Πριν ακόμα ο πρώτος μήνας του καινούργιου χρόνου συμπληρωθεί, καλωσορίσαμε έναν σημαντικό και πολυαναμενόμενο τόμο. Άφησε να ξεχυθεί μέσα από τις σελίδες του η ατμόσφαιρα και το άρωμα μιας περασμένης εποχής. Η αέρινη δαντελίτσα που τον αγκαλιάζει, πλεγμένη από κάποια επιτήδεια χέρια, σαν πανάκι βαρκούλας γοργόφτερης, μας ταξίδεψε στο παρελθόν, τότε που η γυναικεία δύναμη, φαντασία και ενόραση έδωσαν τις δικές τους μάχες για να μετατραπούν κάποια θαρραλέα όνειρα σε πραγματικότητα.
Τίτλος: Λύκειο των Ελληνίδων, Παράρτημα Ρεθύμνης. Ένας αιώνας δράσης και δημιουργίας.
Εκδόσεις: Γραφοτεχνική,
Συγγραφέας: Μαριέττα Ασημομύτη-Εκκεκάκη (Έφορος Αρχείου του Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνης).
Διαβάζουμε δίπλα στη δαντέλα που το αγκαλιάζει: Τόμος Α’: 1917-1967
Είναι ένας λαμπερός, καλαίσθητος τόμος. Τον ανοίγουμε προσεχτικά για να μην ταράξουμε την πρώτη εντύπωση… Κάποια απροσδόκητη νοσταλγία διαπερνά τα φιλοκάρδια μας συνωμοτώντας με την γοητευτική μυρωδιά του χαρτιού.
Το βιβλίο ξεκινά με τους χαιρετισμούς των σημερινών Θρησκευτικών, Πολιτικών και Πνευματικών Αρχόντων. Ακολουθεί ο χαιρετισμός της Προέδρου του ΔΣ του Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνης (ΛΕΡ), κ. Φέφης Βαλαρή-Σκουμπουρδή.
Είναι αυτή μια πρώτη γεύση συγκίνησης … Ακολουθεί το ταξίδι.
Μορφές από την ομίχλη του χρόνου βγαίνουν στο φως. Γίνονται ξεκάθαρες, παίρνουν σάρκα και οστά , ζωντανεύουν, μας γνέφουν, μας καλούν στων αγώνων τους τα μονοπάτια. Είναι γυναίκες ποικίλων ηλικιών, που από τα μάτια τους περνά το όραμα που θέλουν με θάρρος και με δύναμη ψυχής να υποστηρίξουν. Δεν είναι μικρό αυτό το όραμα: να στρατευτούν σε έναν αγώνα που θα φέρει τη γυναίκα στη θέση που της αξίζει, να της δώσει την υπόσταση και την αξία που της ανήκουν και να την τοποθετήσει σε μια αξιοζήλευτη θέση μέσα στην κοινωνία.
Η ιστορία του ΛΕΡ ξετυλίγεται εδώ μπροστά μας. Από το πρώτο νεύμα της εμπνευσμένης Ρεθύμνιας Καλλιρρόης Σιγανού-Παρρέν (1917) μέχρι την εποχή που το δέντρο που εκείνη φύτεψε, βλάστησε και θαυματούργησε (1967), υπερνικώντας τα σοβαρά προβλήματα που δημιούργησαν οι δύσκολες εποχές, οι αντιδράσεις και οι πόλεμοι… Έχουμε στα χέρια μας τα πρώτα πενήντα χρόνια!
Ο τόμος υποδιαιρείται σε πέντε κεφάλαια ανάλογα με τις αντίστοιχες χρονικές περιόδους (1917-1926, 1927-1936, 1937-1946, 1947-1956 και 1957-1966). Ο αναγνώστης παρακολουθεί σταδιακά τη δράση των μελών του Λυκείου, των κυριών που συνέθεσαν τα ΔΣ, των Προέδρων, των Αντιπροέδρων, των Γραμματέων κλπ. Παράλληλα, παρακολουθεί και την Ρεθυμνιακή κοινωνία να στέκεται αρωγός και συνοδοιπόρος στην προσπάθειά τους.
Είναι τόσο σοφά γραμμένο αυτό το βιβλίο, που, καθώς διατρέχει τις παραπάνω χρονικές περιόδους με πληθώρα χρονολογιών και ημερομηνιών, ταυτόχρονα ανασκοπεί και την ιστορία του τόπου, με αναφορές σε σημαντικά ιστορικά ορόσημα, σε τοπικούς άρχοντες, σε πρόσωπα που αποτέλεσαν το πνευματικό υπόβαθρό του Ρεθύμνου και τέλος σε όλα εκείνα τα άτομα (άντρες και γυναίκες) που ένωσαν τις φωνές τους με τα οράματα των λαμπρών γυναικών του Λυκείου.
Οι μορφές ολοκληρώνονται με το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που διανθίζει το βιβλίο και υπενθυμίζει φυσιογνωμίες ή αναπαριστά πολυσήμαντα γεγονότα όπως πνευματικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, εκδρομές, χορούς, προσκυνήματα, ψηφίσματα, πατριωτικές και θρησκευτικές τελετές, ένα πλούσιο μωσαϊκό ευρηματικότητας δράσης και έμπνευσης.
Στο κλείσιμο του τόμου, τιμώνται τα χέρια της χρυσοχέρας Ρεθεμνιώτισσας με την δημοσίευση μιας σειράς εγχρώμων φωτογραφιών από χειροτεχνήματα - αριστουργηματικά εργόχειρα και υφαντά- από τη συλλογή του ΛΕΡ. Η κληρονομιά μας, η λαϊκή μας τέχνη, η καλλιτεχνική μας συνείδηση, είναι παρούσες, κάνουν το δικό τους πέρασμα μέσω του χρόνου και καταλαμβάνουν τη θέση τους στις σελίδες αυτού του αξιόλογου πονήματος.
Πόσος κόπος, πόση έρευνα, πόσος χρόνος ανίχνευσης σε αρχεία που δεν έχουν πρόσβαση στους υπολογιστές και το διαδίκτυο, απαιτούνται για να πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο έργο!
Θέλουμε να σταθούμε στα σημεία τόμου που αναφέρονται στη δεκαετία του ‘50. Με πολλή συγκίνηση παρατηρήσαμε ότι σε διάφορες σελίδες αναφέρεται το όνομα της μητέρας μας Δανάης Σταυρουλάκη- Φιλιώτη, φιλολόγου και υποδιευθύντριας του Γυμνασίου Θηλέων Ρεθύμνης. Η δραστήρια εκείνη γυναίκα υπήρξε ταυτόχρονα αντιπρόεδρος και έφορος διαλέξεων του ΛΕΡ και έδωσε την ψυχή της στο σωματείο, πραγματοποιώντας ωραίο αγώνα, με πίστη στις αρχές της και στις πρωτοπόρες ιδέες της για την ισότιμη συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνία και τη γυναικεία χειραφέτηση στη μεταπολεμική Ελλάδα. Η δράση της και οι ομιλίες της έμειναν πράγματι ιστορικές.
Ευχαριστούμε ολόψυχα τα μέλη του ΔΣ και προσωπικά την Πρόεδρο του ΛΕΡ κ. Φέφη Βαλαρή -Σκουμπουρδή η οποία τιμά επάξια μέσω της θέσης της τα βαριά ονόματα της γιαγιάς της Φερενίκης Βαλαρή και της μητέρας της Ιωάννας Βαλαρή. Θέλουμε επίσης να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας, αλλά και το θαυμασμό μας, στη συγγραφέα του έργου, φιλόλογο κ. Μαριέττα Ασημομύτη - Εκκεκάκη για τη συγγραφική της δεινότητα και για το επίτευγμά της να συγκεντρώσει με αρτιότητα τόσες πληροφορίες και ιστορικά γεγονότα μέσα στον τόμο, κατορθώνοντας μάλιστα να τα συνδυάσει με ένα κλίμα μαγείας και συγκίνησης …
Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν στις εκδόσεις «Γραφοτεχνική» για την καλαίσθητη εμφάνιση του τόμου και στην κ. Ελένη Αλεβυζάκη για την νοσταλγική νότα του εξωφύλλου.
Αναμένουμε τον δεύτερο τόμο, βέβαιοι, ότι θα μας προσφέρει παρόμοιες στιγμές απόλαυσης, με τη συνέχιση της συναρπαστικής ιστορίας του Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνης.
Άννα Φιλιώτου.
Διονύσης και Μπέτση Φιλιώτη.
