Γνωρίζετε ότι το έδαφος μεταξύ Παρισιού, και Μόσχας είναι τόσο επίπεδο, που θα μπορούσατε να διανύσετε την απόσταση με λίγη υπομονή και ένα ποδήλατο?
Αν όμως η απόσταση διανύεται με ποδήλατο, διανύεται και με τανκ.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα Tim Marshall, το χαρακτηριστικό της περιοχής, είναι και αιτία ανασφάλειας για την Ρωσία. Δυστυχώς, ανάμεσα στις δύο πρωτεύουσες και την ανασφάλεια της Ρωσίας, βρίσκεται η πολύπαθη Ουκρανία.
Στο βιβλίο του, ‘Αιχμάλωτοι της Γεωγραφίας’, ο Marshall υποστηρίζει ότι η εδαφική μορφολογία δίνει σχήμα και στις ζωές μας, τους πολέμους, την διεθνή και εγχώρια πολιτική, και τις κοινωνικές εξελίξεις. Η μορφολογία της γης, επηρεάζει τις αποφάσεις εκείνων που κυβερνούν τον πλανήτη. Ανέκαθεν, η ιστορία της ανθρωπότητας επηρεάστηκε από φυσικά ‘εμπόδια’ όπως ποταμούς, θάλασσες, βουνά και ερήμους.
Τα εμπόδια αυτά μεταξύ χωρών, είναι και τα τείχη της φύσης σε καιρούς πολέμου. Όπου δεν υπάρχουν, τότε συχνά η γειτνίαση χαρακτηρίζεται από ανασφάλεια, όπως και στην περίπτωση της Ρωσίας. Μόλις το 2015, ο Marshall έγραφε στην εισαγωγή του βιβλίου του ότι όταν ο Πούτιν τα βράδια κάνει την προσευχή του, ίσως να λέει στον Μεγαλοδύναμο:
‘Γιατί δεν έβαλες βουνά στην Ουκρανία;’
Η εισαγωγή αυτή ίσως φαινόταν υπερβολική σε κάποιους το 2015. Ποιος όμως θα παραξενευόταν το 2022;
Η εξέλιξη της σύγχρονης τεχνολογίας έκανε τον κόσμο λίγο πιο ‘επίπεδο’ σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, τον T.Friedman.
‘Ποιος χρειάζεται χάρτες και γεωπολιτική επιστήμη όταν πλέον υπάρχουν δορυφόροι και πύραυλοι υψηλής ακρίβειας’; θα αναρωτιόταν κανείς μέχρι πρότινος.
Επίσης μέχρι πρότινος, όλα έδειχναν ότι η παγκοσμιοποίηση, και όλα όσα μπορεί να επιφέρει, ήταν πλέον η νέα πραγματικότητα. Ίσως κάποτε, όμως όχι ακόμα. Οι απανωτές οικονομικές κρίσεις και η επάνοδος ακραίων ιδεολογιών, έχουν επιφέρει μια τάση επανεδαφικοποίησης της υφηλίου, η οποία χαρακτηρίζεται από την επανίδρυση εδαφικών αλλά και οικονομικών ‘τειχών’ ανάμεσα σε λαούς.
Όταν ο Πούτιν, για παράδειγμα, δεν μπόρεσε να ελέγξει τα διεθνή πολιτικά δρώμενα με ‘ειρηνικούς’ τρόπους, οδήγησε την περιοχή η οποία του δημιουργεί την προαναφερθείσα ανασφάλεια, σε πόλεμο. Άλλωστε, ποτέ δεν έπαψε να επαναλαμβάνει την άποψη του ότι η χώρα του απειλείται. Τα εδαφικά, πολιτικά και οικονομικά ‘τείχη’ που υψώθηκαν έκτοτε είναι ορατά σε όλους μας.
Μετά από μια σύντομη ιστορική αναδρομή, θα έλεγε κανείς ότι δεν έχουν αλλάξει και πολλά από τον 12ο αιώνα και μετά. Συγκεκριμένοι λαοί, πολεμούν συγκεκριμένους λαούς, και η Ελλάδα δεν θα μπορούσε φυσικά να λείψει από τις σύγχρονες εξελίξεις λόγω της στρατηγικής της θέσης.
Ο Ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός, σύμφωνα με τον Marshall, καλά κρατεί από ακόμα παλιότερα. Από τις αρχές του Τρωικού Πολέμου.
Το σύγχρονο διεθνές πολιτικό κλίμα ενθαρρύνει την δριμύτερη επιστροφή της Τουρκίας, με Οθωμανικού τύπου εδαφικές διεκδικήσεις, και την υιοθέτηση ανάλογων τακτικών, διπλωματίας, και απειλές αφανισμού των Ελλήνων.
Αν όμως η γη είναι πιο ‘επίπεδη’ λόγω της σύγχρονης τεχνολογίας, και αν η γεωγραφική μας θέση δεν υπαγορεύει πλέον τόσο αυστηρά την ύπαρξη μας, τότε και η άμυνα μας μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματική από εκείνη των προηγούμενων αιώνων.
Βέβαια στην γεωπολιτική επιστήμη, το ενδιαφέρον εστιάζεται περισσότερο σε διεθνής πολέμους παρά σε εγχώριες εξελίξεις, και τα εξίσου σημαντικά χαρακτηριστικά των λαών. Χαρακτηριστικά που δίνουν σχήμα στους επιμέρους λαούς, επιμένουν αιωνίως και καθορίζουν την εξέλιξη τους.
Μπορούμε εμείς οι Έλληνες να κοιτάξουμε τα εντός μας πρώτα, να ξεπεράσουμε κάποια από τα χαρακτηριστικά που μας περιορίζουν, όπως τους μικρούς και μεγάλους διχασμούς μας, για να ανταπεξέλθουμε και στις σύγχρονες, μεγάλες διεθνείς απαιτήσεις;
