Έναν πραγματικά ξεχωριστό χώρο συναντά κανείς πηγαίνοντας προς τους Αποστόλους της επαρχίας-δήμου πλέον- Αμαρίου, λίγο πριν το ομώνυμο χωριό. Ο λόγος για το «Καθιστικό Ανασουβαρίου» στον ομώνυμο ερειπωμένο οικισμό, ένα διαμορφωθέν κτήμα, τελικό δημιούργημα του συνεργάτη της εφημερίδας μας Μανόλη Σκαρσουλή. Ο κ. Μανόλης με μεράκι και ανιδιοτέλεια (η είσοδος είναι ελεύθερη) δημιούργησε έναν πανέμορφο χώρο, ένα θέρετρο για όλες τις εποχές του έτους, ανοικτό σε όλους τους επισκέπτες, ντόπιους και ξένους, κάτι που επισημαίνει και στη «σήμανση υποδοχής» των επισκεπτών, προσθέτοντας και μία ευχή/προτροπή προς τους επισκέπτες: «Η ευχαρίστησή μας θα είναι να βρείτε το χώρο όταν ξανάρθετε καθαρό».
Επιμέλεια: Μανόλης Σκαρσουλής, Νίκος Πολιουδάκης
ΑΝΑΣΟΥΒΑΡΙ (ΜΑΝΑ ΝΕΡΟΥ)
ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
Τ’ Ανασουβάρι αναφέρεται το 1577, ως οικισμός της επαρχίας Αμαρίου από τον Fr. Barrozzi. Επίσης, το 1583 από τον Καστροφύλακα με 134 κατοίκους και το 1630 από τα Βασιλακάτα (Μνημεία της Κρήτης). Στις νεότερες απογραφές δεν αναφέρεται. Σύμφωνα με την παράδοση τ’ Ανασουβάρι ήταν ζωντανό χωριό μέχρι το 1750. Στο ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (σελ. 472) του 1672 τ’ Ανασουβάρι πλήρωνε φόρο 5 χαράτσια και είχε 17 φορολογούμενους. Οι γειτονικές Μισάκες είχαν 7 φορολογούμενους και ο Άγιος Δημήτριος είχε 105 κατοίκους το 1583. Άπαντα είναι εξαφανισμένα. Οι ερειπωμένες εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Ιωάννου και του Αγίου Γεωργίου, θα είχαν να μας πουν πολλά για τα πλούσια χωριά των ελαιώνων, αν ακούγαμε τον ψίθυρο των ερειπίων τους.
ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ ΑΝΑΣΟΥΒΑΡΙΟΥ
6χιλ. από το Φράγμα Ποταμών προς Αποστόλους
Η ανάπλαση του πανέμορφου χώρου, που έχει τον τίτλο «Καθιστικό Ανασουβαρίου», έγινε πριν από δυο χρόνια από τον Μανόλη Σκαρσουλή. Το καθιστικό είναι αφιερωμένο στην μνήμη των κτητόρων του χώρου, του πατέρα του Μανόλη Σκαρσουλή, Λευτέρη Σκαρσουλή, τον τελευταίο περβολάρη των Σκαρσουλήδων, ύστερα από 500 χρόνια συνεχούς παρουσίας τους σ’ αυτόν τον τόπο, και του Κωστή Γαβρά θείου του, που ήταν πολύ μεγάλος φυσιολάτρης και κουβαλούσε μέσα του όλες τις ομορφιές του τόπου μας και τους ανθρώπους που τις τόνιζαν. Η αρχική σκέψη ήταν να εξυπηρετηθούν οι «τασιμάρηδες» της Παναγίας, στην πορεία όμως προστέθηκαν κι όλοι οι περατάρηδες, ντόπιοι και ξένοι.
Στις μεγαλιθικές του τράπεζες, με τα πέτρινα πεζούλια κάθονται κολλητοί περίπου 150 μουσαφιραίοι. Το κέντρο αναφοράς και σύνδεσης των πετρόκτιστων ειρμών, είναι το ξεροπέτρινο σπίτι με μεσοδόκια και λεπίδα. Χωράει και αυτό 30 περίπου άτομα σε δυο ξύλινες τράπεζες. Η Σειρήνα του σπιτιού είναι η παρασιά, είτε καπνίζει, είτε δεν καπνίζει. «Με τον λίγο καπνό κάνουμε ατμόσφαιρα, με τον πολύ χτυπούμε όξω σάμε να φύγει. Με τον αέρα να μπαίνει από παντού λίγος καπνός βγαίνει απ’ την καμινάδα. Οι παλιοί που αχνοπυριαζότανε στσί σπήλιους δεν θα έχουν ξεχάσει ακόμα τσι βλαστημιές τωνε με τον καπνό και τις κλασοπαπαδιές. Στον άξονα του σπιθιού είναι χτισμένο το καρβουνοκάμινο των πατεράδων μας, διακοσμητικό, αλλά και πειρασμός στους πυρομανείς» αναφέρει με το δικό του ξεχωριστό τρόπο, ο κ. Μανόλης Σκαρσουλής, ενώ συνεχίζει για την περιγραφή του μέρους: «Νερό υπάρχει όσο θες τρεχούμενο και πόσιμο από τους Αποστόλους (2 χιλιόμετρα). Φως όμως ‘‘νυξ’’. Όποιος δεν τρώει στο σκοτίδι πρέπει να κάνει το κολάϊ του. Με καμιά δεκαριά όμως ‘‘λουξάκια’’ ξεχωρίζουμε πολύ καλά τα πρόσωπα για να μην γίνονται λάθη. Οι φωτογραφίες που είναι στσι γύρους, άλλοτε λίγες, άλλοτε πολλές, μπορεί και να δέσουν με το χώρο, μπορεί όμως και να είναι αντίθετες με την λιτότητα της πέτρινης πανδαισίας - όπως το δεις».
Το δάσος είναι ο μικρός πνεύμονας και το ξεχωριστό στολίδι του καθιστικού. Αποτελεί την κορωνίδα της ενδημικής βλάστησης του τόπου μας. Δρυάδες (ρουπάκοι), Χαρουπίδες, Κουμάροι, Μερτές, Σπάρτοι, Αντραμιθές, Κατσοπρίνια, Αστυράκοι, Αγριελιές. Ιδανικό για ξεκούραση, χαλάρωση, απομόνωση, διαλογισμό, αλλά και για την σύσφιξη των σχέσεων. Τα δέντρα και οι θάμνοι μπλέκουν τους κορμούς τους σε απίστευτες πλεξούδες αγάπης. «Σαν είναι δυο δεντρά μαζί - ως κι αν τα δέρνει η μπόρα - φιλιούνται κι αγκαλιάζονται - χίλιες φορές την ώρα» (Ψαραντώνης).
«Η πετρόσκαλα είναι η κλίμακα τ’ ουρανού κι ο αρμονικός σύνδεσμος καθιστικού με το δάσος, πάντα προκλητική για το ανέβασμα στον τόπο των καθαρμών, σωμάτων και ψυχών», σχολιάζει ο κ. Σκαρσουλής για το «πάντρεμα» κτήματος-φύσης…
Αντί επιλόγου
Επισκεφθήκαμε το μέρος σε συνθήκες καλοκαιριού. Ένας περίπατος στο δασάκι του κτήματος και μια στάση κάτω από τις σκιές, με τη δροσεράδα που προσφέρουν, ήταν κάτι μοναδικό, ήταν από τις φορές που ευλογείς που γεννήθηκες σε τούτον τον τόπο και για τις ομορφιές και τις στιγμές που μπορεί να σου προσφέρει.. Επίσης, τώρα που αλλάζει ο καιρός, το μέρος είναι ιδανικό για τους λάτρεις των εξορμήσεων, ώστε να απολαύσουν, με τις καλές ακόμα καιρικές συνθήκες που επικρατούν, τον πανέμορφο χώρο. Αλλά και ο χειμώνας που πλησιάζει θα είναι ιδανική εποχή για όσους επιθυμούν να ξαποστάσουν ή να παρεΐσουν στο σπιτάκι του «Καθιστικού» στ’ Ανασουβάρι. Όπως είπαμε και στην αρχή, το κτήμα είναι ανοικτό για όλες και για όλους. Επισκεφτείτε το και δε θα χάσετε. «Μόνο να το ξαναβρείτε καθαρό»…
Σημείωση 1: Ο σχολιασμός των φωτογραφιών είναι από τον ίδιο τον κ. Σκαρσουλή
Σημείωση 2: Η εκτέλεση των εργασιών του καθιστικού και η μεταφορά των μεγάλιθων έγινε από τους Βαμιεδάκηδες: Απόστολο, Μιχάλη, Νεκτάριο με απόλυτη συνέπεια και πίστη στην έμπνευση του εντολοδότη έργου. Η συμβολή τους επίσης ήταν καθοριστική στα έργα.
Ανάδειξη παραδοσιακών χώρων Ανασουβαρίου.
- Ανάπλαση χώρου αιωνόβιας ελιάς (Βρύση Αποστόλων)
- Διαμόρφωση χώρου αναψυχής (του Συλλόγου Βρύση Αποστόλων)
- Αναπαλαίωση σπιτιού 200 χρόνων, 250 τετ. μετ. (Αποστόλους).
