Αγαπημένοι μου φίλοι γεια σας! Εύχομαι να σας βρίσκω όλους καλά. Ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα ανακάλυψα στο ιντερνέτ και θα ήθελα να το αποτυπώσω στο χαρτί για να το διαβάσουν όσοι δεν ασχολούνται με το διαδίκτυο και αφορά τους χορούς της Κρήτης από τα μυθολογικά χρόνια.
Οι χοροί της Κρήτης είναι μια απόδειξη της αξεπέραστης παράδοσής μας και θα είναι η ταυτότητα του τόπου μας μαζί με ένα σύνολο άλλων στοιχείων. Ίσως είμαστε το μόνο γεωγραφικό διαμέρισμα στην Ελλάδα που εξελίσσει την παράδοση του σε όλους τους τομείς.
Πολλές αναφορές στην αρχαιότητα μας κατευθύνουν στις λατρευτικές τελετουργίες που γινόταν στην Κρήτη κυρίως από γυναίκες μια και η θεότητα ήταν γυναίκα γύρω από βωμούς, δέντρα και αγάλματα με τα χέρια σε έκταση και τις λαβές προς τα πάνω, χόρευαν γύρω από το βωμό σε κύκλο κάτι που θυμίζει πολύ τους χορούς που χορεύουμε σήμερα.
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι Κρήτες είχαν βρει ένα ιδιαίτερο τρόπο να επικοινωνούν με τους θεούς. Η αλήθεια είναι ότι οι Κρήτες δεν έκαναν διαχωρισμό στους χορούς που γινόταν για τελετουργικό σκοπό ή για διασκέδαση. Ένα αγαλματίδιο που βρέθηκε στο Παλαιόκαστρο Σητείας και ήταν του 15ου αιώνα π.Χ., αναπαριστά τρεις γυναίκες σε κύκλο να χορεύουν έχοντας στη μέση μια άλλη που έπαιζε λύρα, μας δίνει ακόμα μια καλύτερη εικόνα για τους απλούς κυκλικούς χορούς.
Γενικότερα ξεφυλλίζοντας τη μυθολογία βρίσκουμε περισσότερες αναφορές για την Κρητική μουσική. Γνωστός είναι ο μύθος ότι ο Θησέας φεύγοντας από την Κρήτη και φτάνοντας στη Δήλο χόρεψε μαζί με τους συντρόφους του ένα χορό, με ένα ιδιαίτερο ρυθμό που αντέγραψε με τα χορευτικά του βήματα, από τις ελικοειδείς στροφές του λαβύρινθου. Ακόμα και η περίφημη ασπίδα του Αχιλλέα σύμφωνα με τον Όμηρο ήταν διακοσμημένη με γλέντι από το παλάτι της Κνωσού. Στο πέρασμα του χρόνου η μουσική υπέστη μεγάλες αλλαγές όπου οι κυριότερες έγιναν στα Βυζαντινά χρόνια όπου οι θρησκοκεντρικοί κυρίως ήχοι θα επηρεάσουν έμμεσα και άμεσα την κρητική μουσική.
Οι μαντινάδες που έστειλαν οι φίλοι μας με τη λέξη ΑΝΤΡΑΣ είναι:
Αγριμάκη Δ. Άννα Αγία Αικατερίνη Ηράκλειο
Χάρισμα κληρονομικό η αντριγιά λογάται
κι ο άντρας που τηνε βαστά φαίνεται και γροικάται.
Η αντριγιά ’ναι ‘να δεντρί που πάντα ρίζες κάνει
κι ο κρητικός τηνε βαστά ίσαμε να ποθάνει.
Μηναδάκη Μαρία Ασίτες
Ο άντρας που αισθήματα δεν έχει στην καρδιά ντου σαφή θα νοιώθει μοναξιά κι άδεια την αγκαλιά ντου.
Χατζόπουλος Ι. Δημήτριος Λείβαδος Ρέθυμνο
Οι γιάντρες δε γ-κατέουσι το δε μπορώ να κάνω
ούλα τα πάντα δίνονται στο γ-κόσμο τον απάνω.
Λεώνης Γιάννης Αθήνα
Άντρας π’ αχνοπατεί* στη γης δεν τη βαροκαρδίζει
χαράς τον που ’χει λεβεδιά και τα πρεπά πρεπίζει.
Αχνοπατεί=πατεί σιγά, μαλακά
Σκουντριφάκης Σήφης Κουρνάς
Οι καλοί άντρες σήμερο πολλά ’χουν λιγάνει
και κείνα που τσοι κάνουνε ομπρός των είναι νάνοι.
Άντρας απού ’χει λεβεδιά αιστήματα αντρίκεια
και να τονε πειράξουνε πάντα βγάνει τα δίκια.
Στεφανάκης Μιχάλης Γάλλου
Το χαλινάρι στη γυνή πάντα το βάνει ο άντρας
αρκεί να είναι ικανός στο πήδημα τση μάντρας.
Σταμίρη Διονυσία Ζάκυνθος
Άντρας απου δεν μπορεί ο ύπνος να τον πάρει
μία γυναίκα την καρδιά του έχει μπαλοτάρει.
Κιουρτσιδάκη Νίκη Φραντζεσκιανά Μετόχια
Αυτός στση μάχες τση ζωής που επήρενε γαλόνια
ειν’ άντρας απου τίμια φορεί τα παντελόνια.
Ο άντρας ήταν κάποτε δείγμα αντριοσύνης
τση δύναμης τση λεβεδιάς μα και τση καλοσύνης.
Μα τη σημερινή εποχή οι άντρες είναι λίγοι
γι’ αυτό κι ανε παντήξει σου κιανείς να μη σου φύγει.
Ξενιτεμένος Αμάρι
Νεκροί ξυπνήστε από τη γης ξανοίξετε κουμάντα
το χάλι τ’ απογώνω σας παντρεύετ’ άντρας μ’ άντρα.
Ζερβουδάκης Προκόπης Καμπανός Σελίνου Χανίων
Άντρας λογάται όποιος βαστά καρδιά σαν το λιοντάρι
και νταγιαντά κάθε καημό απ’ τη μοίρα οντε θα πάρει.
Δήμητρα Ρέθυμνο
Σαν ειν’ ο άντρας μερακλής κι έχει νοημοσύνη
δε δίνει το δικαίωμα κανείς να τονε κρίνει.
Ντρέτα σαλεύει στη ζωή κανένα δεν πειράζει
το όνομα ντου σέβεται άνθρωπο δε ντροπιάζει.
Γίνεται σύντροφος πιστός, πατέρας με αξία
και δίνει και στα τέκνα ντου μια σοβαρή παιδεία.
Γαριπαντώνης Νίβρυτος Ζαρός
Άντρας που δεν εκάτεχε το κλάμα από πού βγαίνει
εδά συχνά το δάκρυ ντου το μάγουλο ντου γραίνει.
Λιονής Αλεβ. Γιάννης Ατσιπόπουλο
Άντρας απου ’ναι τίμιος με τα φτερά ντου πιαίνει
αυτός λογάται άθρωπος και στη ζωή να μένει.
Γυναίκα στένει τη ζωή κι ο άντρας τη στολίζει
μα πρέπει να ’ναι δυο μαζί για να μοσκομυρίζει.
Ο άντρας με το λόγο ντου συμβόλαιο το κάνει
και το κρατεί στο μπέτη ντου όσο του να ποθάνει.
Καλλέργης Κωστής Κινγκ Λούτρα
Ποτέ σου να μη πολεμάς του αλλουνού το δίκιο
ο άντρας πρέπει το σωστό να κάνει και τ’ αντρίκιο.
Σαν είν’ ο άντρας δυνατός μέσα η ψυχή ντου το ’χει
και φαίνετ’ από τη δύναμη πού ’χει να λέει όχι.
Σηφάκης Γιώργης Σιμισακογιώργης Ρέθυμνο
Ο άντρας ο εγωιστής ακόμα κι οντε σφάλει
δε δίνει το δικαίωμα κιανείς να τον προσβάλλει.
Καμαράτος Γιώργης Ηράκλειο
Άντρας λογάται να πονά και πόνο να μη δείχνει
τη μοίρα ντου να πολεμά τη δύναμη να βρίχνει.
Χασουράκη Ειρήνη Αθήνα
Ο άντρας απού ’ναι μερακλής να μην τονε φοβάσαι
γιατί κρατεί μικρού παιδιού καρδιά να το θυμάσαι.
Καραπιδάκης Απόστολος Ποταμιά Πεδιάδας Ηρακλείου
Ευαισθησία γροίκουνα οι άντρες πως δεν έχουν
μα κλαίνε που και μια βολά χωρίς να το κατέχουν.
Όμως ποιος είν’ ευαίσθητος αν όχι αυτός που χάνει
ψιχάλι απ’ ότι αγαπά και δεν τονε πικράνει.
Απ’ ούλες τ’ άντρα τσ’ αρετές η πλια μεγάλη έναι
οντε αφήνει λεύτερα τα μάτια ντου να κλαίνε.
Βαλβη Σταυρούλα Αθήνα
Άντρες υπάρχουνε πολλοί μα λίγοι ξεχωρίζουν
είναι αυτοί που την καρδιά σε λίγες τη χαρίζουν.
Μα σαν την παίρνει η κοπελιά στα χέρια την καρδιά ντου
μη την πληγώσει και γεννεί κομμάτια η χαρά του.
Τσιρώνη Ελένη Αθήνα
Οι πράξεις σου ελάχιστες τα λόγια ‘χες νεράκι
εκεια εγώ ξεχώρισα τον άντρα απ’ τ’ αντράκι.
Άντρας θα πει στο λόγο ντου να ’χει τιμή και μπέσα
κι όχι στο μπέτη τη καρδιά σκάρτη να έχει μέσα.
Μέρμιγκα Άννα Ρέθυμνο
Σαν βλέπεις άντρα σκυθρωπό μην τον ρωτάς τι κάνει
τον πόνο έχει συντροφιά τη μοναξιά λιμάνι.
Σγουράκης Βασίλης Παλιά Ρούματα
Παράπονα και στεναγμούς τα ’καμα ούλα χάντρες
κι εδά το κομπολόι μου είναι μονάχα γι’ άντρες.
Γιώργος Ρέθυμνο
Το στήριγμα κάθε σπιθιού πάντα ο άντρας έχει
αν έχει νου στην κεφαλή και δύναμη αντέχει.
Κατερίνα Βοτζάκη Ρέθυμνο
Άντρας με καθαρή ψυχή πατεί στη γης και τρέμει
και δεν τον γνοιάζει αν τον φυσούν κ’ οι τέσσερις ανέμοι.
Σχοινάκης Μανόλης Ρέθυμνο
Τιμή του τ’ άντρα που φορεί στιβάνια και γκιλότες
κι απου βαστά τα έθιμα και τω παλιώ τσοι νότες.
Την προηγούμενη εβδομάδα μας έστειλε ένας φίλος μια μαντινάδα που είναι του Μύρωνα Σκουλά:
Σ’ απόσταση αναπνοής με τη χαρά να σμίξω
δεν θα μ’ αφήσει η μοίρα μου ποτές να την αγγίξω.
Θα σας παρακαλέσω να μου στέλνετε μόνο δικιές σας.
Σας υπενθυμίζουμε το επόμενό μας θέμα που είναι η λέξη ΓΡΟΙΚΩ και το μεθεπόμενο η λέξη ΨΕΓΑΔΙ.
Στέλνετε τις μαντινάδες σας στα τηλέφωνα 6977185491 και 6981572714
Επιμέλεια: Κατερίνα Βοτζάκη
