Σημαντικά προβλήματα όσον αφορά τη νόμιμη διαμονή τους αντιμετωπίζουν ακόμα και σήμερα οι περίπου 550.000 μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα, οι περισσότεροι για πάνω από 15 χρόνια. Για να εξασφαλίσουν δικαιώματα και παροχές ως νόμιμοι πολίτες απαιτείται να κατέχουν άδεια διαμονής για πολλά συνεχόμενα έτη. Ομως, ο τρόπος που εκδίδονται οι άδειες αλλά και οι αδυναμίες του ελληνικού Δημοσίου, δημιουργούν ακόμα μεγάλες δυσκολίες σε ανθρώπους που κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα.
Από τις 550.822 μετανάστες που κατέχουν άδεια διαμονής, προερχόμενοι από περίπου 150 διαφορετικά κράτη, όπως καταγράφηκαν έως στις 31/10/2019, οι 5 πολυπληθέστερες κοινότητες μεταναστών είναι από: Αλβανία 357.472, Γεωργία 22.869, Πακιστάν 19.009, Ουκρανία 18.328 και Ρωσία 14.878.
Το 50% των μεταναστών που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και είναι καταγεγραμμένοι επισήμως από το υπουργείο Εσωτερικών κατείχε νόμιμο τίτλο διαμονής δεκαετούς διάρκειας, η οποία όμως έχει καταργηθεί. Ετσι, αμέσως μετά τη λήξη της αναγκάζονται να μεταβούν είτε σε απλή άδεια διαμονής (3ετής) είτε σε άδεια επί μακρόν διαμένοντος (5ετής), ώστε να μπορούν να εξασφαλίσουν συνεχόμενη «νόμιμη» διαμονή στη χώρα. Η αδιάλειπτη νόμιμη διαμονή για επτά χρόνια είναι απαραίτητη ώστε να μπορεί κάποιος να διεκδικήσει ιθαγένεια μέσω της πολιτογράφησης στον τόπο διαμονής του αλλά και για να έχει το δικαίωμα να καταθέσει αίτημα για άδεια επί μακρόν διαμένοντος (5ετής), που είναι η άδεια που αναγνωρίζει η Ε.Ε.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, όμως, περίπου 230.000 μετανάστες έχουν άδειες διαμονής, οι οποίες ανανεώνονται σε διάστημα άνω των 3 ετών (απλές, δεκαετίας, οικογενειακού μέλους κ.ά.). Μόνο οι 28.248 εξ αυτών έχουν άδεια επί μακρόν διαμένοντος (5 ετής), η οποία θεωρείται η πιο «ασφαλής» άδεια διαμονής, καθώς παρέχει αυξημένη προστασία, δυνατότητα εργασίας σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε., καθώς και ίση μεταχείριση με τους πολίτες της Ε.Ε. Οι ελληνικές υπηρεσίες εκδίδουν την άδεια επί μακρόν διαμένοντος με πολύ μεγάλη καθυστέρηση ακόμα και σε ανθρώπους που πληρούν όλες τις αναγκαίες προϋποθέσεις.
Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν την απουσία μεταναστευτικής πολιτικής και σχεδίου ένταξης των μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα όπως τονίζει το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστών χθες. Οπως εξηγούν, έχει μάλιστα μεγάλη σημασία το γεγονός ότι οι 99.400 μετανάστες από όσους έχουν επισήμως καταγραφεί είναι ανήλικοι, ενώ 150.000 από τον συνολικό αριθμό είναι άνω των πενήντα ετών.
