Το Καζανλούκ (αρχαιοελληνική Σευθόπολις) της γειτονικής Βουλγαρίας επισκέφθηκε ομάδα μαθητών και καθηγητών του Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρήτης από τις 16 έως τις 19 Δεκεμβρίου 2019. Το Καζανλούκ είναι μια βουλγαρική πόλη της Επαρχίας της Στάρα Ζάγορα, βρίσκεται στους πρόποδες του Αίμου, στο ανατολικό άκρο της Κοιλάδας των Ρόδων και αποτελεί το κέντρο παραγωγής ροδέλαιου της Βουλγαρίας –ένα από τα ευρύτερα αναγνωρίσιμα εθνικά σύμβολα της χώρας. Το όνομα της πόλης οφείλεται στα καζάνια, μέσα στα οποία έβραζαν τα ρόδα της κοιλάδας για την παραγωγή αρωμάτων.
Το ταξίδι πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη συμμετοχή του σχολείου στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Σχολικών Συμπράξεων Erasmus+ ΚΑ229 με τίτλο «Shaping young Europeans’ Future through Drama». Συντονίστρια του προγράμματος είναι η Βουλγαρία και συμμετέχουν σε αυτό άλλα πέντε σχολεία από την Ισπανία (Σεβίλλη), την Ιταλία (Μπάρι), την Πολωνία (Κρακοβία), τη Γερμανία (Σόλιγκεν) και την Ελλάδα (Ρέθυμνο). Οι εταίροι του προγράμματος ενώνονται γύρω από την ιδέα ότι το θέατρο, μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία, μπορεί να αποτελέσει ένα ελκυστικό και αποτελεσματικό μέσο για τη διαμόρφωση του μέλλοντος των νέων της Ευρώπης. Ως κύριο στόχο του το πρόγραμμα έχει, μέσω του δράματος και της δημιουργικής διδασκαλίας και μάθησης, την καλλιέργεια τόσο της δημιουργικότητας και της κοινωνικότητας όσο και δεξιοτήτων για την ευαισθητοποίηση, την ανάληψη της κοινωνικής ευθύνης και την ενεργό δραστηριοποίηση των μαθητών ως ενεργών πολιτών της Ευρώπης. Μέσω ποικίλων δραστηριοτήτων διαφορετικοί πολιτισμοί και άνθρωποι θα έρθουν σε επικοινωνία και θα ενδυναμώσουν την Ευρωπαϊκή τους ταυτότητα.
Μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος τον Απρίλιο του 2021, οι συμμετέχοντες
- θα παρουσιάζουν σε κάθε συνάντηση επί σκηνής διασκευασμένες και μεταφρασμένες στα αγγλικά κλασικές κωμωδίες της χώρας τους –ή και άλλων χωρών μετά από ανταλλαγή,
- θα πάρουν μέρος σε συναυλίες,
- θα πάρουν μέρος σε διαγωνισμό πρωτότυπου τραγουδιού για τη φιλία μεταξύ των νέων στην ΕΕ,
- θα επιχειρήσουν να γράψουν πρωτότυπα έργα που θα σχετίζεται με τον εκφοβισμό στο σχολείο, αλλά και με τους 17 Παγκόσμιους Στόχους των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (SDG) και θα τα παρουσιάσουν στη σκηνή σε μικτές ομάδες,
- θα δημιουργήσουν φυλλάδια, trailers και αφίσες για τα θεατρικά έργα,
- θα δημιουργήσουν ένα Λεξικό Φιλίας με βασικές λέξεις σε 7 γλώσσες - αγγλικά, βουλγαρικά, ισπανικά, ιταλικά, γερμανικά, πολωνικά και ελληνικά,
- θα ασκηθούν στο ρόλο του ενεργού πολίτη με τη συμμετοχή τους σε έξι flash mobs, σχετικά με τους 17 SDG, τα οποία θα υλοποιηθούν σε όλες τις πόλεις – εταίρους του προγράμματος.
- Τέλος ένα ηλεκτρονικό βιβλίο με όλα τα έργα θα δημοσιευθεί στον ιστότοπο του έργου και της πλατφόρμας e-Twinning.
Στην πρώτη συνάντηση μαθητών και καθηγητών από τις έξι ευρωπαϊκές χώρες στο Καζανλούκ το όραμα των εμπνευστών του σχεδίου άρχισε να γίνεται πραγματικότητα και οποιοσδήποτε δισταγμός ή αμφιβολία των εταίρων να διαλύεται. Από την πρώτη μέρα οι εντυπώσεις ήταν άριστες και παρέμειναν ίδιες μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος καθώς τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά, τόσο στην υλοποίηση των εργασιών όσο και στη διαμόρφωση των σχέσεων μεταξύ των συμμετεχόντων, μαθητών και εκπαιδευτικών, που είναι και το ζητούμενο για την υλοποίηση και την αποτελεσματικότητα του προγράμματος.
Πιο συγκεκριμένα από την πρώτη μέρα αισθανθήκαμε ότι βρεθήκαμε σ’ ένα οικείο, φιλόξενο και πολύ φιλικό περιβάλλον. Το σχολείο που μας φιλοξένησε για πέντε συνεχόμενες μέρες είναι το SU Ekzarh Antim I και πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες του προγράμματος. Πρόκειται για ένα μεγάλο κτιριακό συγκρότημα, πρόσφατα ανακαινισμένο. Στο συγκρότημα στεγάζονται με σχετική αυτονομία όλες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης, περίπου 1200 μαθητές. Εκτός από τις αίθουσες διδασκαλίας διαθέτει αίθουσα εκδηλώσεων με μεγάλη σκηνή και την αντίστοιχη υλικοτεχνική υποδομή (ήχος, φως), βεστιάριο, αίθουσα μουσικής, αίθουσα χορού, αίθουσα για θεατρικό παιχνίδι κ.ά. Υπήρχαν επίσης πολλοί άλλοι μεγάλοι χώροι που μπορούσαν να αξιοποιηθούν επικουρικά και διευκόλυναν τη διεξαγωγή του προγράμματος με τρόπο, ώστε η παρουσία των περίπου πενήντα φιλοξενούμενων ατόμων και οι δραστηριότητές τους να μην εμποδίζουν ούτε στο ελάχιστο τη διεξαγωγή του ημερήσιου προγράμματος του σχολείου.
Οι Βούλγαροι συνάδελφοι και μαθητές μάς υποδέχτηκαν με τον παραδοσιακό τους τρόπο, προσφέροντάς μας ψωμί και αλάτι, και στη συνέχεια τα θεατρικά παιχνίδια γνωριμίας στα οποία συμμετείχαν εκπαιδευτικοί και μαθητές δημιούργησαν ένα ομαδικό και συνεργατικό κλίμα. Επίσης η γνωριμία με τους χώρους του σχολείου, τα παραδοσιακά όργανα, τη μουσική, τα τραγούδια και τους χορούς αλλά και τα παραδοσιακά φαγητά (tarator, banitsa, selskikartofi, garashcake κτλ.) βοήθησε να έρθουμε σε στενότερη επαφή με την κουλτούρα και τους ανθρώπους της χώρας που μας φιλοξένησε. Στη συνέχεια, στο πλαίσιο των πολιτιστικών ανταλλαγών, κάθε χώρα από τους εταίρους παρουσίασε τους δικούς της παραδοσιακούς χορούς, τη μουσική και τα τραγούδια της, ώστε μέσα από την ανάδειξη των διαφορών να διαμορφωθεί μια αμοιβαία εκτίμηση και σεβασμός στην κουλτούρα της κάθε χώρας – εταίρου.
Η δεύτερη μέρα του προγράμματος ήταν ακόμη πιο δημιουργική και παραγωγική. Μετά από μια σειρά θεατρικών παιχνιδιών και πάλι, το φιλικό κλίμα που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται από την προηγούμενη μέρα εδραιώθηκε και παράλληλα δημιουργήθηκε και μια ευφρόσυνη και εύθυμη διάθεση, καθώς τα παιχνίδια έγιναν ακόμη πιο ευφάνταστα και πρωτότυπα. Κατόπιν οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, μπήκαν στις τάξεις του σχολείου και παρακολούθησαν μαθήματα του ημερήσιου προγράμματος. Ακολούθησαν δύο παρουσιάσεις: Η πρώτη αφορούσε στους 17 Παγκόσμιους Στόχους για την Αειφόρο Ανάπτυξη (SDG) που καθορίστηκαν από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2015 για το έτος 2030 και η δεύτερη στις τεχνικές και τις μεθόδους που μπορούν να ακολουθήσουν οι μαθητές για να φτιάξουν ένα trailer. Επιστέγασμα της ημέρας υπήρξε η παρουσίαση σε ευρύτερο κοινό, σε χώρο του σχολείου, των δεκαπεντάλεπτων θεατρικών παραστάσεων, που εκτός από την υποκριτική ικανότητα των μαθητών ανέδειξαν τις δεξιότητές τους και στη μουσική και το χορό που πλαισίωναν κάποια από τα έργα. Όλοι απόλαυσαν την εξαιρετική δουλειά των μαθητών, που αποδείκνυε ότι έγινε με μεράκι και αφοσίωση. Η ομάδα του σχολείου μας είχε προετοιμάσει και παρουσίασε την «Ειρήνη» του Αριστοφάνη.
Η τρίτη μέρα του προγράμματος περιελάμβανε επίσκεψη στη Φιλιππούπολη (Plovdiv για τους ντόπιους), τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας. Στην πόλη υπάρχουν πολλά μουσεία, πινακοθήκες και πολιτιστικά ιδρύματα, αλλά και μνημεία διατηρούμενα από την αρχαιότητα (αρχαίο Ρωμαϊκό θέατρο, Ρωμαϊκό ωδείο κ.ά.). Δικαίως, επομένως, επελέγη ως Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2019.
Το πρωί της τέταρτης ημέρας του προγράμματος, μετά τα καθιερωμένα αλλά και ευπρόσδεκτα απ’ όλους θεατρικά παιχνίδια για την περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων των μελών της ομάδας και την καλλιέργεια της μεταξύ τους εμπιστοσύνης, οι μαθητές εργάστηκαν σε μικτές ομάδες για τη δημιουργία των trailers των θεατρικών παραστάσεων που είχαν παρουσιαστεί από τους μαθητές κάθε χώρας τη δεύτερη μέρα του προγράμματος. Ακολούθησε ξενάγηση στην πόλη του Καζανλούκ. Στο Δημοτικό Ιστορικό Μουσείο Ισκρά εκτίθενται τα ευρήματα από τη Θρακική πόλη Σευθόπολις. Το Μουσείο Τριαντάφυλλου διαθέτει πάνω από 15.000 εκθέματα σχετικά με τη συλλογή και παραγωγή τριαντάφυλλων στη Βουλγαρία. Τα αποκαταστημένα παραδοσιακά κτίρια στην οδό Μίρσκα αποτελούν το Εθνογραφικό Συγκρότημα Κούλατα και μας πηγαίνουν πίσω στο χρόνο... Μετά από τη θαυμάσια αυτή ενημερωτική ξενάγηση, επιστρέψαμε στο σχολείο και συνεχίσαμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με παιχνίδι προσομοίωσης και ενημέρωσης για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που οργανώθηκε από τους εκπροσώπους του γραφείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Στάρα Ζάγορα.
Η πέμπτη και τελευταία μέρα περιελάμβανε μια άκρως εντυπωσιακή και πρωτόγνωρη για μας δραστηριότητα, ένα flash mob. Πρόκειται για ένα δρώμενο σε ανοιχτό χώρο (πλατεία) που σκοπό είχε αρχικά να αιφνιδιάσει και να εκπλήξει τους ανυποψίαστους περαστικούς και στη συνέχεια να τους προβληματίσει, να τους ευαισθητοποιήσει αλλά και να τους ενεργοποιήσει. Το θέμα του ήταν οι 17 παγκόσμιοι στόχοι των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (π.χ. συνεργασία, αλληλεγγύη, ειρήνη, δικαιοσύνη, ισότητα, κατάργηση της φτώχειας και της πείνας, οικονομική ανάπτυξη, ποιοτική εκπαίδευση, προστασία του περιβάλλοντος, το κλίμα κλπ.). Εκπαιδευτικοί και μαθητές από το πρωί ξεκίνησαν πρόβες με βάση το σχεδιασμό που είχε ετοιμάσει το σχολείο της Βουλγαρίας για την υλοποίηση του δρώμενου. Έτσι, όταν αυτό παρουσιάστηκε στην κεντρική πλατεία της πόλης του Καζανλούκ, κάθε ομάδα ήξερε με ακρίβεια πού έπρεπε να σταθεί, διακριτικά στην αρχή, και σε ποιες συγκεκριμένες ενέργειες να προχωρήσει στη συνέχεια, ώστε να ευαισθητοποιηθούν και να ενεργοποιηθούν οι έκπληκτοι περαστικοί! Για την καλύτερη λήψη του δρώμενου χρησιμοποιήθηκε drone, καθώς το όλο εγχείρημα γινόταν πιο κατανοητό στην μετέπειτα παρουσίασή του, αν είχε τραβηχτεί από ψηλά.
Μετά από αυτή την πολύ όμορφη εμπειρία επιστρέψαμε στο σχολείο όπου παρουσιάστηκαν τα trailers των παραστάσεων που είχαν δημιουργήσει την προηγούμενη μέρα οι μαθητές αλλά και το flash mob, όπως αυτό είχε απαθανατιστεί από το drone. Όλοι συμφωνήσαμε ότι ήταν μια πολύ παραγωγική μέρα η οποία όμως δεν τελείωνε εδώ, γιατί στη συνέχεια ακολούθησε επίσκεψη στη γειτονική Στάρα Ζάγορα, πόλη της Νότιας Βουλγαρίας και εθνικής σημασίας οικονομικό κέντρο. Εκεί επισκεφτήκαμε την αρχαία ρωμαϊκή αγορά του Τραϊανού και το ιστορικό μουσείο της πόλης.
Κάπως έτσι ολοκληρώθηκε η πρώτη συνάντηση του προγράμματος και η επίσκεψη στο Καζανλούκ της Βουλγαρίας. Οι εντυπώσεις που αποκόμισαν όλοι οι συμμετέχοντες ήταν άριστες, οι συνεργασίες άκρως εποικοδομητικές και οι σχέσεις που διαμορφώθηκαν μεταξύ των ομάδων πολύ στενές. Οι σκηνές αποχαιρετισμού το πρωί του Σαββάτου όπου κάθε αποστολή αναχωρούσε για τη χώρα της ήταν πολύ συγκινητικές. Όλοι έφευγαν έχοντας την πεποίθηση ότι απέκτησαν νέους φίλους που θα διατηρήσουν και στο μέλλον και ανανέωσαν το ραντεβού τους για τη Σεβίλλη της Ισπανίας, όπου θα πραγματοποιηθεί η δεύτερη συνάντηση του προγράμματος από τις 3 έως 8 Φεβρουαρίου 2020.
Μέλη της αποστολής από το Πειραματικό Λύκειο Ρεθύμνου ήταν οι μαθητές και μέλη του Ομίλου Θεατρικής & Μουσικής Παιδείας του σχολείου Γεωργία Κούρτη, Εύη Μπουραλέξη, Χάρης Παπαδογιάννης, Στέλλα Πενθερουδάκη και Μιχάλης Πλουμιστός. Τους μαθητές συνόδευσαν οι εκπαιδευτικοί Μαρία Μανιουδάκη και Κασσάνδρα Μπεϊκάκη.
