυστυχώς όμως η σύζυγός του Άννα πέθανε νέα από φυματίωση.
Μετά την κοίμηση της συζύγου του, ο καλός και πιστός γιατρός Βαλεντίν χειροτονήθηκε ιερέας και αργότερα έλαβε το λεγόμενο «μοναχικό σχήμα» (έγινε δηλαδή μοναχός), παίρνοντας το όνομα Λουκάς, επειδή και ο ευαγγελιστής Λουκάς ήταν γιατρός. Αργότερα χειροτονήθηκε και επίσκοπος και υπηρέτησε σε διάφορες πόλεις, στα διαστήματα ανάμεσα στις ταλαιπωρίες και τις διώξεις του.
Δυστυχώς, η σταθερότητά του στις θρησκευτικές πεποιθήσεις του και πράξεις όπως η επιμονή του να φοράει ράσο και να έχει μια εικόνα της Παναγίας στο χειρουργείο, τον έθεσαν στο στόχαστρο του αθεϊστικού καθεστώτος που επικράτησε στη Ρωσία μετά το 1917. Έτσι, καθαιρέθηκε από τη θέση του ως πανεπιστημιακού και ως γιατρού και κλείστηκε στη φυλακή, ενώ αργότερα στάλθηκε εξορία για αρκετά χρόνια σε διάφορα απομακρυσμένα και δυσπρόσιτα μέρη της Ρωσίας. Εκεί νομίζω πως φάνηκε περισσότερο από κάθε άλλη περίσταση της ζωής του ότι επρόκειτο για έναν αληθινό άνθρωπο του Θεού: όπου και αν πήγαινε ανακοίνωνε στους ανθρώπους ότι είναι γιατρός και ότι είναι πρόθυμος να βοηθήσει (δωρεάν εννοείται) όποιον έχει ανάγκη. Έτσι, ο άγιος Λουκάς έγινε ένας «ανάργυρος ιατρός» (δηλ. γιατρός χωρίς αργύρια, χωρίς χρήματα) και θεωρείται ένας από τους αγίους Αναργύρους, οι οποίοι ήταν ακριβώς αυτό, γιατροί που θεράπευαν τους ασθενείς δωρεάν.
Άσκησε την ιατρική κάτω από φρικτά αντίξοες συνθήκες, σε χωριά που βρίσκονταν στην απόλυτη φτώχεια και εγκατάλειψη. Υπήρξε περίπτωση, όπου χειρούργησε κάποιον ασθενή σε μια καλύβα και έραψε την τομή με τρίχες από τα μαλλιά μιας γυναίκας, γιατί δεν υπήρχε τίποτε άλλο για να χρησιμοποιήσει. Γενικά, η ζωή του ήταν μια μεγάλη περιπέτεια αγάπης, πίστης, φτώχειας και διωγμών.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, η Ρωσική Εκκλησία – με την οποία το καθεστώς είχε συμφιλιωθεί σε μεγάλο βαθμό μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της βοήθειας που πρόσφερε στην άμυνα του ρωσικού λαού εναντίον των Ναζί – τον χειροτόνησε αρχιεπίσκοπο στη Συμφερούπολη της Κριμαίας, στην πολύπαθη σήμερα Ουκρανία, που τα τελευταία χρόνια (στην εποχή μας, εννοώ) σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο. Εκεί και πάλι (ηλικιωμένος πια και τελικά τυφλός) αξιοποίησε όλες τους τις δυνάμεις για να βοηθήσει κάθε άνθρωπο που είχε ανάγκη. Στην κοίμησή του, οι πολιτικές αρχές προσπάθησαν να εμποδίσουν τη συγκέντρωση πλήθους για τον τελευταίο αποχαιρετισμό του, αλλά δεν το κατόρθωσαν. Έτσι, η κηδεία του έγινε περίπου όπως είχε γίνει η κηδεία του Μεγάλου Βασιλείου (ενός άλλου γιατρού και επισκόπου, που είχε ζήσει δεκαεπτά αιώνες νωρίτερα στην άλλη πλευρά του Εύξεινου Πόντου), αφού δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έσπευσαν να τον αποχαιρετίσουν συγκινημένοι και να τον συνοδεύσουν στην τελευταία επίγεια κατοικία του.
Αυτός λοιπόν είναι ο άγιος που γιορτάζουμε σήμερα. Θα ήθελα να προσθέσω ότι μετά την κοίμησή του και μέχρι σήμερα υπάρχουν πάρα πολλές μαρτυρίες για θαύματα και εμφανίσεις του (μαρτυρίες συχνά συγκλονιστικές), τόσο στην Ουκρανία και τη Ρωσία, όσο και στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες του κόσμου.
Στον τόπο μας, εδώ και λίγα χρόνια, οικοδομήθηκε ένας μικρός αλλά πανέμορφος ναΐσκος αφιερωμένος στη μνήμη του, στο Ρουσσοσπίτι, κάτω από τη σκιά. Ο ναΐσκος μάλιστα αυτός αφιερώθηκε στον άγιο Λουκά μετά από αξιοθαύμαστη «αποκάλυψη» του αγίου στον κτήτορά του, ενώ ο ίδιος αρχικά επιθυμούσε να τον αφιερώσει σε άλλους αγίους. Εκεί οι φίλοι του αγίου Λουκά συναντιόμαστε αυτές τις μέρες και εκφράζουμε την αγάπη και την εκτίμησή μας, τόσο προς τον άγιο όσο και προς αλλήλους.
Στην Ουκρανία πρόσφατα γυρίστηκε μια εξαιρετική κινηματογραφική ταινία με θέμα τη ζωή του και με τίτλο «Θεραπεύοντας το φόβο», που αξίζει κάθε άνθρωπος που ένιωσε κάπως να τον αγγίζουν τα παραπάνω να την παρακολουθήσει στο Διαδίκτυο. Μάλιστα ο υποτιτλισμός και η επεξεργασία της ταινίας για το Διαδίκτυο έγιναν από εθελοντές της ενορίας Αγίου Παντελεήμων Χαλέπας Χανίων.
Επίσης προτείνουμε, ως συμπλήρωμα, την αναζήτηση των παρακάτω ηλεκτρονικών δημοσιεύσεων:
α) «Πώς θα ήταν ο Άγιος Λουκάς ως γιατρός του Ε.Σ.Υ;» (Εισήγηση του ιατρού Νικολάου Τζαφέστα σε ημερίδα στην Κέρκυρα την 11η Ιουνίου 2012 προς τιμήν του Αγίου Λουκά του Ιατρού).
β) «Αγάπησα το μαρτύριο, που τόσο παράξενα καθαρίζει την ψυχή» (αναλυτικό αφιέρωμα στη ζωή του και στο επιστημονικό του έργο, με πολλές φωτογραφίες, αλλά και δικά του σκίτσα για τη διδασκαλία ιατρικών ζητημάτων).
Άλλοι άγιοι που γιορτάζουν στις 11 Ιουνίου είναι η Σύναξη της Εικόνας της Παναγίας «Άξιον Εστί» (υπάρχει παρεκκλήσι που εορτάζει στην αγαπημένη μας ιερά μονή της Αγίας Ειρήνης Ρεθύμνου), οι άγιοι απόστολοι Βαρθολομαίος και Βαρνάβας, και οι άγιοι 222 ορθόδοξοι μάρτυρες του Πεκίνου (οι Κινέζοι άγιοί μας, που μαρτύρησαν το 1900).
Έτη πολλά και βοήθειά μας ο άγιος, σε όλο τον κόσμο, τόσο εδώ όσο και στον ουρανό.
