Η ελιά σε όλο τον κόσμο, από τα προϊστορικά χρόνια έως τη σύγχρονη εποχή.
Ο Νίκος Γ. Μιχελάκης είναι Δρ. Γεωπόνος, Ερευνητής και Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων. Ιδρυτής και επιστημονικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) από το 2002.
Έχει δημοσιεύσει σε εθνικά και διεθνή περιοδικά εκατοντάδες ερευνητικές και συλλεκτικές εργασίες για τεχνικά, πολιτιστικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά ελαιοκομικά θέματα. Έχει γράψει ο ίδιος και σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες, περί τα 27 συγγράμματα με θέματα σχετικά με την ελιά και το ελαιόλαδο. Αρθρογραφεί τακτικά από το 1980, υπογράφοντας άρθρα με τίτλο: Ελαιοκομικά Νέα, σε τοπικές και αγροτικές εφημερίδες της χώρας. Παράλληλα, από το 2001 αποτελεί κύριο συντάκτη του μόνιμου περιεχομένου και των ενημερωτικών άρθρων της ιστοσελίδας www.sedik.gr του ΣΕΔΗΚ.
Το παρουσιαζόμενο βιβλίο είναι η Α’ έκδοση με την υποστήριξη του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης και της Περιφέρειας Κρήτης. Τα κείμενα και οι φωτογραφίες είναι του συγγραφέα, οι διορθώσεις και η επιμέλεια Αρχαιολογικών θεμάτων έγιναν από την Αρχαιολόγο Χριστίνα Μιχελάκη. Τα γραφιστικά είναι της Νίκης Ξυφανταράκη και η αφιέρωση γίνεται στη μνήμη της συζύγου του συγγραφέα Άρτεμης, για την υπομονή και τη στήριξή της.
Ο τίτλος του βιβλίου υποδηλώνει την αξία και τη σημασία της έκδοσης. Οι ρίζες της Ελιάς αποτελούν και αναδεικνύουν την αφετηρία και τη συνέχεια του πολιτισμού μας, σε όλα τα επίπεδά του. Το φως που εκπέμπει φωτίζει την ιστορία που ταυτίζεται με τον ανθρώπινο πολιτισμό. Οι ρίζες της ελιάς είναι ρίζες του ανθρώπινου πολιτισμού.
Η βοτανική κατάταξη και ετυμολογία της ελιάς διασώζουν αναφορές στο βιβλίο του Διοσκουρίδη: «περί ύλης ιατρικής», που αφορούν στην Άγρια και Ήμερη Ελιά. Πρόσθετες πληροφορίες δίνουν τα γεωλογικά στρώματα και οργανικά απολιθώματα, συνολικά τα γεωλογικά τεκμήρια.
Σημαντικές είναι και οι Μυθολογικές αναφορές, όπως τα ιερά δέντρα και η θεά των Όφεων στην Κρήτη. Ο κότινος του Ηρακλή, η πρώτη άγρια ελιά, η ελιά της Αθηνάς και η πρώτη ήμερη ελιά. Επίσης, τα Αρχαιολογικά Ευρήματα, οι Ελαιώνες στις πινακίδες της Συροπαλαιστίνης, τα γραπτά και τέχνεργα στην Κρήτη. Η ελιά, ο καρπός και το λάδι στις πινακίδες της Κνωσού. Η ελιά στις τέχνες της Μινωικής Κρήτης. Τοιχογραφίες και πάπυροι στην Αίγυπτο.
Σημαντικές είναι και οι ιστορικές μαρτυρίες. Οι αναφορές στα έπη του Ομήρου. Τα κοσμητικά επίθετα της ήμερης και άγριας ελιάς. Η διάδοση, η ιερότητα και καλλιέργεια της ελιάς. Η αποθέωση της ελιάς στην αρχαία Ελλάδα. Καταγωγή και εξάπλωση της ελιάς. Η Έξοδος από τη Μεσόγειο. Η μετανάστευση στην Αμερική. Στο Περού και στη Χιλή οι πρώτες ελιές. Η εξάπλωση στην Ασία, στην Ωκεανία, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στη Νότια Αφρική… Η ελαιοκομία σήμερα στον κόσμο. Ελιά και λάδι στη διατροφή διαχρονικά. Ελαιόλαδο και υγεία. Διοσκουρίδης, Ιπποκράτης. Μεσογειακή διατροφή. Ελιά και λάδι στον Αθλητισμό. Ελιά και λάδι στις θρησκείες. Η ιερότητα της ελιάς και του λαδιού στην αρχαία Ελλάδα. Ειρεσιώνη, το κλαδί ελιάς στα κάλαντα των αρχαίων. Ελιά και λάδι στην Παλαιά Διαθήκη. Ελιά και λάδι στη Καινή Διαθήκη. Το ελαιόλαδο ως μέσο φωτισμού διαχρονικά. Το ελαιόλαδο στον καλλωπισμό. Οι απαρχές της εμπορίας. Οι πρώτες τεχνικές της καλλιέργειας. Η έκθλιψη του ελαιοκάρπου. Χρήσεις ξύλου, κλαδιών και φύλλων.
Για όσους το επιθυμούν να προχωρήσουν την έρευνα και μελέτη για το ίδιο θέμα προτείνεται πλούσια βιβλιογραφία. Οι ρίζες της ελιάς στην ανάδειξη του ελληνικού ελαιόλαδου είναι ένα ανεξάντλητο θέμα.
Μιχάλης Τρούλης
Πρόεδρος της Δ. Κ. Β. Ρεθύμνου
