Το Μουσείο Ενάλιας Ζωής του Δήμου Ρεθύμνης ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1994 και στεγάστηκε σε επιβλητικό, ισόγειο μισθωμένο κτήριο της οδού Αραμπατζόγλου 48, της ενετικής περιόδου, όπου βρισκόταν η οικία του λατίνου επισκόπου του Ρεθύμνου.
Αποτελεί παράρτημα του «Μοσχάκειου Μουσείου» της Αθήνας, που οι ιδρυτές του, το ζεύγος Μοσχάκη, το αφιέρωσαν στη μνήμη του παιδιού τους, που τον Μάη του 1941 είχε χαθεί στον σιωπηλό κόσμο του βυθού. Η συλλογή του Ρεθύμνου περιλαμβάνει στο μεγαλύτερο μέρος της μαλάκια, αλλά και μερικά κνιδόζωα, σπόγγους και ιχθύες, ενώ εκτίθενται και μερικά απολιθώματα, ελάχιστο μέρος από τα 11.000 απολιθώματα που εκτίθενται στο μητρικό Μουσείο της Αθήνας.
Το Μουσείο, στον χώρο της οδού Αραμπατζόγλου, λειτούργησε έως το 2007 και είχε μεγάλη επισκεψιμότητα, τόσο από ξένους επισκέπτες, όσο και από σχολεία που το επέλεγαν στους περιπάτους τους στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου. Μετά το 2007, ο Δήμος Ρεθύμνης ξενοίκιασε τον χώρο και έως σήμερα οι μεγάλου όγκου συλλογές του Μουσείου βρίσκονται αποθηκευμένες και κλειδωμένες στον όροφο του κτηρίου του πρώην ΕΟΜΕΧ στην οδό Κριτοβουλίδου, χωρίς να είναι επισκέψιμες.
Η λαογραφική συλλογή της Ελένης Φρανζεσκάκη, δωρήθηκε στον Δήμο Ρεθύμνης το 1994, με την παρέμβαση της επιστήθιας φίλης της, φιλολόγου, Ελένης Ανυφαντάκη. Αρχικά στεγάστηκε σε τρεις αίθουσες που βρίσκονταν πίσω από το Μουσείο Ενάλιας ζωής της οδού Αρμπατζόγλου, που είχε, όμως, ξεχωριστή είσοδο από της οδό Επιμενίδου. Πρόκειται για συλλογή υφαντών και ζωγραφικών έργων της πρόωρα χαμένης καλλιτέχνιδας Ελένης Φραντζεσκάκη. Περιλαμβάνει χοντρές πατανίες, διακοσμημένες με φυτικά, ζωικά και γεωμετρικά σχέδια, πάντες τοίχου, μαξιλαροθήκες, κλινοσκεπάσματα, υφαντές πετσέτες, βούργες, κρεβατόγυρους κλπ. Σημαντική είναι και η συλλογή των κεντημάτων και των δαντελλών, πολλά από τα οποία είναι θρακιώτικα. Αρκετά από τα εκθέματα ανάγονται στον 18ο και 19ο αιώνα. Και αυτή η Συλλογή είχε μεγάλη επισκεψιμότητα από ξένους επισκέπτες αλλά και από μαθητές σχολείων του Ρεθύμνου.
Μετά την απόδοση του χώρου στον ιδιώτη, ο Δήμος στέγασε, προσωρινά, τη Συλλογή Φραντζεσκάκη στον ανακαινισμένο λατινικό ναό του Αγίου Λαζάρου, στην οδό Πατελάρου και στη συνέχεια σε κτήριο της οδού Χειμάρρας, απέναντι από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει την τύχη της Λαογραφικής Συλλογής της Ελένης Φραντζεσκάκη.
Παρεμπιπτόντως και οι δυο παραπάνω μουσειακές συλλογές αναφέρονται στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Ρεθύμνης ότι λειτουργούν, ενώ αναφέρονται και σε άλλες τουριστικές ιστοσελίδες και μάλιστα αναφέρονται και στοιχεία επικοινωνίας.
Ερωτάται ο Δήμαρχος Ρεθύμνης και ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος;
- Σκοπεύουν ο Δήμος Ρεθύμνης να εκθέσει τη Συλλογή του Μουσείου Ενάλιας Ζωής σε κάποιον χώρο που να είναι επισκέψιμος για το κοινό;
- Γνωρίζουν τι απέγινε η Λαογραφική Συλλογή της Ελένης Φραντζεσκάκη και αν ναι, τι προτίθεται να κάνει ο Δήμος Ρεθύμνης με αυτή;
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Για τα παραπάνω θέματα απάντησαν ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Τσάκωνας και ο κ. Δήμαρχος. Ο κ. Τσάκωνας παραδέχτηκε, αρχικά, ότι εσφαλμένα αναγράφονται και οι δυο παραπάνω μουσειακές συλλογές ως ενεργές και επισκέψιμες στην ιστοσελίδα του Δήμου Ρεθύμνης και ότι θα αποκατασταθεί το θέμα.
Αναφορικά με τη μουσειακή συλλογή ενάλιας ζωής ο κ. Τσάκωνας ανέφερε ότι βρίσκεται αποθηκευμένη στο όροφο του κτηρίου του πρώην ΕΟΜΕΧ, αναζητώντας χώρο για να εκτεθεί. Είπε, ότι έχει ήδη κάνει μια πρώτη συζήτηση με τον επιμελητή του Παλαιοντολογικού μουσείου κ. Σιμιτζή για να εκτεθεί στον χώρο του μουσείου η συλλογή. Το θέμα, βέβαια, όπως ανέφερα, είναι ότι ο χώρος του Παλαιοντολογικού μουσείου δεν επαρκεί για να εκτεθεί η μουσειακή συλλογή της ενάλιας ζωής, η οποία, για άγνωστους λόγους, δεν έχει, πλέον, τον αρχικό αριθμό εκθεμάτων.
Από τον πλευρά του ο κ. Δήμαρχος σημείωσε ότι ο αρχικός χώρος της συλλογής ξενοικιάστηκε, επειδή δεν είχε οικονομική ανταποδοτικότητα για τον Δήμο. Παράλληλα, ανέφερε ότι υπάρχει πρόβλημα με το κτήριο του ΕΟΜΕΧ, όσον αφορά στο ιδιοκτησιακό του καθεστώς, αφού η ΕΤΑΔ, στην οποία έχει περάσει η κυριότητα του κτηρίου, θεωρεί τον Δήμο ως καταπατητή!
Αναφορικά με τη λαογραφική συλλογή της Ελένης Φραντζεσκάκη, αναφέρθηκε ότι κάποια υπολείμματά της βρίσκονται αποθηκευμένα στο κτήριο του ΕΟΜΕΧ. Δυστυχώς, δεν έγινε σωστή αποθήκευση και συντήρηση των εκθεμάτων, με αποτέλεσμα να υποστούν ανεπανόρθωτες ζημιές με την πάροδο του χρόνου. Προτάθηκε, δε, με παρέμβασή μου, όσα εκθέματα είναι ακόμα σε καλή κατάσταση, να δωρηθούν στο Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνου ή σε κάποιο άλλο Μουσείο με ανάλογο αντικείμενο.
Νίκος Δερεδάκης
Δημοτικός Σύμβουλος με την παράταξη «ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ»
